پوکی استخوان بیماری خاموشی با نشانه های خاموش

به گزارش ایلنا، بیماری‌های عضلانی اسکلتی یکی از عمده‌ترین مشکلات سلامتی در دنیا هستند، در این گروه از بیماری‌ها براساس شیوع و بار ناشی از آن، بیماری‌های پوکی استخوان، کمردرد، استئوآرتروز و بیماری‌های دیسترفی عضلانی بیشتر مطرح می‌باشند.

ایران در شیوع شکایات روماتیسمی بالاترین رقم در منطقه آسیا را داشته و حدود 70 درصد زنان و 50درصد مردان بالای 50 سال نیز به نوعی دچار استئوپوروز یا استئوپنی هستند، شعار امسال روز جهانی پوکی استخوان: «استخوان‌ها و مفاصل خود را دوست بداریم.»

کارشناس مبارزه با بیماری‌های مرکز بهداشت شهرستان اراک می‌گوید: پوکی استخوان یا استئوپوروز به کاهش توده استخوانی و ضعیف و سست شدن بافت استخوان گفته می‌شود، این حالت باعث می‌شود استخوان‌ها نازک و شکننده شده، باکوچک‌ترین ضربه و یا حتی خودبخود می‌شکنند.

فاطمه دلخوش می‌افزاید: استئوپوروز یکی از مسائل مهم سلامت عمومی جامعه به شمار می‌رود، براساس تخمین بنیاد بین المللی استئوپروز در حال حاضر200 میلیون نفر از زنان سراسر دنیا از این بیماری رنج می‌برند، بطورکلی تخمین زده می‌شود که 35 درصد زنان سفید پوست یائسه دچار پوکی استخوان در یکی از نواحی لگن،کمر یا انتهای ساعد باشند، برخلاف تصور عمومی استئوپوروز بیماری خانم‌ها نیست و در مردان هم بطورقابل ملاحظه‌ای دیده می‌شود.

وی با بیان اینکه پوکی استخوان «بیماری خاموش» نیز نامیده می‌شود، زیرا در مراحل اولیه، علامتی ندارد و همین امر تشخیص را با مشکل مواجه می‌کند، خاطرنشان می‌کند: در واقع پوکی استخوان با عوارض خود مشخص می‌شود که عبارتند از شکستگی خودبخودی یا با کم‌ترین ضربه به استخوان‌ها به ویژه در نواحی کمر، لگن و مچ دست، درد شدید کمر در نقطه‌ای خاص که می‌تواند برشکستگی مهره دلالت کند.

کارشناس مبارزه با بیماری‌های مرکز بهداشت شهرستان اراک پیرامون عواملی که قابل کنترل و پیشگیری نیستند، ادامه می‌دهد: جنسیت یکی از این عوامل است، شیوع پوکی استخوان در زنان بیشتر از مردان بوده و شکستگی ناشی از آن نیز در زنان تقریباً 4 برابر مردان است، روند کاهش تراکم استخوان در مردان از سرعت کمتری برخوردار است، اما پس از سنین 70-65 سالگی، این روند در زنان و مردان برابر می‌شود.

دل‌خوش سن را از دیگر عوامل برشمرده و می‌گوید: با افزایش سن، احتمال بروز پوکی استخوان بیشتر می‌شود، یائسگی نیز از دیگر عوامل است، در هنگام یائسگی تولید هورمون استروژن از تخمدان‌ها متوقف می‌شود، بدین ترتیب پس ازیائسگی، سرعت کاهش توده استخوانی بالا می‌رود، زنانی که قبلا از سن 45 سالگی یائسه می‌شوند یاکسانی که تخمدانهایشان با جراحی برداشته می‌شود بیشتر در معرض پوکی استخوان قرار دارند.

وی با اشاره به تاثیر خانوادگی بیان می‌کند: سابقه خانوادگی وراثت بر تراکم توده استخوانی و سرعت کاهش آن اثر دارد، همچنین استخوانبندی ظریف و کوچک، داشتن قد کوتاه و یا لاغر بودن، فرد را مستعد پوکی استخوان می‌سازد، برخی نژادها مانند ساکنین اروپای شمالی یا آسیای جنوب شرقی، بیشتر در معرض پوکی استخوان هستند، بیماری‌هایی نظیر پرکاری غده تیروئید، بیماری غده پاراتیروئید( پرکاری یا کمکاری) کم کاری غددجنسی و بیماری غددفوق کلیوی (کمکاری یا پرکاری) می‌توانند فرد را در معرض ابتلاء به پوکی استخوان قرار دهند.

کارشناس مبارزه با بیماری‌های مرکز بهداشت شهرستان اراک پیرامون عواملی که قابل کنترل و پیشگیری هستند، ادامه می‌دهد: کاهش وزن به بیشتر از حدطبیعی سبب کاهش استحکام استخوان‌ها می‌شود، عدم تحرک و فعالیت، روند کاهش توده استخوان‌ها را تسریع می‌کند، مصرف ناکافی کلسیم و ویتامین D به تدریج سبب پوک شدن استخوان‌ها می‌شود، مصرف سیگار از جمله عواملی است که نقش آن در بروز پوکی استخوان ثابت شده است، استفاده طولانی از برخی داروها نظیر کورتون و داروی ضدتشنج می‌توانند سبب کاهش تراکم استخوان‌ها شود، مصرف مشروبات الکلی نیز موجب کاهش استحکام استخوان‌ها می شود.

دل‌خوش بیان می‌کند: روش‌های تشخیص پوکی استخوان عبارتند از رادیوگرافی ساده معمولاً تا زمانی که بیش از 30 درصد از تراکم استخوان کاسته نشود،در یک عکس ساده نکته‌ای مشاهده نخواهد شد، در واقع بررسی‌های رادیوگرافی بیشتر به منظور تشخیص و تأیید شکستگی‌های ناشی از پوکی استخوان بکار می‌رود، نه برای تشخیص آن، بررسی‌های آزمایشگاهی به کمک این بررسی‌ها وضعیت اولیه بیمار و نیز برخی از علل استئوپروز که ناشی از بیماری‌های دیگر است بررسی می‌شود، سنجش تراکم استخوان نوعی عکسبرداری است که بطورخاص روی مهره‌های کمر، استخوان ران،لگن و گاهی مچ دست انجام می‌شود، این عکسبرداری معمولا هر 3-2 سال تکرار می‌شود تا وضعیت تراکم استخوان را نشان دهد، آزمون سنجش تراکم استخوان دقیق‌ترین و اصلی‌ترین روش تشخیص پوکی استخوان است و سایر روش‌ها به منظور تکمیل و آگاهی از نحوه درمان بکار می‌روند.

منبع: رکنا