مسیر سنگلاخ کارآفرینی در ایران

اشتغال یکی از بحث‌های مهم این روزهای کشور است. بنگاه‌های اقتصادی یکی پس از دیگری دچار رکود و تعطیلی می‌شوند و آن دسته که در وضعیت نه چندان مطلوب اقتصادی فعالیتی ثمربخش دارند مورد هجمه سازمان‌های مختلف قرار می‌گیرند. اسنپ، نخستین تاکسی اینترنتی ایران، نمونه مشهود درگیری‌ میان بخش خصوصی و سازمان‌های دولتی و شبه‌دولتی است. هر روز خبر تعطیل شدن دفاتر این کسب‌وکار نوپا در یکی از شهرهای تحت پوشش آن به گوش می‌رسد و صدای مخالفتی تازه بلند می‌شود.

اقتصاد دانش‌بنیان و فناوری‌های اطلاعات

کسب‌وکارهای حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات از آن دست کسب‌وکارهایی هستند که زیر مجموعه بنگاه‌های زودبازده قرار می‌گیرند. امکان به‌وجود آمدن پلتفرم‌هایی که محصول اقتصاد اشتراکی و ایجاد پل ارتباطی میان عرضه و تقاضا هستند باعث می‌شود تا رشد سریع و برهم‌زننده‌ای داشته باشند. نمونه بارز این مدل پلتفرم همان تاکسی اینترنتی اسنپ است که این روزها نام آن بر سر زبان‌هاست. این کسب‌وکار در سه سال فعالیتش در ایران موفق شده است که دامنه خدماتش را در بیش از ۳۰ شهر کوچک و بزرگ ایران گسترش دهد. طبق اعلام این شرکت، اسنپ در آخرین شب‌های اسفند به رکورد یک میلیون سفر موفق روزانه رسیده است. همین آمار باعث می‌شود که سازمان‌های شهری مختلف شمشیر را از رو ببندند و دفاتر این شرکت را در شهرهای تحت‌پوشش آن پلمب کنند.

بیشترین مقاومت مسئولان به خصوص در سازمان‌های شهری در قم شکل گرفته است. به طوری که اسنپ گل سر سبد بحث‌های شورای شهر قم شده و تقریبا هر مسوول شهری مصاحبه‌ای در مورد قانونی نبودن فعالیت آن کرده است.

مسوولان برای ایجاد اشتغال شب و روز نشناسند

مقام معظم رهبری بارها در دیدار با مسوولان سازمان‌های مختلف به ایجاد بنگاه‌های زودبازده دستور داده‌اند و توجه ویژه به اقتصاد دانش‌بنیان را توصیه کرده‌اند. رهبر معظم انقلاب در جمع دیدار رئیس و اعضای شورای‌ عالی فضای مجازی بیان کردند: «گسترش صنایع مرتبط با فناوری ارتباطات از طریق شرکت‌های دانش‌بنیان، تأثیر بالایی در اشتغال‌زایی و تحول در اقتصاد کشور خواهد داشت.» همچنین در بخشی دیگر از بیانات خود خاطرنشان کردند: «احراز جایگاه و سهم مناسب برای اقتصاد دانش‌بنیان در فضای مجازی در چارچوب سیاست‌های اقتصاد مقاومتی کشور و برنامه‌ریزی همه‌جانبه برای بهبود شرایط کسب‌وکار مرتبط با فناوری‌های مجازی و بهره‌گیری از فرصت‌های اشتغال‌زایی و نیز رونق محتوا، خدمات و تجارت در این عرصه نیاز جامعه است.»

اکنون این سوال پیش می‌آید که چرا برخی از مسوولان شهری قم گاهی مانع خدمات‌رسانی کسب‌وکارهایی مانند اسنپ می‌شوند، آن هم در حالی که این شیوه حمل‌ونقلی در بیش از ۳۰ شهر کوچک و بزرگ ایران پذیرفته شده است و همچنین مردم قم آن را پذیرفته‌اند و از آن به عنوان یکی از گزینه‌های حمل‌ونقل خود استفاده می‌کنند.

اشتغال‌‌زایی کسب‌‌وکارهای نوپا

این روزها کسب‌وکارهای نوپایی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات به وجود آمده‌ که مشاغل مختلف را در این حوزه ایجاد کرده‌اند. به عنوان مثال اسنپ توانسته است اکنون بیش از ۹۰۰ شغل به صورت مستقیم و بیش از ۳۵۰هزار شغل به صورت غیرمستقیم ایجاد کند.

موفقیت روزافزون اسنپ باعث شده است تا کسب‌وکارهای نوپای بیشتری در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات پا به عرصه ظهور بگذارند. اما از آن طرف مشکلاتی که به سبب مخالفت سازمان‌های مختلف با فعالیت این کسب‌وکار به وجود می‌آید می‌تواند باعث دلسرد شدن کارآفرینان بالقوه‌ای شود که درصدد راه‌اندازی کسب‌وکاری جدید هستند.

در آخر با این علامت سوال مواجه هستیم که مخالفت با جوانان کارآفرین و سخت‌تر کردن وضعیت برای شکل گیری کسب‌وکارهای نوپا چه برآیندی را برای آینده کشور در پی خواهد داشت.

منبع: فارس