هندوانه‌ دربسته سکه‌های وکیومی

 مدتی است که در فضای مجازی فیلمی‌در خصوص سکه‌های پرس شده هولوگرام دار منتشر می‌شود که بیانگر تقلب در این نوع بسته بندی است.

در این فیلم فردی یکی از پرسهای سکه هولوگرام دار را باز می‌کند که در آن دستکاری شده و نه تنها وزن سکه طلا درست نیست بلکه در طلا بودن آن نیز شبهه وارد می‌کند.

آن فرد اعلام می‌کند که پرس سکه را باز کرده و پس از آنکه متوجه اشکال و تقلب در آن شده، با شماره تلفن روی بسته تماس گرفته تا احقاق حق کند، اما آن فرد انتقاد کرده که چرا پرس را باز کرده‌اند و به همین دلیل پاسخگو نیست و هنگامی‌که آن فرد اعلام میکند که این مشکل را در فضای منتشر خواهد کرد، تهدید به شکایت می‌شود.

فردی که در فیلم صحبت میکند، خبر می‌دهد که با تشکل مربوطه تماس گرفته اما مسوولان تشکل صنفی به جای آنکه پیگیر موضوع شوند، حق را به کسی داده‌اند که آن بسته بندی را ایجاد کرده و آن تشکل صنفی نیز از بازکردن بسته بندی سکه انتقاد کرده است.

اکنون سوال اینجاست که چرا خریداران حق ندارند پرس سکه‌ها را باز کنند و چه اتفاقی می‌افتد که به جای فروش طلا، کلاه سر مردم گذاشته می‌شود.

البته درست یا غلط بودن مشخص نیست به همین دلیل و برای اینکه بدانیم این فیلم تا چه اندازه درست است و راهکار چیست، با محمد اسدی جوزانی ، رییس انجمن پخش کنندگان طلا و جواهر گفتگو کردیم که در ادامه آمده است.

= نظر شما در خصوص فیلم تقلب در سکه‌های پرسی چیست؟

نکته مهم اینجاست که امروزه سکه طلا به منبع کسب درآمد برای خیلی‌ها تبدیل شده و همین امر امکان سواستفاده را بیشتر میکند. درگذشته که قیمت سکه منطقی بود، مردم در بسیاری از مراسم‌ها به جای پول یا کالا، سکه طلا می‌دادند و برای آنکه بتوان آن را مدیریت کرد، سکه‌های ربع، نیم، تمام سکه و ابعاد بزرگتر وجود داشت. تا آنکه طلا گران شد و چون مردم توان خرید آن را نداشتند، حجم طلا از ربع سکه کوچکتر شد و آنها را در پرس‌های مخصوص عرضه میکردند. اما پس از آن سکه‌های استاندارد نیز به صورت پرسی عرضه شد تا خریدار نتواند با لمس سکه به واقعی یا تقلبی بودن آن پی ببرد. البته از همان روزها مردم به این کارتها اعتماد کردند و هنگامی‌که صحبت از سکه می‌شد، کافی بود که در این بسته‌ها باشد تا هم خریدار و هم فروشنده با خیال راحت معامله کنند. اما چون این بسته‌ها را نمی‌توان باز کرد، تقلبی بودن آن را نمی‌توان اثبات کرد مگر آنکه به دفتر پرس کننده سکه یا تشکل مربوطه که هولگرام را صادر می‌کند مراجعه شود و در حضور آنان بسته بندی باز شود. بنابر این می‌بینیم که رسیدن به درست یا نادرست بودن سکه‌های پرسی بسیار دشوار است و هفت خان رستم را باید طی کرد.

 به چه دلیل سکه‌ها را پرس کردند؟ مگر تقلبی صورت گرفته بود که سکه طلا را در بسته بندی گذاشتند؟

اگر سکه تقلبی نباشد، دلیلی بر پرس کردن آن وجود ندارد. فردی مراجعه میکند و سکه طلا را پس از بررسی می‌خرد. بدین معنا که خریدار می‌تواند وزن، عیار و شرایط سکه طلا را با دقت بررسی کند، اما اکنون مردم شکل سکه داخل بسته را می‌خرند و هرگز نمی‌توانند باور داشته باشند که سکه چه وضعیتی دارد. نکته دیگر اینکه نظارتی هم در مسیر پرس کردن سکه وجود ندارد که این نقص بزرگی است.

 اعتبار سکه‌های پرس شده چگونه مشخص می‌شود؟

سکه طلای پرسی اعتباری ندارد زیرا قابل بررسی نیست. شما هرگز نمی‌توانید یک سکه پرسی را از نظر وزن و عیار بررسی کنید، بلکه هولوگرامی‌که اتحادیه امتیاز آن را به برخی‌ها داده ، ملاک اعتبار سکه طلاست. اگر واقعیت را بپذیریم به دلیل آنکه پرس کردن سکه در یک چرخه رسمی‌و قانونی صورت نمی‌گیرد، سود ناشی از هولوگرام فروشی، انگیزه‌ای برای پرس کردن سکه‌ها شده است. در صورتی که روش درست این است که هرگاه می‌خواهند سکه را پرس کنند، نمایندگانی از دادستانی، ناظر اتحادیه، نماینده مصرف کنندگان، نماینده پخش کنندگان طلا و دستگاههای مربوطه حضور داشته باشند تا بر مسیر پرس کردن سکه طلا نظارت داشته باشند. نتیجه آن می‌شود که آقایان می‌گویند اگر پرس باز شود، سکه داخل آن اعتبار ندارد و اگر تقلبی باشد، فرد پرس کننده پاسخگو نیست. بنابر این اگر بگوییم که پرس و هولوگرام اعتبار دارد و سکه طلای آن ارزشی ندارد، بی راه نگفته ایم. باید بپذیریم که کار از ریشه اشکال دارد.

 اشکال از کجاست؟

اشکال در اینجاست که هرگز نمی‌توان تقلبی یا غیر تقلبی سکه بسته بندی را اثبات کرد. اکنون از شما می‌پرسم که اگر فرد سودجویی یک تکه فلز تقلبی را با یک بسته بندی سکه به دفتری که آن را بسته بندی کرده ببرد، آیا آن مرکز باید بپذیرد؟ اگر این روال باب شود، از فردا سودجویان راه می‌افتند و پرسها را باز می‌کنند و سکه‌هایش را بر می‌دارند و با یک تکه فلز تقلبی ادعای پول می‌کنند؟ بنابر این کار از ریشه اشکال دارد. از سوی دیگر هیچ تفاوتی بین سکه طلای پرس شده و قوطی کنسرو وجود ندارد. وقتی یک قوطی کنسرو را باز و مشاهده می‌کنیم که خراب شده، به فروشنده مراجعه می‌کنیم و بدون دردسر پس می‌دهیم زیرا کارخانه‌ای که کنسرو را عرضه کرده، سلامت آن را تایید کرده است. چه دلیلی دارد که وقتی پرس سکه را باز می‌کنیم بگویند پاسخگو نیستیم؟ این روال خطرناکی است و اگر باب بشود، قوطی کنسرو، پنیر، شیر و هر آنچه داخل بسته بندی عرضه می‌شود، قابل پس دادن نخواهد بود و کارخانه‌ها می‌توانند اعلام کنند که زمانی شیر یا کنسرو یا هر بسته بندی دیگری را پس میگیرند که بسته آن باز نشده باشد.

 چرا مسوولان صنف طلا این حساسیت را حل نمی‌کنند؟

همه چیز از بی قانونی به وجود می‌آید. هنگامی‌که هولوگرام می‌فروشند و منافعی برایشان ایجاد می‌شود، اشکال از همان جا شروع می‌شود. مگر می‌شود هنگام تعریف هولوگرام، این مشکلات را درک نکرده باشند؟ فرض بگیریم که آن زمان متوجه نشدند، اما امروز که متوجه شدند، چرا همچنان هولوگرام می‌فروشند. بدتر اینکه وقتی صداوسیما در این خصوص گزارش تهیه میکند به سراغ نماینده صنف طلا می‌رود، به جای آنکه راهکار اساسی برای آن بیندیشند و به مردم قول بدهند که مشکل را برطرف می‌کنند، به دوربین خیره می‌شوند و در مقابل چشم مردم تاکید می‌کنند که اگر پرس سکه را باز کنید، سکه داخل آن ارزش ندارد. معنای این جمله این است که سکه طلای شما ارزش ندارد بلکه بسته بندی آن ارزش دارد زیرا اگر از بسته بندی جدا شود، دیگر ارزش ندارد و اگر تقلبی باشد، قابل پیگیری نیست!!

 چرا شما به عنوان رییس انجمن پخش کنندگان طلا وجواهر نسبت به هولوگرام فروشی اعتراض نمی‌کنید؟

اگر بخواهیم طلا را تعریف کنیم، فقط یک کلمه مافیا را می‌توان به کار برد. اگر امروز یک نفر جرات داشته باشد نسبت به این قبیل موارد اعتراض کند، به سادگی کنارش می‌گذارند و به دیگر اعضای صنف اعلام میکنند که باید فلان کس را تحریم کنند. بنابر این فرد را وارد به سکوت می‌کنند. به همین دلیل است که هیچ کس در صنف طلا و جواهر اعتراض نمی‌کند زیرا به سادگی منزوی می‌شود. این مساله برای خود من پیش آمده و نتیجه اعتراضهایی که کرده‌ام بلاهایی است که به روزگارم آورده اند.

 بنابر این هیچ کاری نمی‌شود کرد. به نظر شما باید اجازه داد همه چیز همین گونه بماند؟

من از تمام آقایان سوال می‌کنم که پرس کردن سکه چه امتیازی دارد؟ چرا باید کاری کنند که خریدار نتواند مطمعن شود که سکه طلاست یا حلبی می‌ خرد؟ یکی از جدی‌ترین اشکالات به بانک مرکزی وارد است. چرا بانک مرکزی نسبت به توزیع سکه‌های پرسی بررسی نمی‌کند؟ چرا تاکنون تعزیرات در این بحث وارد نشده و به صورت نمونه پرس چند سکه را باز نکرده تا همه چیز روشن شود؟ متاسفانه بی توجهی به حقوق مردم عادی شده است. امروزه یک مدل خودرو تویوتا یا فولکس واگن یک اشکال جزیی دارد و مسوولان این کارخانه‌های بزرگ فراخوان می‌زنند و اعلام می‌کنند که خریداران برای رفع اشکال به نمایندگی‌ها مراجعه کنند. آیا تاکنون در مورد سکه‌های پرس شده این اتفاق افتاده است؟ فرض بگیریم که اشکالی در یک نوع سکه وکیوم با برند خاصی وجود دارد یا سوتفاهمی‌پیش آمده باشد، آیا فردی که این سکه‌ها را پرس کرده، آنقدر معرفت دارد که این فراخوان را بزند و آیا می‌تواند بدون بازکردن وکیوم‌ها سلامت آن را اثبات کند؟

 یکی از دلایلی که سکه طلا را داخل وکیوم پرس می‌کنند، زیبایی آن برای دادن هدیه است که مورد استقبال مردم نیز واقع شده است. نظر شما در این مورد چیست؟

این حرف درستی است و اشکالی هم ندارد که بخواهند سکه را داخل وکیوم پرس کنند تا هدیه بدهند. اما راهکار این نیست که امتیاز هولوگرام بفروشند و آن را در انحصار عده خاصی قرار دهند و هیچ کس هم حق باز کردن وکیوم را نداشته باشد. امروزه شما به مغازه ادوکلن یا چینی یا لوازم خانگی می‌روید و می‌خواهید یکی از این کالاها را هدیه ببرید. آیا آنها را به شما وکیوم شده می‌دهند و اعلام می‌کنند که اگر از وکیوم باز کنید از نظر ما ارزشی ندارد. این طور نیست. مغازه دار آن کالا را به شما نشان می‌دهد و پس از آنکه مورد تایید خریدار واقع شد، آنگاه آن را کادوپیچ می‌کند و به مشتری می‌دهد. مصرف کننده هم برای دیدن کادو می‌تواند آن را باز کند. با سکه طلا هم می‌توان همین رفتار را داشت. یعنی فردی که سکه می‌خرد، می‌تواند به مغازه مراجعه کند و از فروشنده بخواهد که سکه را وکیوم کند تا برای هدیه دادن تزیین شود. با این کار امکان هر گونه سواستفاده از بین می‌رود. وقتی صدها راهکار وجود دارد که بتوان جلوی رانت، فساد و باندبازی را گرفت، چرا وکیوم و هولوگرامی‌را تعریف می‌کنند که مادر رانت، فساد و باندبازی است؟

 آیا وکیوم کردن سکه، باعث گرانتر شدن و ارزشمندی آن می‌شود؟

این هم یکی از نکات جالب توجه است که مسوولان باید به آن پاسخ بدهند. وقتی ماشین می‌خریم می‌گویند به این دلیل گرانتر است که وسایل اضافه مانند ضبط صوت، باند، روکش صندلی و مواردی از این دست دارد. وقتی می‌خواهیم خانه بخریم می‌گویند کف سرامیک است یا دیوارها رنگ شده یا اجناسی که در آن به کار رفته از نوع مرغوب است و همین‌ها دلیل گرانتر بودن خانه است. در حالی که وکیوم کردن سکه هیچ تاثیری بر قیمت آن نمی‌گذارد. اکنون آقایان توضیح دهند که چرا هزینه می‌کنند ولی بابت آن هیچ هزینه‌ای نمی‌گیرند؟ در شرایطی که بخش خصوصی بابت یک ریال هزینه کرد، انتظار سود دارد، چرا وکیوم کردن سکه بدون چشم داشت بوده است. همه اینها سوالاتی است که نیاز به پاسخ داد و مهمتر اینکه باعث نگرانی می‌شود.

 پیشنهاد شما به خریداران سکه طلا چیست؟

جمله معروفی وجود دارد که زبان زد تمامی‌فروشندگان و تولیدکنندگان است. آنها می‌گویند همیشه حق با مشتری است. اما در کشور ما تنها کسی که حق ندارد، مشتری است. آیا این حق مشتری نیست که بداند بابت سکه طلا پول می‌دهد یا حلبی می‌خرد؟ تصور کنید که فردی صدها سکه وکیوم شده خریداری کرده و یک باره خانه‌اش آتش می‌گیرد و وکیوم‌ها می‌سوزد. اگر داخل این وکیوم‌ها طلا نباشد و به مردم آهن رنگ شده فروخته باشند، آن فرد همه چیزش را یک شبه از دست داده است. بنابر این مردم باید هوشیار باشند و از این پس سکه وکیوم شده را نخرند. اگر مقداری فکر کنیم و مثال آتش گرفتن را در ذهن تداعی کنیم، هرگز نباید سکه طلای وکیوم شده بخریم. چه اشکالی دارد که سکه طلا را بخریم و مانند گذشته در قوطی‌های زیبا بگذاریم و به عزیزانمان بدهیم؟

 به نظر شما چند درصد از سکه‌های وکیوم شده بازار تقلبی است؟

این سوال قابل جواب دادن نیست زیرا امکان بررسی سکه‌ها وجود ندارد. اگر بگوییم همه سکه‌ها تقلبی است با آنکه بگوییم همه سکه‌ها طلاست، هر دو می‌تواند مصداق داشته باشد زیرا حق نداریم سکه‌ها را از بسته بندی‌های وکیوم بیرون بیاوریم. وقتی نمی‌توانیم از روی بسته بندی اثبات کنیم که سکه‌ها طلاست، می‌تواند هرچیز دیگری باشد همان طور که می‌تواند طلا باشد.

 این گفتگو نتیجه‌ای نداشت و به نظر می‌رسد بازار سکه و طلا به روال خودش در وکیوم سکه ادامه خواهد داد. آیا همین طور است؟

مشکل در این است که نسبت به مفسدان برخورد خوبی صورت نمی‌گیرد. بسیاری از رانت‌ها، زدوبندها، باند بازی‌ها و مافیایی که در کشور ما وجود دارد، اگر در هر کشور دیگری بود، مجازاتهای سنگینی برای آن متخلف تعریف و اجرا می‌کردند. اما در ایران فقط و فقط شاه دزد مجازات می‌شود. اختلاس باید سه هزار میلیاردی باشد تا متخلف، محاکمه علنی و اعدام شود. اما انتخاب با مردم است. اگر مردم از همین امروز تصمیم بگیرند که سکه وکیوم شده نخرند، همه چیز تغییر می‌کند. مردم می‌توانند هنگام خرید سکه از فروشنده بخواهند وکیوم آن را باز کند و سکه طلا به آنان بفروشد، سکه‌ای که قابلیت لمس کردن و تشخیص داشته باشد.

منبع:  روزنامه تجارت- کورش شرفشاهی