چه چیز را فاجعه می‌نامیم؟

مشاور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در یادداشتی با عنوان چه چیز را فاجعه می نامیم؟ نوشت:

زندگی در دنیای مدرن امروز، ما را به انسان‌هایی تبدیل کرده که باید توانایی روبه‌رو شدن با فاجعه‌ها و مهم‌تر از آن، مدیریت آنها را داشته باشیم. گاه هم بیش از هر چیزی، بیندیشیم فاجعه‌ها بر چه ریشه‌هایی استوارند؟
فاجعه‌ها انواع متفاوتی دارند. زلزله، سونامی، سیل، تصادف و سقوط هواپیما را می‌بینیم. اینها فجایعی هستند که قابل لمس و رؤیت هستند.

اما برخی  فاجعه‌ها، قابل دیدن نیستند. فاجعه‌هایی که گاه عمیقاً در زیر و بم جامعه ما تنیده شده است. فاجعه‌هایی که بیم آن می‌رود، تنها به‌خاطر دیده نشدن، حس نشدن و بی‌توجهی با آن روزی فرا برسد که واقعه‌ای عادی تلقی شوند. سقوط اخلاقی از آن گونه فاجعه هاست که گاه قابل رؤیت نیست.

سقوط هواپیمای آسمان یک فاجعه دردناک است، اما فاجعه دیگر سقوط اخلاقی افرادی است که طمع و علایق شدید مادی آنها را به‌ چنان وادی می‌کشاند که فجایعی نظیر سقوط هوایپما را فرصت مناسبی برای سهم خواهی اقتصادی، امتیاز گیری‌های شخصی، تسویه حساب‌های سیاسی و اتهام زدن‌های غیراخلاقی می‌یابند.

فاجعه آنجاست که برخی‌ها بی‌توجه به جامعه‌ای که در سال گذشته بحران‌ها، مسائل و مصیبت‌های متعددی نظیر فاجعه معدن یورت، تصادف قطار در تبریز، اعتراضات خیابانی، زلزله کرمانشاه و کرمان، شایعه زلزله در تهران، حادثه سانچی و اخیراً سقوط هواپیما را تجربه کرده است با انتشار تحلیل و اخبار نادرست و اقدامات غیرقابل دفاع به‌ ناامنی روانی جامعه دامن می‌زنند.

واقعیت این است که امروز همانقدر که باید در خصوص دلایل سقوط هواپیما حساس بود و از استاندارد بودن یا نبودن فرودگاه یاسوج تا رادار داشتن یا نداشتن آن و دلیل عدم فعال بودن سیستم DVOR در این فرودگاه تا وضعیت فنی هواپیما، استهلاک ناوگان هوایی و وضعیت هواشناسی پرسید و مقصران را مفتضح کرد باید آنانی را که دروغ می‌گویند، تزویر می‌کنند، تهمت می‌زنند و دنبال کاسبکاری اقتصادی سیاسی خود هستند نیز رسوا کرد.

در شرایطی که هنوز متخصصان و کارشناسان در این حوزه سرگرم بررسی عوامل محیطی و دلایل فنی سقوط هواپیما هستند تا نتایج مستند و دقیقی از این واقعه ارائه شود متأسفانه گروه اندکی از افراد غیرمتخصص گزارش‌های غیرواقعی و اطلاعات نادرستی را با اهداف و اغراض خاصی در جامعه منتشر می‌کنند که تنها موجب گسترش تزریق یأس، ناامیدی و ناامنی در ابعاد ملی می‌شود.

ویکتور هوگو در بینوایان از زبان ژان وال ژان می‌گوید: «شریف نخواهم بود اگر شما در نتیجه تزویرم به چشم ستایش به من بنگرید.» حتماً همین‌گونه است. کسانی که دروغ می‌گویند، تزویر می‌کنند و دنائت را قطره قطره می‌نوشند هیچ گاه در پیشگاه مردم شریف نخواهند بود.

حادثه آسمان یک اندوه ملی ایجاد کرده است. این فاجعه باید به‌گونه‌ای شود که اعتماد مردم نیز جلب شود. نکته مهم این است چرایی بروز این فاجعه باید به دور از فضاسازی و انتقام‌گیری سیاسی و تلاش برای سهم خواهی و امتیاز‌گیری مورد مداقه قرار گیرد.
نکته آخر اینکه به مثابه رومن رولان نویسنده شهیر فرانسوی باید صریح به آنان که تنها دنبال منافع مادی خود هستند بگوییم «ما علاقه‌ای به شما نداریم و در صف شما نیستیم.»