تهیه اطلس تمام 37 تریلیون سلول در بدن

یک نقشه از واحدهای بنیادی حیات یک توان خارق‌العاده را برای درمان بیماری‌های انسان در اختیار محققان می‌گذارد که به گفته تیچمن، رئیس ژنتیک سلولی در انستیتو "سانگر" درکمبریج انگلستان، عصر جدیدی از درمان‌های دقیق را زمینه‌سازی می‌کند.

از زمان راه‌اندازی این طرح در ماه اکتبر 2016، 19 موسسه علمی بین‌المللی و500 دانشمند به پروژه تهیه این اطلس پیوسته و برای تهیه نقشه تک تک سلولهای بدن همکاری می‌کنند.

آنها در جستجوی 20 اهداکننده جهانی برای هر نوع بافت هستند و تحقیقات در پنج زمینه اصلی شامل مغز، سیستم ایمنی بدن و سرطان انجام می‌شود.

اما ایده اصلی تهیه این اطلس در سال 2009 ، زمانیکه تیچمن هنگام مطالعه سلول‌های ایمنی T توانایی یک تکنولوژی جدید موسوم به "ژنومیک تک سلولی" را کشف کرد، به رسمیت شناخته شد.

این امر به محققان اجازه می‌دهد تا برای اولین بار تفاوت‌های ژنتیکی را مورد بررسی قرار دهند.

برای چنین دهه جامعه علمی معتقد بود که بدن تنها 200 نوع سلول دارد اما تکنیک‌های جدید بعدا نشان دادند که بیش از صدها نوع سلول وجود دارد.

به گفته سارا تیچمن یکی از موسسان "مرکز ژنومیک تک سلولی" در کمبریج در سال 2012،‌ بسیاری از انواع سلول‌ها و وضعیت‌های سلولی وجود دارند که ما درباره آنها اطلاعی نداریم و درست زمانیکه از این تکنولوژی استفاده می‌کنیم به طور غیرمنتظره‌ای ظاهر می‌شوند. مشخص شد که ما می‌توانیم روزی به نمونه برداری تمام سلول‌ها در ارگانیسم پیچیده‌ای مانند بدن انسان فکر کنیم.

برای انجام این کار تیچمن به کمک نیاز داشت. بنابراین در اوایل سال 2016 با "آویو رگو"( Aviv Regev)زیست‌شناس موسسه فناوری ماساچوست(ام آی تی) و موسسه "براد" دانشگاه هاروارد تماس گرفت تا از علاقه او به این کار باخبر شود.

تیچمن به شوخی می‌گوید: "او شریک جرم من است" و آنها با هم این اطلس را تهیه کردند. گرچه ژنومیک تک سلولی تنها یک واسطه بود اما این پروژه هدف والاتری داشت.

به گفته تیچمن، "این اطلس تنها درباره درک سلول‌های تکی نیست". این اطلس همچنین به دنبال تهیه نقشه سلولها درون بافت‌ها است.

تکنیک‌های نوظهور تصویربرداری می‌توانند از بافت‌ها تصاویر دو بعدی ارائه دهند و مشخصات مولکولی آنها را ردیابی کنند که به گفته تیچمن "به محققان اجازه می‌دهد تا از آنها برای بازسازی ساختارهای سه‌بعدی استفاده کنند".

با تهیه این پروفایل بافتی دقیق دانشمندان می‌توانند تعامل میان سلول‌ها را کاملامشاهده کنند که هنگامیکه آنها سالم هستند عملکرد آنها چگونه است و زمانیکه سالم نیستند چه تغییراتی در آنها رخ می‌دهد.

با این سطح از دقت، محققان می‌توانند نحوه تعامل سلول‌های خاص سرطانی را مشخص و بطور دقیق آنها را با داروها مورد هدف قرار دهند یا اینکه دلیل عملکرد ناقص تک‌تک سلول‌های ایمنی بدن در مقابل بیماری‌های عفونی را متوجه شوند.

در مرحله بعدی، این اطلس با بودجه موسسه خیریه چان زاکربرگ یک پلتفرم دیجیتال برای ذخیره چندین ترابایت داده که از آزمایشگاه‌ها بیرون می‌آید ایجاد خواهد کرد.

در نهایت تمام اطلاعات این اطلس برای سرعت بخشیدن به توسعه درمان‌های جدید "منبع باز" خواهد بود.

منبع: ایسنا