نقشه خاورمیانه جدید روی‌میز ٣ رئیس‌جمهور
«سوچی» شهری بر کرانه دریای سیاه، در دامنه بلندی‌های پوشیده از برف رشته‌کوه قفقاز، این روزها حال و هوای دیگری دارد؛ شهری تفریحی که برای یافتن راه‌حل سیاسی برای بحران سوریه، به چهارراه دیپلماسی بدل شده است.
امروز حسن روحانی و رجب‌طیب اردوغان رؤسای جمهوری ایران و ترکیه میهمان این شهر و همتای روس خود هستند. هنوز مشخص نیست که بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه که در سوچی به سر می‌برد، در این دیدار حضور خواهد داشت یا نه؛ ولی این نشست نشان می‌دهد همبستگی میان ایران، روسیه و ترکیه پررنگ‌تر از قبل ادامه دارد و این کشورها درگیر نقشه راه مشترکی هستند که برای سوریه ترسیم کرده و تاکنون آن را در نشست‌های مختلف پیش برده‌اند. نشست کارشناسان سه کشور در تهران برگزار شد، وزرای امور خارجه در آنتالیا تجدید دیدار کردند و امروز، ٢٢ نوامبر، اول آذر رؤسای جمهور هر سه کشور در روسیه و در شهر ساحلی سوچی دیدار می‌کنند. شش سال پیش در چنین روزهایی «کاندالیزا رایس»، وزیر خارجه وقت آمریکا از جنگ‌های منطقه به عنوان «درد زایمان خاورمیانه جدید» یاد کرد. اما آنچه در خاورمیانه اتفاق افتاد، برخلاف پیش‌بینی آمریکایی‌ها بود. امروز سه کشور ایران، ترکیه و روسیه نقشه‌راهی برای خاورمیانه جدید ترسیم می‌کنند؛ به قول سرگی لاوروف، وزیر خارجه روسیه «آنچه در سوریه می‌گذرد، نظام آینده جهانی را رقم خواهد زد»؛ نظمی با نقش‌‌آفرینی ایران، ترکیه و روسیه. زمانی که مذاکرات ژنو که ابتکاری بین‌المللی است، به بن‌بست رسید، دستاوردهای رایزنی‌های آستانه در هفت نشست به ابتکار ایران، روسیه و ترکیه برای سوریه چه در روزهای جنگ و برقراری آتش‌بس و چه برای روزهای پس از داعش به دنبال راهکار عملیاتی بود؛ راهکاری که باید از دل گفت‌وگوی سیاسی بیرون بیاید. مذاکرات آستانه که راهبرد آن پاییز سال گذشته در نشست مشترک وزیران امور خارجه ایران، روسیه و ترکیه در مسکو اعلام شد، تصمیم هم‌گرایی سه کشور را برای کاهش دامنه درگیری‌ها، توافق جمعی مبارزه با تروریسم و همچنین برقراری آتش‌بس فراگیر در سوریه از دهم دی ١٣٩٥ در پی داشت که در قطع‌نامه شورای امنیت سازمان ملل نیز تأیید شده است. موضوع اصلی این نشست‌‌ها راه‌حل نهایی برای پایان بحران سوریه بود و حالا نشست سوچی برای اولین بار در سطح سران عالی این سه کشور برای حل این بحران ادامه دارد.
ایران حساسیت‌های ما را در نظر دارد
روز گذشته رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه با اشاره به نشست ایران، ترکیه و روسیه در سوچی گفت: «این دیدارها از اهمیت بسیار بالایی برای آینده منطقه برخوردار است». به گزارش «ایسنا»، به نقل از روزنامه «ینی شفق»، رئیس‌جمهور ترکیه گفته است: «روند ظهور و ناپدیدشدن گروه تروریستی داعش مرموز و پر از ابهام است و آمریکا اکنون باید توضیح دهد که چرا و علیه چه کشورهایی همچنان به ارسال محموله‌های سلاح به سوریه ادامه می‌دهد». اردوغان در ادامه به نشست سه‌جانبه ایران، روسیه و ترکیه که قرار است به‌زودی در سوچی برگزار شود، اشاره کرد و گفت: من بار دیگر روز ٢٢ سپتامبر به سوچی سفر خواهم کرد تا در نشست‌های مهم مربوط به آینده منطقه شرکت کنم. او با اشاره به اهمیت روابط ترکیه با روسیه با وجود برخی اختلافات تأکید کرد که ایران حساسیت‌های ترکیه در منطقه را در نظر می‌گیرد.
رؤسای ستاد کل در سوچی
روز گذشته، نشست سه‌جانبه رؤسای ستاد کل ارتش روسیه-ترکیه و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران در سوچی برگزار شد. به‌گزارش «ایسنا» جلسه سه‌جانبه با حضور سرلشکر محمد باقری، «والری گراسیموف» رئیس ستاد کل ارتش روسیه و «خلوصی آکار»، رئیس کل ارتش ترکیه قبل از ظهر سه‌شنبه در سوچی روسیه برگزار شد. هدف از برگزاری این اجلاس، بحث و تبادل‌نظر درباره آخرین وضعیت مقابله با تروریسم در سوریه و اتخاذ راهکار مشترک برای ادامه روند پاکسازی گروهک‌های تروریستی و تکفیری و بازگشت مجدد امنیت و ثبات پایدار به کشور سوریه است.
برنامه ایران، روسیه و ترکیه برای نابودی نیروهای باقی‌مانده داعش
هم‌زمان مسکو از برنامه ایران، روسیه و ترکیه برای نابودی نیروهای باقی‌مانده گروه‌های تروریستی داعش و جبهه النصره در سوریه خبر داد. به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری «اینترفاکس»، وزارت دفاع روسیه اعلام کرد ایران، روسیه و ترکیه برنامه دارند تا اقدامات لازم برای نابودی نیروهای باقی‌مانده گروه‌های تروریستی داعش و جبهه النصره در سوریه را انجام دهند. ایران، روسیه و ترکیه به عنوان کشورهای ضامن صلح در سوریه در نشست ٧ آستانه تفاهم‌نامه مناطق کاهش تنش در سوریه را امضا کردند. در پی همکاری‌های سه کشور در مقابله و نابودی تروریسم در سوریه، فعالیت و اقدامات گروه‌های ترورسیتی مختلف به‌شدت کاهش یافته است. همچنین بنا بر اعلام مقامات روسی عملیات نظامی در سوریه در حال اتمام است. حسین شیخ‌الاسلام، معاون وزیر خارجه ایران به «شرق» می‌گوید: «تحولات در سوریه به سمت راه‌حل سیاسی می‌رود؛ بعد از پیروزی نظامی-میدانی سوریه بر داعش و بعد از شکست نیروهای داعش و تروریسم در سوریه، آخرین پایگاه منسجم آنها در منطقه فروریخت. معارضان دیگر بشار اسد در ادلب حضور دارند و حالا سوریه بیش از پیش در راه گفت‌وگوی سیاسی قدم برداشته و این پیروزی میدانی بدل به راه‌حل سیاسی شده است». او تأکید می‌کند: «راه‌حل سیاسی باید ترجمه توفیق‌های میدانی در سوریه باشد. در این راه‌حل سیاسی سه کشور ایران، ترکیه و روسیه به عنوان کشورهای ضامن براساس مشارکت همه طرف‌های مؤثر و در رأس آن ملت و دولت سوریه در انتظار صلح هستند».
منبع: روزنامه شرق- لیلا ابراهیمیان
