چرا ایران و ترکیه مخالف استقلال اقلیم کردستان هستند؟
یک کارشناس مسائل بین‌الملل با تاکید بر اینکه احتمالا رفراندوم استقلال اقلیم کردستان در موعد تعیین شده برگزار نخواهد نشود گفت: البته شاید اقلیم کردستان امتیازاتی از دولت عراق درباره مدیریت این اقلیم و در بحث‌های اقتصادی و صدور نفت بگیرد ولی احتمال اینکه این رفراندوم به تعویق بیفتد بیشتر از منتفی شدن آن است.
با وجود تأکید رهبران کردستان عراق بر قطعی بودن تاریخ همه‌پرسی برای استقلال این اقلیم، طی روزهای اخیر گمانه‌زنی‌ها بر سر تعویق و حتی انجام آن قوت گرفته است. مسعود بارزانی، رئیس دولت اقلیم کردستان عراق در گفت‌وگوی تلفنی که هفته گذشته با رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا انجام شد در پاسخ به درخواست او مبنی بر تعویق همه‌پرسی استقلال عنوان کرده است که «مردم اقلیم کردستان خواهان تضمین‌ها و بدیل‌هایی برای تعیین سرنوشت خود هستند.»
در همین حال هوشیار زیباری، دستیار مسعود بارزانی بار دیگر از قطعی بودن تاریخ سوم مهرماه برای برگزاری همه‌پرسی استقلال کردستان عراق خبر داده بود.
ظاهراً تحولات اخیر طی هفته‌های گذشته‌نگرانی آمریکا و اروپا را نسبت به تبعات همه‌پرسی و احتمال بروز مناقشه‌ای تازه در منطقه را برانگیخته است؛ به‌ویژه که ایران، ترکیه و سوریه هم صریحاً مخالفت خود را با همه‌پرسی استقلال کردستان اعلام کرده‌اند.
سرلشکر باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح پس از دیدار با رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه خاطرنشان کرد که «مهم‌ترین مسئله ازنظر مقامات دو کشور موضوع اعلام تصمیم همه‌پرسی کردستان عراق در اوایل مهرماه بود که دو کشور نظر مشترک دارند بر اینکه این موضوع در صورت تحقق مبنایی برای آغاز تنش و درگیری در داخل کشور عراق خواهد شد که تبعات آن دامن کشورهای هم‌جوار را می‌گیرد.»
سردار محمدرضا نقدی، معاون فرهنگی و اجتماعی سپاه نیز در این رابطه گفته است که «دشمنان اسلام امروز برای ضربه زدن به اسلام توطئه جدید را به نام استقلال کردستان عراق طرح‌ریزی کرده‌اند، غافل از اینکه این توطئه دشمنان هم نشدنی است و راه به‌جایی نخواهد برد.»
افشار سلیمانی، سفیر پیشین جمهوری اسلامی ایران در جمهوری آذربایجان و کارشناس مسائل منطقه در گفت‌وگو با رویداد۲۴ دلیل مخالفت ایران و ترکیه با استقلال کردستان عراق گفت: دلیل این مخالفت به بحث یکپارچگی و تمامیت ارضی عراق برمی‌گردد. با توجه به اینکه در قانون اساسی این کشور تمامیت ارضی مورد تائید و تأکید قرارگرفته تمامی اقوام و گروه‌ها از مذاهب باید بتوانند در چهارچوب تعیین‌شده، دولت‌های محلی فدرالیسمی تشکیل دهند.
وی در ادامه توضیح داد: در این شرایط وقتی بحث اعلام استقلال پیش می‌آید برخلاف تمامیت ارضی عراق محسوب می‌شود که می‌تواند صرفاً به بحث کردها منتهی نشود؛ بنابراین در آینده این احتمال وجود دارد که اهل تسنن و یا تشیع باوجود قرار داشتن در اقلیت این بحث‌ها را مطرح سازند. البته نباید فراموش کرد که این موضوع صرفاً یک بحث داخلی در کشور عراق به‌حساب می‌آید و باید آنان خود به حلش بپردازند، اما از این دریچه که کشورهای همسایه یا دیگر کشورها در این رابطه موضع می‌گیرند به مسائل امنیت و صلح و ثبات منطقه‌ای برمی‌گردد که می‌تواند آثار سوئی از این حیث برجا گذارد.
سلیمانی در این خصوص ابراز کرد: کشورهایی مانند ترکیه و ایران و حتی روسیه، آمریکا و برخی از اروپایی هاهم نسبت به آن موضع‌گیری کردند و کم‌وبیش با آن دست به مخالفت زده‌اند، اما بیشتر آثار آن برای همسایه‌ها مطرح می‌شود زیرا زمانی که در عراق حوادثی مانند داعش روی می‌دهد صلح و ثبات نه‌تنها در کشور مبدأ بلکه در کشورهای پیرامون هم تأثیر می‌گذارد و هزینه‌های امنیتی را برای این کشورها و منطقه افزایش می‌دهد و مانع روند توسعه می‌شود که با مشکلات زیادی همراه خواهد شد.
این کارشناس خاورمیانه در ادامه یادآور شد: در کنار این قضایا باید در نظر داشت کشور ایران، ترکیه و سوریه مانند عراق دارای جمعیت کرد هستند و وقتی در همسایگی آنان بخشی از کردها اعلام استقلال کنند، درواقع موجب می‌شود که در آن کشورها هم این خواسته‌های مشابه طرح شود که می‌تواند بحران‌های طولانی‌مدت به آنان تحمیل کند، بنابراین طبیعی است که به موضع‌گیری بپردازند.
وی در خصوص تحقق جدایی کردستان عراق از دولت مرکزی تأکید کرد: با توجه به جمیع مشکلاتی که وجود دارد، دولت عراق هم با این مسئله مخالف است و اساساً این کار برخلاف قانون اساسی آن محسوب می‌شود، علاوه بر مخالفت کشورهای همسایه که مورداشاره قرار گرفت، کشورهای بزرگ دنیا هم به‌صورت تلویحی و بعضاً جدی در این مقطع به موافقت با آن نپرداختند زیرا این قضیه می‌تواند موجبات تقویت تروریسم در منطقه را فراهم سازد و مبارزه جدی‌تر با داعش و امسال آن‌ها را مشکل کند.
این کارشناس خاورمیانه تصریح کرد: به نظر می‌رسد در داخل اقلیم کردستان بیشتر حزب دموکرات کردستان یعنی آقای بارزانی و طایفه او بر این موضوع اصرار دارند و دیگر احزاب مانند حزب میهنی کردستان با آن مخالف هستند. البته این احتمال وجود دارد تمام کردها در اقلیم کردستان روزی بر انجام رفراندوم تأکید کنند، اما برخی ایرادات حقوقی، قانونی و بعضاً سیاسی به آن گرفته می‌شود و گروهی هم مسائل ژئوپلیتیک را با توجه به مخالفت‌های ایران و ترکیه مطرح می‌سازند و اینکه کردستان عراق به آب‌های آزادراه ندارد و درصورتی‌که بخواهد با هماهنگی این کشورها این کار را انجام دهد، مشکلات زیادی پیش می‌آید.
سلیمانی در این رابطه افزود: بحث دیگر در این رابطه تعطیلی مجلس اقلیم کردستان است و این موضوع باید در آنجا به تصویب برسد و درواقع یک حزب استقلال اقلیم کردستان آن را دنبال می‌کند و تحلیل این است که حزب دموکرات کردستان بیشتر برای استمرار حاکمیت خود و یک‌جانبه‌گرایی اقدام به این کارکرده است، به نظر می‌رسد درواقع این جهات باعث شود که رفراندوم شکل نگیرد یا حداقل به تعویق افتد، البته شاید اقلیم کردستان امتیازاتی از دولت عراق درباره مدیریت این اقلیم و در بحث‌های اقتصادی و صدور نفت گیرد ولی احتمال اینکه این رفراندوم به تعویق افتد بیشتر از منتفی شدن آن است.
