خاورمیانه در پسا داعش

فریدون مجلسی-کارشناس روابط بین الملل در جهان اقتصاد نوشت:  آیا داعش بعد از فشارهای بین‌المللی که اکنون به کاهش قلمرو آن تبدیل شده است از بین خواهد رفت؟ بدون شک این‌گونه نخواهد شد و داعش بعد از خروج از عراق و احتمالا سرکوب در سوریه به گروه‌های خرد و پراکنده در سراسر منطقه تبدیل‌خواهد شد.

به‌نظر می‌رسد رویکرد نظامی داعش نیز به جنگ‌های نامنظم تبدیل می‌شود. زیرا به رغم کاهش قلمرو داعش مهم‌ترین مساله یعنی منابع مالی تغذیه کننده این گروه ارتجاعی و جاهلی باقی مانده است.

جاهلانی که ناگهان به ثروت افسانه‌ای رسیدند و به جز اعتقادات واپس‌گرایانه هیچ ارزش فرهنگی دیگری به رفتارآن‌ها هویت نمی‌بخشد، سعی خواهند کرد با حمایت‌های مالی حضور خود در منطقه را در کنار دیگران تثبیت کنند.

مساله کنونی درخاورمیانه به دوران گذار در کشورهای حاشیه خلیج فارس باز می‌گردد. در واقع در این منطقه همواره نباید دولت‌ها را مسئول دانست. بلکه در حوادث خاورمیانه اشخاص از قدرت تاثیرگذاری برخوردارند، اما همین اشخاص با دولت‌های خود در ارتباط هستند.

مساله اصلی در عراق استوار شدن کشوری است که از منابع مالی فراوان برخوردار است و گروه اقلیتی که در گذشته با کشودن دروازه‌ها بر روی داعش مشکلات عراق را به وجود آورده و اکنون چنان از رفتار خود آسیب دیده که درآینده راهی جز سازگاری با دولت اکثریت ندارد.

کنارگذاشتن اختلافات بین اکثریت و اقلیت در عراق باعث خواهد شد فریب‌خوردگان و اقلیت‌ها با حکومت مرکزی هماهنگ شوند و عراق با امکانات زیاد خود می‌تواند راه کشور‌هایی مانند امارات را پیش بگیرد.

عراق -اگر ثبات پیدا کند- به کشوری برای جذب مهاجرین خود و سایر نیروها از منطقه  تبدیل خواهد شد.

عراق بازسازی بزرگی را در پیش دارد شهر موصل قبل از اشغال داعش باید بازسازی می‌شد و با موقعیت فعلی حتی برای ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی می‌تواند مورد بهره دولت عراق قرار بگیرد.

ضمن این‌که بازسازی عراق با توجه به منابع مالی این کشور موجب خواهد شد، عراق به سوی توسعه حرکت کند، بلکه ایران را هم که به لحاظ مصالح ساختمانی در شرایط خوبی است را به کشور صادر کننده  تبدیل خواهد کرد.

به طوری که ایران در این نوسازی هم به عراق نفع برساند و هم از آن منتفع شود.

اشتغال با بازسازی عراق مهم‌ترین عاملی است که می‌تواند به عامل مهمی برای مبارزه با ترورریسم تبدیل شود زیرا اشتغال و وضعیت اقتصادی مطلوب مردم عراق را از ورود به گروه‌های تروریستی بر حذر می‌دارد.

خاورمیانه جنگ‌زده اکنون  این درس را گرفته که ارزش صلح را بداند. از موقیعت فعلی خاورمیانه باید استفاده کرد.