اختلافات نفتی اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق بالا گرفت

جهان اقتصاد نوشت: مقام‌های اربیل در پی ناتوانی دولت مرکزی عراق از تخصیص بودجه مورد نیاز به اقلیم کردستان، از دوسال پیش بطور مستقل و بدون اجازه بغداد صادرات نفت به پایانه‌های نفتی در دریای مدیترانه را از راه ترکیه آغاز کردند. دولت فدرال عراق با این شکل از فروش نفت مخالف است و اعلام کرده که شرکت‌های خریدار نفت کردستان را مجازات خواهد کرد.

با این حال و در شرایطی که درآمدهای عراق بعنوان دومین تولید کننده نفت در میان اعضای اوپک به دلیل نبرد با داعش بسیار محدود شده است، اقلیم کردستان مدعی است که بودجه تخصیص داده شده از سوی بغداد تنها برای جنگ با داعش کافی است و عملا پولی برای دیگر هزینه‌های دولتی باقی نمی‌ماند.

کشورهایی مانند ایران و ترکیه استقلال کردستان را یکی از عوامل مهم بی ثبات کننده اوضاع منطقه می‌دانند و بطور علنی مخالفت خود را با همه پرسی پیش رو اعلام کرده اند.

با این حال، مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق اخیرا در اظهار نظری مخالف تصریح کرده است که استقلال این منطقه عامل ثبات منطقه خواهد بود. البته وی بر همکاری با دولت مرکزی عراق برای مقابله با تروریسم داعشی تاکید کرده و تقسیم منابع آبی و نفتی به صورتی که به نفع هر دو طرف باشد را خواستار شده است.

به نقل از اویل پرایس، درست چند روز پس از اینکه دولت مرکزی عراق آمادگی خود برای به چالش کشیدن مشروعیت صادرات نفت از اقلیم کردستان به ایالات متحده را در دادگاه‌های این کشور اعلام کرد، آشتی هاورامی وزیر منابع طبیعی اقلیم کردستان تصریح کرد که خریداران نفت این منطقه، عدم ارسال هیچگونه محموله نفتی از اقلیم نیمه خودمختار کردستان به آمریکا را تایید کرده اند.

در شرایطی که کردها برای جلوگیری از ایجاد هرگونه تنشی با دولت مرکزی تلاش می‌کنند، هاورامی در گفتگو با رویترز اظهار کرد: من تحقیقاتی درباره خریداران نفت‌مان انجام دادم و مطمئن شدم که هیچگونه محموله نفتی به ایالات متحده ارسال نمی‌شود. وی تاکید کرد: نفت می‌تواند ذخیره شود یا به مکان‌های دیگری به جز ایالات متحده ارسال شود.

در حالی که اربیل خود را برای برگزاری یک همه پرسی درباره استقلال سیاسی از دولت عراق آماده می‌کند، گزارش‌هایی درباره ارسال یک محموله نفتی ۷۰۰ هزار بشکه ای از اقلیم کردستان به سوی ساحل شرقی آمریکا موجب بالا گرفتن دوباره تنش‌ها میان این منطقه نیمه خودمختار و دولت مرکزی عراق شد. بنابر گزارش‌ها، بخش عمده این محموله از میدان نفتی کرکوک تولید شده است. حاکمیت بر منطقه کرکوک (واقع در شمال عراق) موضوع اختلاف بین بغداد و اربیل است.

درست یک روز پس از انتشار این خبر، مقامات دولت مرکزی عراق آمادگی خود را برای پیگیری قضایی این اقدام اقلیم کردستان در دادگاه‌های آمریکا اعلام کردند. دولت عراق سه سال قبل با حکم قضایی در آمریکا، مانع ارسال چنین محموله ای به این کشور شده بود.

با وجود این، در حالی که کردهای عراق برای خودداری از ایجاد درگیری با بغداد در تلاش هستند، هاورامی از گفتگوهای میان اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق درباره واردات و صادرات نفت، پالایش و تولید برق خبر داده است.

وزیر منابع طبیعی اقلیم کردستان در گفتگو با رویترز اظهار کرد: ما هیچ قصدی برای براندازی بغداد نداریم. سیاست ما گفتگو برای حل مشکلات و عدم ایجاد موانع بین دو طرف است.

اقلیم کردستان نفت خود را از طریق شرکت‌های واسطه به بازارهای آسیا و اروپا و بطور مستقیم به روسنفت غول نفتی روسیه می‌فروشد. کردها در ماه فوریه موافقتنامه ای را با روسنفت برای سرعت بخشیدن به همکاری‌ها در زمینه نفت و گاز امضا کرده اند. بر این اساس، دولت اقلیم کردستان عراق برای پیش فروش ۳ میلیارد دلار نفت به شرکت دولتی نفت روسیه متعهد شده است.

به گفته وزارت منابع طبیعی اقلیم کردستان عراق، معاملات بین دو طرف روابط تجاری موجود را که از فوریه سال جاری میلادی آغاز شده است، تحکیم می‌بخشد.

دولت اقلیم کردستان عراق با دارا بودن ۴۵ میلیارد بشکه ذخیره نفت خام، ۵۷ قرارداد در حوزه نفت با بیش از ۳۰ شرکت در ۱۹ کشور جهان منعقد کرده است.

گفتنی است، کردستان عراق از سال ۱۹۹۱ و پس از جنگ اول خلیج فارس و برقرار شدن منطقه پرواز ممنوع از سوی ایالات متحده آمریکا نیمه خودمختار است. پس از سرنگونی حکومت صدام حسین در سال ۲۰۰۳ و تدوین قانون اساسی جدید عراق، اقلیم کردستان به صورت یک دولت فدرال اداره می‌شود و مجلس، دولت و نیروهای مسلح مستقل خود را دارد.

احتمال برگزاری رفراندوم در کردستان عراق برای جدایی از دولت مرکزی این کشور در سال‌های گذشته و به ویژه پس از ناتوانی ارتش عراق در مقابله با حمله گسترده داعش در تابستان ۲۰۱۴، بیش از پیش قوت گرفته بود.

محمد مهدی میثمی