بازار عرضه و تقاضای مهارت در ایران وجود ندارد

جهان اقتصاد نوشت: موضوع تأسیس شرکت‌های دانش بنیان در پارک‌های علم و فناوری به منظور تجاری ساختن ایده‌ها، از سال‌های ابتدایی دهه هشتاد مطرح بود  و سرانجام  لایحه حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها در سال ۱۳۸۷ به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد و در سال ۱۳۸۹ به تصویب رسید که با توجه به مزیت نسبی کشورمان در خصوص نیروهای متخصص و ظرفیت انسانی موجود، تغییر جهت اقتصاد مبتنی بر منابع طبیعی به اقتصاد دانش‌بنیان تنها از مسیر ساماندهی و راه اندازی این شرکت‌ها می‌گذرد که ثروت زایی از علم و فناوری، ایجاد اشتغال پایدار، ارزش افزوده و تولید و صادرات کالاهای دانش‌بنیان، از جمله اهداف توسعه این شرکت‌هاست.

برای اینکه شرکتی بخواهد به عنوان شرکت دانش‌بنیان به ثبت برسد باید در زمینه‌های مربوط به گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری و تجاری‌سازی نتایج تحقیق و توسعه در حوزه فناوری‌های برتر فعالیت داشته باشد. شرکت‌های نوپا نیز لازم است برنامه تولید یا تولیدکننده کالاها و خدمات دانش‌بنیان و طرح تجاری مشخص و منسجمی ارائه دهند اما این نوع شرکت ها در مسیر دست یابی به موفقیت با موانع و مشکلات زیادی مواجه خواهند شد که استفاده از تجربیات کسانی که این مسیر را پشت سر گذاشته اند می تواند عامل مهمی برای رفع این مشکلات باشد. سید محمد مهدی خالقی  مشاور شرکت های دانش بنیان و مدیرعامل شرکت مبنا توسعه بازار در گفت و گو با خبرنگار جهان اقتصاد ضمن برشمردن موانع پیش روی شرکت های دانش بنیان راهکارهایی را نیز برای رفع آن ها ارائه نمود.

وی با بیان اینکه مشکلات دراین زمینه متعدد است اما همه به هم مرتبط خواهند بود،گفت:مشکلی که در گام اول برای شرکت های دانش بنیاد به وجود می آید این است که محصول را به خوبی توسعه نمی دهند و محصولی که تهیه می شود مشتری پسند نیست اما دانش بنیانی ها توقع دارند که درگام اول طراحی محصول را به بازار عرضه کنند و مشتری بازخورد مثبتی نشان دهد.

خالقی ادامه داد: پس از رفع مشکل اول این شرکت ها با مشکلات مالی مواجه خواهند شد به دلیل اینکه برای عرضه کالا با قیمت مناسب تر و دریافت بازخورد مثبت از مشتری باید هزینه تمام شده کالا را کاهش دهند که برای رفع این مشکل به دنبال سرمایه گذار و تسهیلات می روند.

وی سومین مشکل این شرکت هارا درون سازمانی دانست و افزود: شرکت هایی که فروش خوبی دارند در بخش خدمات پس از فروش  به درستی عمل نمی کنند.

وی ادامه داد: در مقابل نیز شرکت هایی وجود دارند که تامین مالی و تولید محصول را انجام داده اند و حاضرند خدمات متنوعی نیز ارائه کنند اما به دلیل عدم توانمندی در امر فروش و استخدام نیروی ماهر در این زمینه سیستم فروش ندارند.

خالقی تصریح کرد: به طورکلی باید مجموعه خدماتی که موجب توانمند شدن این شرکت ها می شودند به آن ها آموزش داده شود لذا افراد باید در دوره های مختلف شرکت کنند یا پس از شکل گیری اعضاء تیم باید برای کسب تجربه و آشنایی با موانع به شرکت هایی که فعالیت مشابه آنان را انجام می دهند ورود پیدا کنند.

این مشاور شرکت های دانش بنیان یکی از روش های رفع مشکلات مالی شرکت های دانش بنیان را تاسیس تعاونی دانست و افزود:  با شکل گیری شرکت های تعاونی این دسته از شرکت ها می توانند از طریق تجمیع سرمایه های کوچک افراد مشکلات مالی خودرا حل کنند و از با استفاده از توانایی های اعضاء شرکت مشکلات مربوط به فروش را نیز حل کنند که خانواده ها در این عرصه می توانند نقش بسیار موثری را ایفاء کنند.

وی همچنین به این دسته از شرکت ها پیشنهاد کرد برای رفع مشکلات بازاریابی خود در دوره های آموزشی دانشکده مدیریت بازرگانی شرکت کنند.

خالقی کمبود مشاوران حوزه مدیریتی را نیز از دیگر مشکلات این شرکت ها دانست وافزود: اگر مشاوران در کنار این شرکت ها قرار بگیرند می توانند مسیر درست برای رسیدن به موفقیت را به آن ها نشان دهند.

وی در پاسخ به این سوال خبرنگار جهان اقتصاد که چرا با وجود حضور چندین و چند ساله این شرکت ها در اقتصاد ایران عوام مردم به محض شنیدن اسم شرکت دانش بنیان به یاد حوزه it می افتند؟ گفت: ما همیشه در ایران فضای بسته اطلاعاتی داریم اما خیلی از قوانین در وب سایت های نهادهای مربوطه وجود دارد اما رسانه ملی نیز باید این شرکت ها را معرفی کند و مدیران باتجربه در زمینه دانش بنیان نیز می توانند از طریق آموزش قوانین به علاقه مندان جهت ورود به دنیای شرکت های دانش بنیان نقش موثری ایفاء کنند.

وی ادامه داد: به دلیل اینکه ورود به حوزه it نیاز به  سرمایه اولیه کمتری دارد بیشتر افراد به فعالیت در این حوزه تمایل دارند اما این حوزه نیز به دلیل نداشتن متولی واحد با مشکلاتی در زمینه اخذ مجوز و مالکیت معنوی مواجه است.

خالقی تاکید کرد: عدم آگاهی مردم و نیاز طرح ها به سرمایه اولیه زیاد از مهم ترین موانع برای شناخت شرکت های دانش بنیان در کشور هستند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا از وضعیت حمایت هایی که نسبت به شرکت های دانش بنیان می شود راضی هستید،گفت: نباید یک طرفه قضاوت کرد. حمایت ها می تواند بیشتر شود ولی امروزه به دلیل عدم بلوغ کافی شرکت ها نیاز به حمایت های بیشتری نیست.

خالقی با بیان اینکه به نظر من امکانات در حال حاضر خوب است اما آگاهی نسبت به آن ها در جامعه وجود ندارد،گفت:شرکت های دانش بنیان حمایت زده هستند و در گام اول به دنبال حضور در پارک های علم وفناوری هستند وپس از آن به دنبال فردی برای تقبل هزینه های غرفه و غرفه آرایی می گردند.

مدیرعامل شرکت مبنا توسعه بازار در پاسخ به این سوال که اگر قرار بود دوباره در این مسیر قدم بگذارید چه تخصصی را در خود تقویت می کردید؟گفت:همه ما باید در حوزه it اطلاعات کافی را داشته باشیم  اما برای من که تحصیلکرده رشته مدیریت هستم یادگیری مباحث مربوط به برنامه نویسی و طراحی گرافیکی در اولویت قرار دارد اما برای افرادی که در دیگر رشته ها تحصیل کردند آموزش مباحث مدیریتی باید در اولویت قرار گیرد.

وی با بیان اینکه اگر جوانان ما توقعات کمتری داشتند نیازی نبود که مدیران تمامی تخصص ها را فراگیرند،گفت: اگر توقعات جوانان کمتر بود مدیران می توانستند از طریق جذب فارغ التحصیلان متعهد در تیم خود و تقسیم وظایف میان آن ها نیمی از مشکلات خود را برطرف کنند اما متاسفانه اکثریت جوانان به دنبال حقوق بالا هستند و تعهد کمتر هستند به همین دلیل مدیران مجبورند که همه تخصصص ها را آموزش ببینند که این یک مشکل فرهنگی است که خانواده ها نقش موثری در رفع آن دارند.

وی در پاسخ به این سوال که به نظر شما برگزاری نمایشگاه هایی مثل دستاوردهای شرکت های دانش بنیان می تواند به پیشرفت این شرکت ها کمک کند؟ گفت: قطعا برگزاری این نمایشگاه ها اثر تبلیغاتی دارد زیرا یادآوری یک مطلب موجب جک آن در ذهن می شود.

خالقی با بیان اینکه باید فضایی برای ارائه توانمندی های شرکت های دانش بنیان درکشور فراهم شود،تشریح کرد: باید فضایی را برای این شرکت ها تعیین کرد که در یک روز مشخص و بدون هزینه بتوانند توانمندی های خود را به نمایش بگذارند.

این مشاور شرکت های دانش بنیان با بیان اینکه بازار عرضه و تقاضای مهارت ها در ایران وجود ندارد گفت: به همین دلیل دانشجویی که دارای مهارت است باید در روزنامه ها دنبال کار بگردد که اگر جایی برای عرضه مهارت ها وجود داشته باشد این مشکل برطرف می شود.

وی در پاسخ به این سوال که پیشنهاد شما به دولتی که درآینده انتخاب می شود،چیست؟گفت: مسیری که در دولت فعلی طی شده است را ادامه دهند زیرا  در دولت فعلی تلاش شده است با وجود مشکلاتی که در هر ارگانی وجود دارد قالب مشخصی به کسب و کارها اختصاص یابد که اگر این مسیر ادامه یابد می توانیم شاهد پیشرفت شرکت های دانش بنیان در اقتصاد کشور باشیم.

خالقی در پایان به جوانانی که مایلند وارد دنیای دانش بنیان ها شوند توصیه کرد که صبور باشند و کم توقع البته نه در زمینه موفقیت بلکه در زمینه درآمدی و به دیگر افراد نیز پیشنهاد کرد که سرمایه های خود را در اختیار علاقه مندان در زمینه کارآفرینی قراردهند.