حقوق شهروندی ضرورت جامعه امروز
با افزایش مهاجرت و رشد شهر نشینی نیاز به یک مدیریت قوی شهری امری ضروری به نظر می‌رسد از سوی دیگر جمعیت وسیع در کلان‌شهرها سبب می‌شود که بهترین مدیران نیز به تنهایی و بدون مشارکت شهروندان قدرت اداره شهرها را به نحو مطلوب و شایسته نداشته باشند.
به گزارش ایلنا، روزنامه ایران نوشت.آموزش شهروندی بخشی از وظایف مدیریت شهری است. آموزش شهروندی به‌عنوان یک واقعیت اجتماعی در ساختار فرهنگی جامعه ایران در قالب سه شکل «امتناع شهروندی» و «امکان شهروندی» و «ایجاب شهروندی» رشد کرده است. لذا در دنیا و در ابر شهرها امروزه مشارکت شهروندان در تصمیم گیری، نظارت و اجرای بهتر برنامه‌ها از مهم‌ترین عناصر مدیریت شهری تلقی می‌شود. مفهوم شهروندی حداقل شامل چهارعنصر اصلی «هویت ملی، تعلقات اجتماعی و فرهنگی و فراملیتی، نظام اثربخش حقوقی و مشارکت مدنی و سیاسی است.»این مفاهیم دارای ارتباط درونی وتعامل بایکدیگرند ودرحقیقت چهار انعکاس یک واقعیت هستند، یعنی مفهوم شهروندی.
در تهران نیز ضروری است که برای تضمین حقوق شهروندان و از سوی دیگر استفاده ازمشارکت آنان در امور محلات و مناطق برنامه‌های آموزشی صحیحی جهت تبدیل شهرنشینان به شهروندان آگاه، فعال و مشارکت جو ارائه و پیگیری شود.
اهم حقوق و وظایف شهروندان در سطح محله‌های تهران
1- محیط زیست پاکیزه: از بزرگترین مشکلاتی که امروزه بسیاری از کشورها و شهرها و از جمله شهر تهران از آن رنج می‌برند مسأله آلودگی‌های زیست محیطی است. منظور از آلودگی‌های زیست محیطی آلودگی آب، هوا، محل زندگی و نیز آلودگی‌های صوتی است. در بسیاری از محلات گونه‌های مختلفی از آلودگی‌ها، سلامتی و بهداشت شهروندان را تهدید می‌کند.
2- امنیت: یکی از مهم‌ترین حقوق شهروندان در سطح محله‌ها امنیت ساکنان آنهاست.با توجه به اینکه در زلزله خیز بودن شهر تهران و قرار گرفتن آن روی گسل شکی نیست، لذا شایسته است که مسئولان شهری در عین نظارت بر رعایت اصول شهر سازی، شیوه‌های حفظ امنیت را نیز به آنها آموزش بدهند.
3- بهداشت: برخورداری از بهداشت روحی و جسمی و بهره‌مندی از منابع غدایی سالم و پاکیزه در محله‌های تهران جزو مهم‌ترین حقوق شهروندان است.
4- مشارکت مدنی: یکی از اهداف عمده اصطلاحات در مدیریت شهری و احتمالاً یکی از بهترین راههای رسیدن به اهداف دیگر سهیم کردن افراد ذینفع در تصمیم‌گیری هاست. مشارکت عنصر و عصاره همه فضائل یک شهروند است.
روش‌های آموزش شهروندی
روش‌های بسیاری رادرتدریس آموزش‌های مربوط به شهروندی می‌توان در برنامه‌ریزی‌های درسی دانش‌آموزان و دانشجویان گنجاند که می‌توان به دو گروه تقسیم کرد:
1. آموزش مستقیم تربیت شهروندی که در قالب کلاس‌های درس، همایشها، کنفرانس‌ها با توجه به ماهیت برنامه‌های درسی طراحی و به مرحله اجرا درمی آید.
2. آموزش ضمن تربیت شهروندی از طریق رسانه‌ها و وسایل آموزشی مانند برنامه‌های نمایشی، کارتون‌ها، انیمیشن، سی‌دی‌های آموزشی و اینترنت اجرا می‌شود.
نقش خانواده و عملکرد مدرسه در این بین برجسته تراست. برای مثال در هنگ کنگ برای تربیت شهروندی از اردوهای دانش‌آموزی و در اندونزی از آموزش‌های نظامی استفاده می‌کنند.
نقش رسانه‌ها در آموزش مهارت‌های شهروندی
ترغیب شهروندان به پذیرش و انجام مسئولیت‌های مدنی و مشارکت در امور سیاسی، چالش مهم پیش روی سیستم‌های سیاسی در جوامع در حال توسعه است.
جهانی شدن و جامعه اطلاعاتی در این فرایند بسیارتأثیرگذار بوده است. جهانی شدن با ایجاد بازار جهانی و رشد و توسعه آنچه اصطلاحاً جامعه اطلاعاتی خوانده می‌شود، تغییرات زیادی را با سرعت وارد سیاست اجتماعی و فرهنگی کشورها ساخته است. رسانه‌ها را به رکن محوری در فرآیند آموزش شهروندی تبدیل ساخته است.آموزش رسانه‌ای جایگاه مهمی را در تعیین شرایط شهروندی در اختیار دارد.بدین ترتیب که آموزش شهروندی به دنبال ایجاد امکانی برای ابراز فرهنگی و برخورداری از سواد اجتماعی و مدنی است و در آن صورت ضروری خواهد بود که آموزش‌های ارائه شده بویژه به کودکان و نوجوانان طوری باشد که آنها را قادر سازد در فرهنگ رسانه‌ای پیرامون خود مشارکتی فعالانه داشته باشند.
محتوای آموزش باید شهروندان را به سمت توافق در عین اختلاف سلیقه برساند که می‌توان آن را به سه عنصر عاطفی، شناختی و عمل گرایانه تفکیک کرد.عنصر شناختی آن مربوط به اطلاعات و ماده خام و آشنایی با نظام مردم سالار و اقتضائات آن می‌شود. بخش عاطفی متضمن ایجاد ارتباط و احساس است.شدربخش عقلانیت، آموزش شهروندی باید باعث شود شهروندان به آگاهی و مفاهمه برسند.کارکرد دیگر رسانه‌های این حوزه برای گسترش فرهنگ شهروندی، تولید کالاهای فرهنگی مرتبط با شهروندی است. نقش نها دها و سیستم‌ها و سازمان‌های دولتی برای تسهیل آموزش شهروندی، استفاده از امکانات اینترنت، ایجاد رفاه و مفاهمه از دیگر کارکرد‌های رسانه‌ها برای ایجاد فرهنگ شهروندی است.
تأثیر تکنولوژی‌های جدید بر آموزش شهروندی
اثر شگرف تکنولوژی‌های جدید دیجیتالی بر این اساس است که این نوع تکنولوژی‌ها هزینه‌ها را کاهش می‌دهند و کاربردشان در سطح جامعه مدنی هر روز گسترش می‌یابد.
با ظهور فناوری‌های مدرن ارتباطی، جهان وارد دوران جدیدی شده است که با عنوان‌های خاص ارتباطی نظیر «جامعه اطلاعاتی»، «جامعه شبکه ای»، «جامعه‌های معرفتی» و «جامعه دانایی» از دوره‌های پیش از خود متمایز می‌شود. بنابراین، آموزش شهروندی منجر به تحکیم و تقویت نظام ارزشی مهارت‌های شهروندی و مشارکت پایدار شهروندان می‌گردد. این مؤلفه ضامن بقا و تداوم حیات اجتماعی و میزان توسعه همه جانبه جوامع روبه پیشرفت است.
در واقع سیر تحولاتی آموزش شهروندی از بعد تربیتی در ساختار جامعه ایران از یک سابقه و قدمت تاریخی بسیار غنی برخورداراست.آموزش شهروند سیاسی در هر جامعه‌ای هدفش پرورش سیاسی، شکل دادن رفتارهای کودکان و نوجوانان به اقتضای قالب‌های اجتماعی و سیاسی است، آموزش شهروندی با ارتقای فرهنگ شهروندی ارتباط مستقیم دارد، این مؤلفه در جهت دادن رفتار شهروندان و کیفیت مشارکت آنان در امور جامعه به‌عنوان یکی از الزامات اساسی سرمایه اجتماعی و شاخص‌های توسعه فرهنگی یافتگی نقش مؤثر دارد. آموزش شهروندی یک آمیختگی و رابطه تنگاتنگ با اخلاق و روابط اخلاقی دارد.