افزایش تنوع بازار بورس با بازگشت سهام ممتاز

  به گزارش ایلنا  به نقل از جهان اقتصاد  :مرتضی ابراهیمی در خصوص سهام ممتاز  گفت  تا قبل از انقلاب در بازار بورس  اینگونه سهام معامله می‌شد اما بعد از انقلاب سهام ممتاز از بازار بورس حذف شد. بنابراین فقط شرکت‌های غیربورسی اجازه داشتند که سهام ممتاز ارائه کنند.

سهام ممتاز نوعی اوراق بهادار است که دارنده آن نسبت به درآمدها و دارایی‌های شرکت، حق یا ادعای محدود و معینی دارد. این نوع از سهام را به دو دلیل ممتاز می‌نامند: ۱٫ سود این سهام قبل از سهام عادی پرداخت می‌شود. ۲٫ در زمان انحلال شرکت یا فروش دارایی‌ها، بعد از تسویه بدهی‌های شرکت، ابتدا صاحبان سهام ممتاز حقوق خود را دریافت می‌کنند و سپس باقیمانده دارایی‌ها به صاحبان سهام عادی می‌رسد.

سهام ممتاز را اوراق بهادار ترکیبی نیز می‌نامند، چون ویژگی‌های سهام عادی و اوراق قرضه را باهم دارا هستند. سهام ممتاز از نظر نداشتن سررسید و همچنین هزینه مالیاتی، شبیه سهام عادی‌اند؛ اما با توجه به دریافت سود ثابت همانند اوراق قرضه، در گروه اوراق بهادار با درآمد ثابت قرار می‌گیرند. ویژگی‌های سهام ممتاز به شرح زیر است: ۱٫ سهام ممتاز برای صاحبان آن دربردارنده نوعی حق مالکیت در شرکت است. ۲٫ سهام ممتاز بدون سررسید است. ۳٫ شرکت انتشاردهنده الزامی ندارد دارایی‌های خود را وثیقه یا رهن این اوراق قرار دهد، زیرا سهامداران ممتاز دارای حق مالکانه هستند. ۴٫ به دارندگان این سهام سود پرداخت می‌شود. پرداخت سود مستلزم این است که شرکت سود داشته‌باشد. ۵٫ دارندگان سهام ممتاز از نظر دریافت سود سهام بر دارندگان سهام عادی حق‌تقدم دارند. ۶٫ معمولاً سهام ممتاز بدون حق رأی هستند. یعنی دارندگان این سهام به هنگام انتخاب هیأت مدیره و یا سایر امور مربوط به اداره شرکت حق رأی ندارند و نمی‌توانند در تصمیم‌گیری‌های شرکت دخالت کنند.

زمانی که شرکت احتیاج دارد اشخاص سرشناسی وارد شرکت شوند و یا احتیاج به افزایش سرمایه داشته، و در شرایط عادی کسی حاضر به خرید سهام نباشد، ممکن است سهام ممتاز منتشر کند . به عنوان نمونه شرکت احتیاج فوری به افزایش سرمایه دارد . ممکن است سهامی منتشر نماید که دارندگان آن قبلاً پنج درصد از منافع شرکت برده و بقیه بین تمام صاحبان سهام اعم از عادی و ممتاز تقسیم شود و یا در صورت انحلال شرکت ابتدا قیمت اسمی سهام ممتاز پرداخت و بقیه به صاحبان سهام عادی داده‌می‌شود.

و یا وقتی شرکت احتیاج به راهنمایی و جلب نظر و یا حمایت اشخاص بصیر و کارشناسان اقتصادی دارد ، می‌تواند سهام ممتازه به آن‌ها داده و قیمت آن را دریافت دارد، ولی صاحبان چنین سهامی در مجامع عمومی عادی برای هر یک سهم حق دو رأی یا بیشتر داشته‌باشند.

با توجه به این که رکود دو سال است که گریبان‌گیر بازار بورس شده‌است و اکثر شرکت‌ها مشکل نقدینگی دارند، برخی از کارشناسان معتقدند، یکی از بهترین راهکارها برای تامین نقدینگی شرکت‌های بورسی بازگشت سهام ممتاز به بازار سرمایه است. برای بررسی بهتر این موضوع با عضو هیأت‌مدیره بورس کالا گفتگو کرده‌ایم.

حسین خزلی خرازی عضو هیأت‌مدیره بورس کالا و مدیر کارگزاری بانک کشاورزی در گفتگو با جهان اقتصاد با اشاره به بازگشت سهام ممتاز به بازار سرمایه گفت: باید ابعاد مالی و حقوقی سهام ممتاز بررسی شود و این سهام یک محصول جدید است که تنوع ایجاد می‌کند. بنابراین لازم است مقامات ناظر نگاه ویژه‌ای به سهام ممتاز داشته‌باشند، و برای آن یک تابلوی خاص تعریف و طراحی کنند. به این ترتیب که شرکت‌هایی که سهام ممتاز دارند آن بخش از سهام ممتازشان که می‌خواهند معامله شود باید برای آن یک تابلو جدید طراحی شود.

بخشی از راه‌اندازی سهام ممتاز مطالعات تطبیقی است، یعنی یک گروه متخصص سایت اینترنتی بورس‌های بزرگ دنیا را بررسی کنند و ببینند که چگونه سهام ممتاز در بورس های دنیا چگونه معامله می‌شود.

برای راه‌اندازی سهام ممتاز باید چند مورد بررسی شود مانند مکانیسم، دستورالعمل، مطالعات تطبیقی و… با این حال سهام ممتاز یک محدودیت ایجاد می‌کند یعنی این وقتی سهامدار خرد می‌بیند که این شرکت ۱۰درصد سهام ممتاز دارد که همیشه اول و آخر تمام شرکت دست آن است، ممکن است یک ضدانگیزه ایجاد کند، بنابراین سهام ممتاز برای سهامداران خرد مزیتی ندارد.

به همین دلیل یکی از الزامات پذیرش شرکت‌ها در بازار بورس این است که شرکت سهام ممتاز نداشته‌باشند. بدین‌ترتیب هم حقوق اقلیت و هم حقوق اکثریت رعایت می‌شود، و دیگر کسی با داشتن ۱۰درصد سهام ممتاز مدیر و مالک همیشگی شرکت محسوب نمی‌شود.

بنده به‌عنوان کارگزار بورس، از هرنوع محصول جدیدی که موجب تنوع در بازار بورس شود استقبال می کنم.

سهام ممتاز مانند سهام خزانه‌ای که هم اکنون منتشر می‌شود و دستورالعمل آن در قانون دیده شده‌است، باید دستورالعمل آن هم دیده‌شود یعنی طبق قانون سهام خزانه که دستورالعمل آن دو هفته پیش نهایی شد، هر شرکتی بورسی اجازه دارد تا ۱۰‌درصد از سهام شرکت خود را در بازار بورس بخرد، و در این دستورالعمل مشخص شد که شرکت‌ها چگونه می‌توانند سهام خزانه بخرند، ثبت حسابداری آن به چه‌گونه‌ای است و سود آن چگونه حساب می‌شود.