حفظ تمامیت ارضی کشورهای منطقه;
محور همکاری ایران و ترکیه
ایلنا - روابط ایران و ترکیه دو کشور مسلمان همسایه، در شرایطی حساس قرار دارد. از سویی پیوندهای عمیق اقتصادی دو کشور را به یکدیگر نزدیک کرده است و به نظر می رسد که در دوران پسابرجام هم هر دو کشور با استفاده از گشایش ایجاد شده در پی توسعه مناسبات اقتصادی خود باشند و از سوی دیگر سیاست منطقه ای دو کشور. درگفتگوی جهان اقتصاد با دکتر خرم نماینده اسبق ایران در مقر اروپایی سازمان ملل و تحیلیگر مسائل بین المللی پیرامون تضاد سیاست های منطقه ای ایران و ترکیه و اثرات آن بر مبادلات اقتصادی دو کشور خرم در این زمینه گفت :
من فکر می کنم که روابط اقتصادی-تجاری به به نوعی غفلت آگاهانه از مسائل سیاسی به راه خود ادامه خواهد داد. یعنی اینطور نیست که فکر کنیم چون روابط سیاسی در شرایط فعلی چندان مساعد نیست پس روابط اقتصادی-تجاری دو کشور هم از نفس خواهد افتاد. این روابط به راه خود ادامه می دهند چون الزامات روابط اقتصادی-تجاری ما از نوع دیگری است و تا یک مدتی ادامه پیدا خواهد کرد. این مدت هم زمانی است که اروپا بطور کامل جای خود را در ایران پیدا کند و کالاهای با استاندار اروپایی در بازار ایران یافت شوند. ایی زمانی که ایران بتواند چه در تکنولوژی و چه در کالا با اروپا بطور کامل به نتیجه برسد، آن وفت نقش ترکیه در ایران از نظر کالا های استاندارد اروپایی پایین خواهد آمد. پس تا مدتی این نقش کماکان وجود خواهد داشت. زیرا علیرغم برداشته شدن تحریم ها تا تکنولوژی و کالای اروپایی بتواند جای خود را در ایران پیدا کند شاید دو سه سالی طول بکشد. پس روابط اقتصادی-تجاری مستقل از اینکه الان ما روابطمان ممکن است در صحنه سیاسی دچار مشکلاتی باشد به راه خودش ادامه خواهد داد.
خرم در مورد وضعیت روایط سیاسی ایران و ترکیه گفت :
روایط سیاسی ما هم شاید خیلی بد نباشد. درست است که ما دارای نگاه ها و طریقه های متفاوتی نسبت به سوریه و حتی عراق هستیم اما ایران و ترکیه نزدیک به بیست سال پیش هم با همدیگر در صحنه همکاری می کردند. و سعی می کردند تمامیت ارضی عراق را حفظ کنند. در زمانی که شمال عراق از دست صدام خارج شده بود و در نتیجه ایران و ترکیه و و سوریه اجلاس سه جانبه ای تشکیل دادند که برای سالها شاید شش یا هفت یا هشت سال ادامه پیدا کرد و کارش هم این بود که وقتی صدام نمی توانست تمامیت ارضی عراق را حفظ کند این تمامیت دچار خدشه نشود. همان منافع و امنیت ملی که آن روز ترکیه داشت و به خاطرش با ایران و سوریه همکاری می کرد، امروز نیز مطرح است. پس امروز هم ترکیه نمی تواند از همکاری ایران غافل شود و مجبور است تا با این همکاری، تمامیت ارضی سوریه را حفظ کند و از آن طریق منافع و امنیت ملی خودش را تامین کند. ترکیه از یک طرف دچار نوعی بلندپروازی شده است از طرفی دیگر هم فریب کشور هایی مثل عربستان را خورده و واگن خود را به لوکوموتیو عربستان بسته و در صحنه سوریه و عراق به جایی رفته است که دارد بر خلاف منافع ملی خودش گام بر می دارد. کاری که ترکیه و عربستان در سوریه کردند باعث رشد نوعی کردستان خودمختار شده است که ترک ها به شدت با آن مخالف اند. و این مسئله باعث این شده است است که ترکیه در پی راه های برای مبارزه باتروریسم باشد برای اینکه بیش از این کشتار بین کرد ها و ترک ها صورت نگیرد. هر چه بیشتر کشتار صورت بگیرد بازگشت سخت تر است و راه حل کرد ها اصولا راه حل نظامی نیست. راح حل کرد ها یک راه حل سیاسی، فرهنگی، بین المللی است و می بایستی از طریق نوعی حمایت های منطقه ای و همکاری با کرد ها این مشکل را حل کرد. در حال حاضر هم کردستان عراق به این نتیجه رسیده است که اشتباه کرده است که بند خود را از بغداد قطع کرده است.
محور همکاری بین ایران و ترکیه حفظ تمامیت ارضی سوریه است. همچنان که قبلا این محور عراق بود یعنی تمامیت ارضی عراق محور همکاری ایران و ترکیه بود در نزدیک سی سال پیش. الان هم محور همکاری ایران، ترکیه و عراق حفظ تمامیت ارضی سوریه است و این می بایست مبنا قرار گیرد و دو کشور یا سه کشور با هم همکاری کنند و مشکل کرد ها، مشکل تروریسم، مشکل دولت مرکزی و هر مشکل دیگری در این راستا را حل کنند.