اصول گرایان در مقابل اظهارات مصباح یزدی موضع گیری کنند

چند روز پیش بود که اظهار نظری از سوی آیت الله مصباح یزدی رهبر معنوی جبهه پایداری منتشر شد که بازتاب وسیع و البته منفی در سطوح مختلف به دنبال داشت. آیت الله محمد تقی مصباح یزدی در سخنان اخیر خود که یک رسانه اصول گرا آن را منتشر کرده گفته است: «یکی از نعمت‌های بسیار بزرگ برای ما امام راحل بود که بسیار بزرگ بود و بعد از رحلت ایشان، وجود نعمت جانشین ایشان، رهبر معظم انقلاب است که خدا را شاهد می‌گیرم جامعه ما لیاقت چنین رهبری را ندارد.» اما آیت ا… محسن غرویان از شاگردان سابق آیت الله مصباح اظهارات وی زا مصداق مبالغه دانسته و معتقد است که سخنان اغراق آمیز، مبالغه آمیز و همراه با غلو در حق رهبری معظم، حتی ظلم به مقام معظم رهبری و جایگاه ولی فقیه و رهبریت محسوب می‌شود. وی به ندای ایرانیان گفت: «اظهارنظر آیت الله مصباح هرگز مناسب نبوده و افرادی که اطراف ایشان هستند باید بر اساس عقلانیت عمل کنند.» غرویان در ادامه به عدم رضایت مقام معظم رهبری نسبت به این سخنان اشاره کرد و اظهار داشت: «به نظر می‌رسد با توجه به موضع گیری‌های قبلی رهبری معظم انقلاب، ایشان اصلاً از نظر آداب اخلاقی به این اظهارات رضایت نداشته و حتی ناراضی هستند. ایشان بار‌ها فرموده‌اند که من متاذی و متاسف می‌شوم از این گونه اظهاراتی که برخی افراد نسبت به من دارند.» مشروح گفتگوی پایگاه خبری و تحلیلی ندای ایرانیان با حجت الاسلام و المسلمین محسن غرویان استاد حوزه و دانشگاه در ذیل آمده است:

اخیراً آیت الله مصباح اظهار نظری مبنی بر اینکه «خدا را شاهد می‌گیرم جامعه ما لیاقت چنین رهبری را ندارد» داشتند که واکنش‌های بسیار منفی در سطح فعالان سیاسی و همچنین جامعه در پی داشته است. با توجه به اینکه مردم همواره حامی ولایت فقیه بوده‌اند، این اظهارات را در چه راستایی تحلیل می‌کنید؟

در رابطه با این اظهارات آیت الله مصباخ به چند نکته باید توجه داشت. یکی این است که آیا خود مقام معظم رهبری راضی به بیان این گونه اظهارات در دفاع از ایشان هستند یا خیر. به نظر می‌رسد با توجه به موضع گیری‌های قبلی رهبری معظم انقلاب، ایشان اصلاً از نظر آداب اخلاقی به این اظهارات رضایت نداشته و حتی ناراضی هستند. ایشان بار‌ها فرموده‌اند که من متاذی و متاسف می‌شوم از این گونه اظهاراتی که برخی افراد نسبت به من دارند. نکته دومی که باید تحلیل بشود اینکه اصولاً از نظر مبانی فقهی، اعتقادی و اسلامی این گونه اظهارات غلوآمیز، اغراق آمیز و مبالغه گونه جایز است یا خیر. چرا که این‌ها مصداق عناوین فقهی مشکل دار می‌شود و باید از این گونه سخنان و بیانات که شبیه اظهارات غالیان ذر تاریخ اسلام است، پرهیز کرد. در تاریخ کسانی بودند که در حق ائمه اطهار علیهم السلام غلو می‌کردند و به همین دلیل به غالیان معروف شدند. اگر اظهارات آیت الله مصباح مصداق غلو باشد، در آن صورت مشکل شرعی هم پیدا می‌کند. از سوی دیگر اگر به بیانات حضرت امام(ره) در خصوص ملت و نقش آن‌ها در انقلاب و حضورشان در صحنه‌های مختلف رجوع کنیم، به این مهم خواهیم رسید که امام بزرگوار چقدر نظر و رای ملت را بالا می‌دانستند، اما این سخنان آیت الله مصباح به نوعی تضعیف ملت است. این اظهارات باید با فرمایشات مقام معظم رهبری مقایسه شود. رهبر انقلاب در انتخابات سال گذشته فرمودند که رای مردم حق الناس است. از طرفی حق الناس در کنار حق الله قرار می‌گیرد، به این معنی که مردم حقی دارند که از نظر شرعی بر ما واجب است تا حق آنان را پاسداری و تکریم کنیم. بنابراین اظهارنظر آیت الله مصباح خلاف این فرمایش مقام معظم رهبری است.

آیا این اظهارنظر آیت الله مصباح پیامدهایی در جهت تضعیف ولایت فقیه ندارد؟

همینطور است. سخنان اغراق آمیز، مبالغه آمیز و همراه با غلو در حق رهبری معظم، ظلم به مقام معظم رهبری و جایگاه ولی فقیه و رهبریت محسوب می‌شود. یعنی دفاع کردن مبالغه آمیز و حمایت همراه با اغراق نوعی حرکت بر ضد ولایت فقیه محسوب می‌شود چرا که در ذهن برخی از مردم این شائبه را ایجاد می‌کند که خدای ناکرده این یک طراحی از پیش انجام شده است. در واقع نباید این تلقی ایجاد شود. خود مقام معظم رهبری هم بار‌ها تاکید فرموده‌اند که دوست ندارم مطالبی خلاف واقعیت در حق من بیان شود. در مجموع باید گفت اظهارنظر آیت الله مصباح هرگز مناسب نبوده و افرادی که اطراف ایشان هستند باید بر اساس عقلانیت عمل کنند.

اظهارات تند از سوی اصلاح طلبان و اصولگرایان چه واکنشی بر روی جامعه خواهد داشت؟

همانطور که مشخص است این اظهارات واکنش‌های منفی بر جامعه می‌گذارد و ممکن است حتی تحلیل‌هایی مبنی بر اینکه این‌ها ساخته و پرداخته بوده، ارائه شود. این تحلیل‌ها مسلماً خطرناک و نادرست است، اما به عقیده من اصولگرایان و اصلاح طلبان باید از افراط پرهیز کرده و مشی اعتدالی را در پیش بگیرند. اظهارات آقای سحر خیز در چند هفته گذشته مصداق تندروی در میان اصلاح طلبان و اظهارات آیت ا… مصباح نشان از عدم واقع بینی نسبت به جایگاه ولایت فقیه بود. طرفین باید مسائل را واقع بینانه با مردم مطرح کنند. از سوی دیگر لازم اصول گرایان در مقابل اظهارات آیت الله مصباح نیز موضع گیری کنند تا موضوع تا حدودی تعدیل شود.

آیت الله هاشمی رفسنجانی چند روز پیش اظهار نظری مبنی بر اینکه باید تعریف مردمی تری از ولایت فقیه ارائه کنیم، بیان کردند. منظور از این سخن چیست؟

ببینید ولایت فقیه مشروعیت خود را در پله اول از شرع مقدس می‌گیرد. اما جزء اخیر علت تامه برای مشروعیت ولی فقیه، رای مردم است. این نشان می‌دهد که مردم در فعلیت نظام اسلامی و ولایت فقیه جزء اخیر مشروعیت هستند. همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند، ما باید به این شکل مردم سالاری دینی را تئوریزه کنیم و به نظر می‌رسد این‌‌ همان معنای مورد نظر آیت الله هاشمی است.