تکالیف مدرسه محصلان بر گردن هوش مصنوعی

از اواخر سال ۲۰۲۲ و با راه‌اندازی ChatGPT، نظم و ساختار کلاس‌های درسی برهم ریخت و درنتیجه، نحوه رویکرد معلمان به نوشتن تکالیف تغییر کرد. از آن زمان، مدیران و معلمان مدرسه درصدد شناسایی مقالات تولیدشده توسط هوش مصنوعی برآمدند و از سوی دیگر دانش‌آموزان به تقلا افتادند تا به نحوی تکالیف انجام‌شده توسط هوش مصنوعی را تغییر دهند که معلم متوجه آن نشود.

اما با تمرکز بیشتر بر تکالیف نوشتاری، معلمان دریافتند که دانش‌آموزان بیشتر از هوش مصنوعی برای تکمیل تکالیف ریاضی‌شان استفاده می‌کنند.

این روزها دانش‌آموزان در اکثر نقاط دنیا، از اپلیکیشن‌های رایگان گوشی‌های هوشمند برای انجام تکالیف ریاضی‌شان با استفاده از هوش مصنوعی مولد بهره می‌برند. یکی از محبوب‌ترین این برنامه‌ها به‌ویژه در سطوح دانشگاهی، برنامه Gauth متعلق به ByteDance است که همچنین شرکت مادر TikTok است.

آشنایی با اپلیکیشن گاوث و عملکرد آن

اپلیکیشن Gauth برای اولین بار در سال ۲۰۱۹ و با تمرکز بر روی ریاضیات راه‌اندازی شد؛ اما به‌تدریج شاخه‌های دیگری ازجمله شیمی و فیزیک نیز اضافه شد. استقبال از این اپلیکیشن به حدی بود که در اوایل سال جاری به صدر لیست‌های دانلود گوشی‌های هوشمند در رده آموزش نزدیک شد. این اپلیکیشن حالا رتبه ۴.۸ ستاره را در فروشگاه‌های App Apple و Google Play Store دارد.

برای استفاده از این برنامه، دانش‌آموزان پس از دانلود آن، تلفن هوشمندشان را روی صورت‌مسئله (چاپ‌شده یا دست‌نویس) نشانه می‌گیرند و در ادامه، مدل هوش مصنوعی Gauth راهنمای گام‌به‌گامی را ارائه می‌کند که اغلب پاسخ‌هایش صحیح است.

وقتی به‌عنوان نمونه، چند تکلیف جبر و هندسه در سطح دبیرستان در اختیار ابزار هوش مصنوعی گاوث قرار گرفت، این برنامه موفق به کسب نمره +A نشد و بیشتر با سؤالات نموداری مشکل داشت؛ اما توانست نمره B پایین یا C بالا را کسب کند. این اپلیکیشن ایده آل نیست ولی آن‌قدر خوب هست که دانش‌آموزان خسته و تنبل را راضی کند.

گاوث در سطوح بالاتر ریاضی مثل حساب دیفرانسیل و انتگرال ۲ به مشکلات بیشتری برخورد و درنتیجه احتمال می‌رود که در این دروس، دانش‌آموزان نتیجه کمتری در این نسل فعلی از برنامه‌های حل تکالیف هوش مصنوعی بگیرند.

ابزارهای مولد هوش مصنوعی، در هنگام مواجهه با معادلات پیچیده ریاضی قادر به ارائه پاسخ‌های دقیق نیستند؛ اما حالا محققان بر روی بهبود توانایی‌های هوش مصنوعی در این بخش متمرکزشده‌اند و احتمالاً تکالیف کلاس ریاضی اول دبیرستان برای برنامه‌های فعلی هوش مصنوعی قابل‌حل است.

محققان Google DeepMind از نتایج اخیر آزمایش یک مدل زبان بزرگ متمرکز بر ریاضی به نام AlphaProof درباره شناسایی اشکالات موجود در المپیاد بین‌المللی ریاضی امسال به وجد آمده‌اند.

با نگاهی منصفانه متوجه می‌شویم که گاوث، خود را به‌عنوان یک شرکت مطالعه هوش مصنوعی معرفی می‌کند که هدفش کمک به انجام تکالیف و حل مسائل دشوار است و نه ارائه تقلب. این شرکت در وب سایتش " کد افتخار" ی قرار داده که استفاده صحیح از آن را آموزش می‌دهد. در وب‌سایت این شرکت می‌خوانیم: «در مقابل وسوسه استفاده از گاوث در مسیرهایی که برخلاف ارزش‌ها یا انتظارات مدرسه شما است، مقاومت کنید.» یعنی حتی مدیران گاوث هم می‌دانند که نوجوانان ممکن است از این برنامه بیش‌ازحد استفاده کنند و از همین رو از آن‌ها می‌خواهد قول بدهند که در استفاده از گاوث زیاده‌روی نکنند.

شرایط ایده آل برای دانش آموزان

باوجود محدودیت‌ها و اشکالات اپلیکیشن گاوث، میلیون‌ها دانش‌آموز حالا برنامه‌ای رایگان در موبایلشان دارند که در چند ثانیه و با دقت مناسب، مسائل مختلف ریاضی را در چند ثانیه حل می‌کند؛ این چیزی است که تا چند سال پیش برای دانش آموزان غیرقابل‌تصور بود.

گاوث فوایدی هم دارد

باید این نکته را هم در نظر داشت که اپلیکیشن گاوث می‌تواند امکان یادگیری و دسترسی دانش‌آموزانی که آموزش باکیفیت دسترسی ندارند را فراهم کرده و برای دانش‌آموزانی که سرعت یادگیری‌شان، کندتر از برنامه درسی معلمشان است، مفید باشد.

این دیدگاهی است که طرفداران استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی مثل ChatGPT در کلاس درس، به آن اعتقاددارند. تا زمانی که دانش آموزان همه به هدف تعیین‌شده برسند، چه اهمیتی دارد که آن‌ها چه مسیری را طی کرده‌اند؟

لازم به ذکر است که روند تکاملی همیشه در علم ریاضی وجود داشته؛ نسل بشر، از چرتکه به ماشین‌حساب رسیده؛ پس چرا هوش مصنوعی مولد را به‌عنوان یک گام مهم دیگر به جلو تصور نکنیم؟

دراین‌بین کار معلمانی که در کلاس درس، هوش مصنوعی را برای درس‌های خاص به کار می‌گیرند یا سؤالات تمرینی شخصی‌تری را به دانش آموزان ارائه می‌دهند نیز ستودنی است؛ اما باید به این هم فکر کرد که اگر دانش‌آموزان بیش‌ازحد به این برنامه‌های هوش مصنوعی تکیه کنند، ممکن است مهارت‌های تفکر انتقادی نسل‌های آینده از بین برود.

درصورتی‌که مدیران آموزشی به تمرکزشان بر روی مقالات تولیدشده توسط هوش مصنوعی ادامه دهند و آن را به‌عنوان تهدید اصلی در تضعیف رویکرد فعلی آموزش ببینند، شاید از خیلی چیزها غافل شوند. شاید تمرکز بر تمرین ریاضی در کلاس، به‌جای ارائه تکالیف سخت برای منزل، بتواند همچنان روند مثبت یادگیری در عصر هوش مصنوعی را ادامه دهد.

اگر برنامه گاوث و دیگر برنامه‌های مشابه، باعث حذف تکالیف ریاضی دانش‌آموزان در منزل شود، آن‌ها نیز نفس راحتی خواهند کشید؛ اما واکنش والدین و معلمان چه خواهد بود؟ شاید پاسخ دادن به این سؤال هنوز سخت باشد.