نقش کلیدی ویتامینها در ایمنی بدن
مصرف مکملهای ویتامین راهی برای جبران کمبودهای بدن به انواع ویتامین هاست.
درست است که بسیاری از افراد به صورت خودسرانه اقدام به مصرف آنها میکنند و به ویژه در دوران همه گیری ویروس کرونا، این کار با وسواس بیشتری هم صورت میگیرد، اما مساله اینجاست که مصرف مکملها باید با تجویز پزشک و تنها در صورت نیاز بدن، استفاده شود در غیر این صورت بدن ممکن است دچار مسمومیت ناشی از آن شود.
دکتر غزاله اسلامیان، عضو هیأت علمی گروه تغذیه بالینی و رژیم درمانی دانشکده علوم تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره نقش تغذیه در بیماری کرونا میگوید: در مصرف ویتامینها و نقش تغذیه، یکی تأمین نیازها و تقویت سیستم ایمنی بدن و دیگری کنترل اضافه وزن و چاقی مطرح است که دومی اهمیت بالاتری دارد به طوری که در صورت نامناسب بودن تغذیه و چاق شدن بدن، همین مساله هم سیستم ایمنی بدن را تضعیف میکند.
او تأکید میکند: مردم خیلی نباید به دنبال مصرف موادی باشند که سیستم ایمنی بدن آنها را تقویت کنند بلکه باید بیشتر به این مساله توجه داشته باشند که اضافه وزن پیدا نکنند یا به طورکلی، مانع از ایجاد عوامل زمینهای ابتلا به کرونا شوند.
اسلامیان میگوید: همه افراد بسته به گروه سنی، نیازهای تغذیهای به برخی موادمغذی اعم از ویتامینها و املاح دارند. البته کربوهیدرات، پروتئین و چربی هم به عنوان درشت مغزی موردنیاز بدن ماست. اما در صورت داشتن یک رژیم غذایی متعادل، افراد میتوانند انواع ویتامین ها، موادمغذی و املاح را از موادغذایی داشته باشند و دیگر نیازی به مصرف مکملها نیست.
او ادامه میدهد: درواقع افرادی نیاز به مصرف مکملهای غذایی دارند که از نظر جسمانی دچار کمبود است؛ جذب بدنشان دچار اختلال است به عنوان مثال، فرد سالمندی که بدنش قادر به جذب ویتامین B۱۲ نیست و این فرد بسته به آزمایش انجام شده و باتوجه به تشخیص پزشک باید نسبت به تزریق این ویتامین اقدام کند.
ویتامین D مجازترین مکمل مصرفی
این متخصص تغذیه تأکید میکند تنها ویتامینی که مکمل آن باید در تمام گروههای سنی دریافت شود، ویتامین D است چرا که این ویتامین را در رژیم غذایی به اندازه بسیار محدود داریم و در کشور هم غنی سازی موادغذایی بسیار کم انجام میشود بنابراین افراد باید بعد از آزمایش و نظر متخصص، ویتامین D را مصرف کنند. درواقع مدت زمان مصرف و دوز مصرفی آن را پزشک بسته به نیاز بدن مشخص میکند. افراد توجه داشته باشند که دوز بالای مصرفی ویتامین D مسمومیت زاست و میتواند خطرناک باشد.
اسلامیان در ادامه میگوید: عملکرد سیستم ایمنی به مقدار متعادل و کافی به تمام مواد مغذی یا ریزمغذیها نیاز دارد. اگر پروتئین ها، کربوهیدرات و چربیها را که درشت مغذیها هستند، کنار بگذاریم، میتوان از ریزمغذیها به آهن، سلینیوم، روی، منیزیم، ویتامینهای گروه B، ویتامین C و ویتامینهای محلول در چربی مانند ویتامین A، D و E اشاره کرد.
افسارگریخته ویتامین C نخورید
اسلامیان در ادامه یادآوری کرد: نباید خودسرانه مکملها را استفاده کرد به طوری که به عنوان مثال، مکملی مانند ویتامین C برای دفع از بدن، همراه با اگزالات دفع میشود و این مسئله برای کسانی که سابقه خانوادگی ابتلا به سنگ کلیه داشته یا خودشان پیش از این مبتلا بوده یا در حال حاضر سنگ کلیه دارند، بسیار حائز اهمیت است و هرگز برای چنین افرادی ویتامین C توصیه نمیشود.
به گفته این پزشک تغذیه، باید توجه داشت که مصرف مقدار اضافی ویتامینهای محلول در آب مانند ویتامین C فایدهای برای بدن ندارد چرا که از بدن دفع میشود. او توصیه کرد که مکملها را نباید خودسرانه استفاده کرد چرا که هر کدام ممکن است عوارض خاص خودشان را داشته باشند.
کم آبی، ایمنی بدن را پایین میآورد
او در ادامه به نقش دریافت آب و مایعات در تقویت سیستم ایمنی بدن اشاره کرد و گفت: کم آبی به شدت میتواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند بنابراین، حتما افراد باید به اندازه آب بنوشند. بهترین شاخص برای مصرف آب کافی، توجه به رنگ ادرار است به طوری که هر چه رنگ ادرار کم رنگتر باشد، نشان دهنده این است که دریافت مایعات کافی است.
پزشکان ممکن است از نظر میزان مصرف به ۶ تا ۸ لیوان آب در روز اشاره کنند، اما گاهی یک فرد به دلیل جثه و وزن بالاتری که دارد به حجم آب بیشتری نیاز دارد بنابراین، اگر رنگ ادرار را ملاک قرار دهیم، بهتر میتواند در تأمین آب موردنیاز بدن به افراد کمک کند.
نقشی کلیدی ویتامینها در ایمنی بدن
اسلامیان درباره لزوم مصرف مکملهای ویتامین برای تقویت سیستم ایمنی به ویژه در دوران کرونا به سیناپرس میگوید: ویتامینها نقش مهمی در انجام فعل و انفعالات شیمیایی بدن ایفا میکنند به طوری که گاهی برخی آنزیمها برای فعالیت بهتر نیازمند ویتامینهایی هستند که به عنوان کوآنزیم یا کمک کننده آن آنزیم عمل میکنند که به عنوان مثال اگر قرار است پروتئینهای تقویت کننده سیستم ایمنی در بدن افراد ساخته شوند، وجود برخی آنزیمها لازم هستند که به یک سری ویتامین و املاح نیاز دارند.
بنابراین، مصرف مکملها در حد نیاز توصیه میشود به طوری که اگر فردی به تشخیص پزشک متوجه شد که دچار کمبود ویتامینی در بدن است، باید یا از طریق موادغذایی آن را جبران کند یا در صورتی که کمبود خیلی شدید بوده و فرد حتی دچار سوءتغذیه هم شده باشد، مصرف مکملهای ویتامین میتوانند در تقویت سیستم ایمنی هم تأثیرگذار باشند.
اما اگر کمبود ویتامین بدن فرد خفیف است و با رژیم غذایی قابل حل است، مشکلی وجود ندارد، ولی اگر فردی مبتلا به کم خونی شدید است، حتما باید مکمل آهن مصرف کند چرا که به شدت فرد کم خون سیستم ایمنی ضعیفی داشته و در معرض ابتلا به کرونا قرار میگیرد؛ بنابراین میتوان نتیجه گرفت که اگر مکملها به درستی و در جای خود مصرف شوند، بسیار میتوانند نقش مؤثری در تقویت سیستم ایمنی داشته و از ابتلا به کرونا جلوگیری کنند، اما باید توجه داشت که این مسئله باید فرد به فرد مورد بررسی قرار گیرد و نمیتوان یک نسخه کلی در مورد همه افراد تجویز کرد.