آیا ماموتها دوباره بازمیگردند!
دانشمندان شرکت کولوسال بیوسایِنسِز، سلولهای بنیادی پرتوان القایی را از فیلها به دست آوردهاند که به گفته آنها میتواند به این معنا باشد که محققان یک قدم به احیای ماموتهای پشمالوی منقرضشده نزدیکتر شدهاند.
تیم ماموت پشمالوی کولوسال در بیانیهای گفته است که سلولهای بنیادی پرتوان القایی (iPSCs) را با موفقیت از فیلهای آسیایی (Elephas maximus) به دست آورده است.
iPSCها سلولهایی هستند که دوباره برنامهریزی شدهاند تا بتوانند هر نوع سلولی را در بدن ایجاد کنند، به این معنا که محققان اکنون میتوانند سازگاریهایی را که ماموتهای پشمالو (Mammuthus primigenius) را از نزدیکترین خویشاوندان زندهشان متمایز میکند بررسی کنند و ویرایشهای ژنی را بدون نیاز به گرفتن بافت از حیوانات زنده انجام دهند.
اریونا هیسولی، رئیس علوم زیستی شرکت کولوسال بیوسایِنسِز گفته است: «این سلولها قطعاً یک مزیت بزرگ برای کار انقراضزدایی ما هستند. نکته مهم در مورد آنها این است که میتوانند فرآیندهای سلولی و ژنتیکی مربوط به ویژگیهایی را آشکار کنند که به رشد ماموتهای پشمالوی قطب شمال کمک کرد. این ویژگیها شامل موهای پشمالو، عاجهای منحنی، رسوبات چربی و جمجمه گنبدیشکل میشود.
iPSCها مسیری را نیز برای ایجاد اسپرم و سلولهای تخم فیل که برای انقراضزدایی ماموتها ضروری هستند در آزمایشگاه باز میکنند. با کمتر از ۵۲۰۰۰ فیل آسیایی در طبیعت، برداشت سلول از این حیوانات دشوار و نامطلوب خواهد بود.
پیش از این، استخراج iPSCهای فیل چالشبرانگیز بود چون این حیوانات دارای یک مسیر ژنی پیچیده هستند که در گونههای دیگر یافت نمیشود. محققان با سرکوب ژنهای اصلی به نام TP53 که رشد سلولی را تنظیم میکنند و از تکثیر نامحدود سلولها جلوگیری میکنند، بر این مشکل غلبه کردند.
هیسولی میگوید: «یکی از چیزهایی که باید برای سلولهای فیل به آن غلبه میکردیم این بود که آنها این مسیر گسترده TP53 را دارند. ما مجبور بودیم از طریق دو روش بر این مسیر غلبه کنیم تا بتوانیم این iPSCها را بدست آوریم، بنابراین برای دستیابی به آنها باید یک فرآیند چندمرحلهای را طی میکردیم.»
این پیشرفت ممکن است رشد اولیه فیلها را که در حال حاضر بزرگترین مانع برای انقراضزدایی ماموتهای پشمالو در نظر گرفته میشود، روشن کند. اگر محققان با ادغام DNA ماموت باستانی با سلولهای فیل بتوانند یک جنین ماموت پشمالو خلق کنند، باید این جنین را در یک فیل جانشین برای تکمیل یک دوره بارداری ۲۲ ماهه کاشت کنند. بارداری فیل پروسه بسیار طولانی و پیچیدهای است، بنابراین درک واقعی جنبه زیستشناسی رشدی فیل بسیار مهم است.
فیلهای آسیایی (Elephas maximus) نزدیکترین خویشاوندان زنده ماموتهای پشمالو منقرضشده هستند
هیسولی میگوید مهندسی یک جنین ماموت پشمالو دیگر چالش بزرگی ایجاد نمیکند، اما تولد یک نوزاد سالم به زمان و کار بیشتری احتیاج دارد. این تیم هنوز در حال تحقیق در مورد روشهای جایگزین برای تولید iPSCهای فیل و بلوغ آنهایی است که به تازگی توسعه داده است. پیشرفت iPSCها که در پایگاه داده پیشچاپ bioRxiv منتشر خواهد شد، هنوز بررسی دقیق نشده است.
هیسولی میگوید: «باید تأیید اعتبار بیشتری بدست آوریم، بنابراین تا زمانی که آزمایش میکنیم، هرگز نمیتوانیم مطمئن باشیم، اما فکر میکنیم پتانسیل پرتوانی [برای تمایز به هر نوع سلولی] کاملاً وجود دارد».
وینسنت لینچ، زیستشناس رشدی و دانشیار دانشگاه بوفالو در نیویورک گفته است: «این یک پیشرفت مهم و یک گام اساسی برای ایجاد یک فیل ماموتمانند پشمالو است. فکر کنم هدف، تبدیل این iPSCها به اسپرم و تخمک است که امکان لقاح آزمایشگاهی و در نهایت رحم جایگزین را فراهم میکند. این روشها بسیار چالشبرانگیز هستند و هنوز توسعه نیافتهاند.»
برنامهریزی مجدد سلولهای فیل در iPSCها، کاربردهایی فراتر از انقراضزدایی ماموتهای پشمالو دارد. این فناوری میتواند برای نمونه، با توانمند ساختن محققان برای تولید و بارورسازی مصنوعی سلولهای تولیدمثل، به حفاظت از فیلها کمک کند.
هیسولی میگوید: «ما میتوانیم یاختههای جنسی را استخراج کنیم و این توانایی در طولانیمدت بسیار مهم است، چون میتواند کلید نجات گونهها باشد.»