عکس‌های خیره‌کننده از شکل‌گیری سیاره‌ها
«تلسکوپ بسیار بزرگ» واقع در شیلی، یک مجموعه عکس را از سیاره‌هایی ثبت کرده است که در اطراف ستاره‌های جوان در حال شکل‌گیری هستند.
عکس‌های خیره‌کننده‌ای که با «تلسکوپ بسیار بزرگ»(VLT) در شیلی ثبت شده‌اند، اطلاعات منحصربه‌فردی را از شکل‌گیری سیاره‌ها در اطراف ستاره‌های جوان نشان می‌دهند.
در این عکس‌ها، منظومه‌های سیاره‌ای در حال ظهور بیشتر شبیه به کهکشان‌های مینیاتوری به نظر می‌رسند. شکل‌های موجود در این عکس‌ها، بازوهای مارپیچی را با وضوح مشخص نشان می‌دهند که از گرد و غبار متراکم ناشی می‌شوند. برخی دیگر، ابرهای درخشان را نشان می دهند.
این مشاهدات برای ستاره‌شناسان، یک فرصت منحصربه‌فرد را برای مطالعه کردن چگونگی تولد سیارات فراهم می‌کنند. این مجموعه عکس‌ها، یکی از بزرگترین نمونه‌ها در نوع خود است که بیش از ۸۰ ستاره جوان و قرص‌های تشکیل‌دهنده سیاره آنها را نشان می‌دهد.
«کریستین گینسکی»(Christian Ginski) مدرس «دانشگاه گالوی»(University of Galway) در ایرلند و پژوهشگر ارشد این پروژه گفت: این یک تغییر در پژوهش ماست. ما از مطالعه کردن منظومه‌های ستاره‌ای منفرد، به این نمای کلی از مناطق ستاره‌ساز رسیده‌ایم.
ستاره‌های جوان و سیاره‌های نوپای آنها از سه منطقه اصلی ستاره‌زایی در کهکشان راه شیری می‌آیند. برخی از آنها در ابرهای گازی در فاصله ۶۰۰ سال نوری از زمین قرار دارند و برخی دیگر در فاصله ۱۶۰۰ سال نوری از زمین قرار گرفته‌اند.
پژوهشگران طیف گسترده‌ای را از قرص‌های تشکیل‌دهنده سیاره یافتند که تفاوت‌های قابل‌توجهی را براساس مکان‌هایی که از آن آمده‌اند، نشان می‌دهند. برای مثال، ستاره‌شناسان در فاصله ۱۶۰۰ سال نوری، گروه‌هایی متشکل از دو یا چند ستاره را مشاهده کردند که فقط با قرص‌های ضعیف تشکیل‌دهنده سیاره احاطه شده بودند. برخی از پرجرم‌ترین ستاره‌های این منطقه، قرص‌هایی به شکل عجیب داشتند که نشان‌دهنده وجود سیاره‌های بسیار بزرگ هستند. این سیاره‌ها با کشش گرانشی قابل توجه خود، قرص تشکیل‌دهنده خود را منحرف می‌کنند. گینسکی گفت: برخی از این قرص‌ها، بازوهای مارپیچی بزرگی را نشان می‌دهند که احتمالا توسط حرکات پیچیده سیاره‌های در حال چرخش هدایت می‌شوند.
سایر موارد در این مجموعه داده، حلقه‌ها و حفره‌های بزرگی دارند که به احتمال زیاد در اثر تشکیل سیاره‌ها ایجاد شده‌اند. بقیه آنها هنوز صاف و به ظاهر غیر فعال هستند.
پژوهشگران امیدوارند که در آینده بتوانند عکس‌های دقیق‌تری را با تلسکوپ بسیار بزرگ به دست بیاورند و شاید حتی سیاره‌های سنگی کوچک را در مناطق داخلی منظومه‌های سیاره‌ای در حال ظهور شناسایی کنند.
این پژوهش در مجله «Astronomy & Astrophysics» به چاپ رسید.
