تعطیلات نوروز بهترین زمان برای دیدن اسرار قلعه سارو+ عکس

از دیرباز، انسان در تلاش برای حفظ و حراست از خود و محیط زندگی خود، به ساختن سازه‌های دفاعی پرداخته است. قلعه‌ها به عنوان نمادهای مهم از معماری و تاریخ جوامع، اثرات بی‌پایانی در کنار آثار تاریخی به یادگار باقی گذاشته‌اند. ایران، به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، همواره در معرض تهدیدات مختلفی از سوی اقوام و جنبش‌های مختلف قرار گرفته و قلعه‌ها با نقش حیاتی در حفظ امنیت و استقلال این سرزمین تا به امروز شاهد هستیم.

در این مقاله، توجه به یکی از جواهرهای تاریخی این سرزمین، یعنی "قلعه‌های سارو" در استان سمنان را خواهیم داشت. این قلعه‌ها، نه تنها به عنوان سازه‌های دفاعی با قدرت و استحکام بی‌نظیر، بلکه به عنوان شاهکارهای هنری و معماری باستانی، درخشانی را به تاریخ و فرهنگ این خاک سپرده‌اند. در این سفر به دل تاریخ، با قدم زدن در اراضی قلعه‌های سارو، به دنیای گمنامی از دفاع و مقاومت خواهیم پیوست.

قلعه سارو کجاست؟

در فاصله ۱۰ کیلومتری شمال شرقی شهرستان سمنان، در منطقه‌ای کوهستانی به نام سارو، دو قلعه قدیمی و بسیار محکم واقع شده‌اند.

این دو قلعه از لحاظ ساختار و موقعیت جغرافیایی خود، موضوعی جذاب و شایان بررسی محسوب می‌شوند. قلعه شمالی، که اندکی کوچکتر از قلعه جنوبی است، به دلیل گذر زمان و تأثیرات طبیعی و تخریب ناشی از فعالیت‌های گنج‌یابان، تا حدی ویران شده و خالی از سکنه است. اما ساختار اصلی آن هنوز باقی مانده و به این دره جلوه‌ای خاص بخشیده است.

قلعه جنوبی که بر روی یک قله بلند ساخته شده، به قدری محکم و تسخیرناپذیر است که یکی از مهم‌ترین قلعه‌های دفاعی در شرق ایران شناخته می‌شده است. به نظر می‌رسد که ساختمان این قلعه دارای سه طبقه بوده است. طبقه اول برای چارپایان، طبقه دوم برای سکونت رعایا و خانواده‌های آنان و طبقه سوم که دارای معبد، حمام و آبدارخانه بوده و به آن به عنوان بارگاه اطلاق می‌شده، برای سکونت سربازان مدافع و بزرگان قلعه استفاده می‌شده است.

یکی از نکات جالب درباره این قلعه‌ها، روش انتقال آب از چشمه کلاته سارو به بالای قلعه است. این انتقال آب از طریق مجاری زیرزمینی انجام می‌شده است. ابتدا مجاری زیرزمینی در مقابل چشمه‌ها ایجاد شده و سپس در فواصل معینی، سوراخ‌ها برای عبور جریان هوا باز می‌شدند. در ادامه، لوله‌های خالی در فواصل معینی در بالای مجاری و روی چاه‌های حفر شده قرار داده می‌شدند. به این ترتیب، سطح آب تدریجاً بالاتر می‌رفت و به قلعه می‌رسید، که این سیستم برای تأمین آب به قلعه بسیار کارآمد بوده است.

قلعه جنوبی سارو در تاریخ ۵ آذر ۱۳۸۰ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در چهار گوشه هر یک از قلعه‌ها برج‌هایی برای دیدبانی ساخته شده‌اند که بسیار جذاب و شگفت‌انگیز هستند. ادعا می‌شود که قلعه‌های سارو به دوران پیشدادیان و کیانیان بازمی‌گردند، اما در طول تاریخ، به عنوان یکی از پایگاه‌های مهم اشکانیان و اسپهبدان طبرستان شناخته شده و مورد استفاده قرار گرفته‌اند. همچنین، این قلعه به مدت دو قرن به عنوان مرکز تجمع افراد فعال فرقه باطنیان خدمت کرده است.