ارکستر سمفونیک آمریکایی به ایران می‌آید

«بازشدن درها برای حضور خوانندگان و نوازندگان خارجی در ایران.» این عبارت، می‌تواند توصیف‌گر شرایط فعلی موسیقی در ایران باشد. بعد از حضور ناموفق «کریس دی‌برگ» خواننده ایرلندی و «ریچارد کلایدرمن» نوازنده فرانسوی در ایران در دولت گذشته، دیگر خیلی‌ها از اجرای نوازندگان و گروه‌های مطرح خارجی در ایران قطع امید کرده بودند. اما انتشار خبر اجرای ارکستر سمفونیک «پیتسبورگ» در تهران، بسیاری را دوباره سر شوق آورده.

این گروه، آخرین ارکستر سمفونیک آمریکایی است که در سال ۱۹۶۴ در تهران روی صحنه رفت و حالا، در آستانه آب‌شدن یخ‌های رابطه ایران و آمریکا، نویدبخش دمیدن هوایی تازه در رگ‌های هنر و فرهنگ ایران است.

روز ۱۷ژانویه(۲۷دی) نشریه «پیتسبورگ‌پست گازته» گزارش داد که مقامات این ارکستر و «موسسه آمریکایی خاورمیانه» در حال گفت‌وگو با مقامات ایرانی درباره این سفر احتمالی هستند که در صورت موافقت، سپتامبر سال‌جاری میلادی(شهریور ۹۳) انجام خواهد شد. پس از آن شماری از شبکه‌ها و خبرگزاری‌های خارجی از جمله آسوشیتدپرس و ABC به انعکاس گسترده خبر پرداختند.

در این میان آنچه به این خبر ابعاد تازه‌تری داد اظهارنظر گِرِگ سولیوان، مشاور ارشد وزارت خارجه آمریکا بود که درباره اجرای یک ارکستر آمریکایی در ایران پس از ۵۰ سال گفت: «هنوز جزییات فراوانی برای پرداختن وجود دارد، اما ما تلاش می‌کنیم با آنها در ارتباط تنگاتنگ باشیم تا پیشرفت بیشتری به دست‌ آید.»

او همچنین افزود: «چندین مانع وجود دارد که در سطح اداری باید برطرف شود، از جمله موضوع تحریم‌ها و ملاحظات مربوط به ویزا.»

نماینده ارکستر «پیتسبورگ»: مذاکره برای سپتامبر ۲۰۱۴
به‌دنبال انتشار خبر، «شرق» به پیگیری مستقیم این خبر از طریق مسوولان «ارکستر سمفونیک پیتسبورگ» در پنسیلوانیا پرداخت.

«لوسی کاوانو سیانامئو» از دست‌اندرکاران ارکستر به نمایندگی از «مانفرد هونک» رهبر ارکستر در این‌باره گفت: «گفت‌وگو‌ها برای برپایی تور موسیقایی ما در سپتامبر۲۰۱۴ در حال انجام است و مراحل ابتدایی خود را پشت‌سر می‌گذارد. البته جزییات این برنامه و رپرتوار هنوز تا این لحظه مشخص نشده. در هر حال خوشحال خواهیم شد در صورت امکان این پروژه پیشنهادی عملی شود.»

واکنش مقامات وزارت ارشاد
در خبر اولیه، اعلام شده بود که نمایندگان این ارکستر و موسسه آمریکایی تصمیم دارند ماه آینده طی جشنواره موسیقی فجر به ایران سفر کنند.

با این حال حسن ریاحی، دبیر جشنواره موسیقی فجر با بیان اینکه هنوز اطلاعی از حضور ارکستر سمفونیک پیتسبورگ به‌عنوان میهمان در جشنواره امسال ندارد، گفت: «هنوز اطلاعی در مورد سفر این گروه همزمان با جشنواره امسال به‌دست من نرسیده است اما برای اولین‌بار نیست که آنها به کشور ما می‌آیند و پیش از این نیز در کشور ما اجرا داشته‌اند.»

او ادامه داد: «ارکستر سمفونیک پیتسبورگ از گروه‌های خوب موسیقی است که حضور آنها در ایران از نظر فرهنگی تاثیرگذار است.»

همچنین پیروز ارجمند، مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد از جلسه‌ای که غروب روز گذشته به همین بهانه در دفتر موسیقی برپا شد خبر داد. او در مورد اجرای این گروه در شهریور سال آینده در ایران گفت: «ما هم شایعه حضور آنها را شنیده‌ایم و به همین دلیل قرار است جلسه‌ای برگزار شود تا این موضوع، مورد بررسی قرار بگیرد.

در این جلسه قرار است به این موضوع رسیدگی شود که اگر ارکستر سمفونیک پیتسبورگ یا گروه‌هایی مانند آن بخواهند در ایران اجرا داشته باشند ما باید چه سیاست یا برنامه‌ریزی در مورد آنها داشته باشیم.»

شور به پا می‌شود؟
ارکستر «پیتسبورگ»، آخرین گروه آمریکایی بود که ۱۵سال قبل از انقلاب اسلامی در سال۱۹۶۴ روی صحنه رفت. به نوشته الیزابت بلوم در نشریه «پیتسبورگ‌پست گازته»، روابط بین دو کشور ایران و آمریکا پس از انقلاب به‌دلایل مختلفی دستخوش تغییر و تحولاتی بوده که جدیدترین این اتفاقات مربوط به توافقات هسته‌ای است.

بلوم می‌نویسد: «مذاکرات با ایران درباره اجرای تور کنسرت که با آگاهی مقامات اداری دپارتمان دولتی صورت گرفته، این اواخر دارد جدی‌تر می‌شود. قواعد گفت‌و‌گو بین دو طرف حاکی از آن است که موانع زیادی، از هر دو طرف، بر سر راه است. روابط بین دو ملت پیچیده است، و هرگونه مشکل در موضوع برپایی احتمالی ارکستر سمفونیک پیتسبورگ و سفر آنها به ایران، ممکن است حتی به برگزاری آن در کناره خلیج‌فارس یعنی در عمان ختم شود. با وجود چالش‌ها، روابط موسیقایی بین تهران و واشنگتن در سطوح عالی برقرار بوده است.»

در ادامه این مقاله ضمن درج اظهارات گِرِگ سولیوان، صحبت‌های سیمین یزدگردی کورتیس، مسوول و مدیرعامل موسسه خاورمیانه آمده که اظهار کرده «اگر موفق به برپایی این ارکستر سمفونیک در ایران شویم، شوری به پا خواهد شد.»

رابرت موآر، معاون ارشد ارکستر سمفونیک پیتسبورگ در امور توسعه هنری و جذب مخاطب هم به «پیتسبورگ‌پست گازته» گفته: «از ما دعوت به عمل آمده تا بحث‌های مقدماتی را شروع کنیم.» بنا بر گزارش این نشریه، خانم کورتیس، سفر ماه فوریه هیات آمریکایی را منوط به تایید ویزا می‌داند. او که ایرانی‌الاصل است و در ایران هم سکونت داشته، از سال ۱۹۶۸ به ایران بازنگشته است.

محمدعلی نجفی؛ بانی خیر
به گفته کورتیس، موضوع برپایی تور ارکستر سمفونیک پیتسبورگ و موسسه خاورمیانه‌ای آمریکا در ایران از سال۲۰۰۹ مطرح شد، اما شرایط خاص ایران بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری آن سال، بر این موضوع نیز اثر گذاشت. با توجه به اینکه پنجاهمین سال حضور اعضای این ارکستر در ایران نزدیک است، کورتیس و موآر تابستان ۲۰۱۳ دوباره این موضوع را مطرح و درباره آن رایزنی کردند.

بنا به نوشته «پیتسبورگ‌پست گازته» آنها یک جلسه با محمدعلی نجفی، رییس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ایران در حاشیه سفر اخیر وی برگزار کردند که بنا بر گفته کورتیس، این اتفاق در یکی از هتل‌های سازمان‌ملل در نیویورک در حین برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل در سپتامبر رخ داده است.

اگر توافقات حاصل شود، تور ۲۰۱۴، قادر خواهد بود فرهنگ آمریکا را به ملتی عرضه کند که جورج دبلیوبوش از آن به‌عنوان «محور شرارت» یاد کرده است. دولت باراک اوباما تلاش کرده تا به گفت‌و‌گو با ایران بپردازد؛ این در حالی است که تندروها و گروه‌های یهودی همواره در مقابل او قرار داشته‌اند. در نیم‌قرن اخیر، موضوعات فرهنگی آمریکا همواره مورد نظر دشمنان ژئوپلیتیکی آن و تحت شرایط دیپلماتیک شدید بوده است.

موآر می‌گوید: «یک ارکستر سمفونیک می‌تواند پیشرفت‌های سمبولیک تاریخی را به شکل اینگونه ماموریت‌های دیپلماسی فرهنگی تکمیل کند.» ارکستر فیلادلفیا در سال ۱۹۷۳ به چین رفت، درست یک‌سال بعد از آنکه رییس‌جمهور ریچارد نیکسون ملاقات تاریخی‌اش را از آنجا انجام داد و دوسال بعد از آنکه بازیکنان پینگ‌پنگ آمریکا وارد خاک چین شدند؛ چیزی که به‌عنوان دیپلماسی پینگ‌پنگ نیز معروف بود.

ارکستر فیلارمونیک نیویورک، در سال ۲۰۰۸ به کره‌شمالی رفت. در سال ۱۹۸۷، ارکستر سمفونیک پیتسبورگ، اولین ارکستر آمریکایی بود که در آن دهه از چین ملاقات کرد. این گروه موسیقی، بعد از آن در سال ۱۹۸۹ نیز از شوروی سابق بازدید داشت.