/ مجلس در دیگر کشورها – ۳ /
تصویب وعدههای پیروز انتخابات در پارلمان انگلیس
در بسیاری از مجالس دنیا نمایندگان پشت میزهای خود و به صورت «نیم دایرهای» نشسته و بررسی طرحها و لوایح میپردازند اما در مجلس عوام انگلیس، نمایندگان احزاب مختلف با تکیه بر نیمکتهای سبز رنگ و رو در رو به فعالیت سیاسی خود میپردازند.
پارلمان انگلستان بالاترین نهاد حکومتی این کشور است و حرف اول و آخر را در این کشور میزند. این پارلمان مرکب از مجلس لردها با ۹۲۶ عضو، مجلس عوام با ۶۳۰ عضو و پادشاه است. ۲۶ عضو مجلس لردها روحانی(مقامات عالی رتبه کلیسا و برخی اسقفها) هستند.
نمایندگان موروثی
البته برخی لردها هم عضویت مجلس را به ارثبردهاند. شاهزادگانی هم در این مجلس حضور دارند که با حکم پادشاه یا ملکه به عضویت مجلس درآمدهاند. ۹ نفر از لردها قضاتی هستند که پادشاه به عضویت دیوان عالی کشور تعیین کرده است. اعطای عضویت مادام العمر در مجلس لردها، حقی است که برای پادشاه انگلستان تعریف شده است.
به گزارش ایلنا، پارلمان بریتانیا یا پارلمان پادشاهی متحد بریتانیا و ایرلند شمالی(Parliament of the United Kingdom) بالاترین نهاد قانونگذاری در بریتانیای کبیر و متعلقات است. این پارلمان به تنهایی حق قانونی حکومت به سایر نواحی را دارد. بالاترین مقام در این پارلمان ملکه الیزابت دوم است، گرچه این مقام تشریفاتی است و ملکه از فعالیت سیاسی و هرگونه دخالت یا تصمیمگیری در امور کشوری منع شدهاست.
عوام و اعیان
این پارلمان از دو مجلس عوام و اعیان تشکیل شدهاست. مجلس عوام مجلس نمایندگانی است که اعضای آن هر ۵ سال یکبار بهطور مردمسالارانه از سوی مردم برگزیده میشوند. مجلس اعیان شامل روحانیون بلندپایه و لُردها است؛ بطور کلی اعضای مجلس اعیان توسط مردم انتخاب نمیشوند. این دو مجلس در تالارهای متفاوت در لندن تشکیل جلسه میدهند. برای این تالارها نام «خانه مجلس» نیز استفاده میشود.
ملکه حاضر در پارلمان
یکی از ویژگیهای نظام دموکراسی پارلمانی در بریتانیا، وجود رابطه تنگاتنگی میان قوه مجریه و قوه مقننه است: اعضای دولت، کابینه و هئیت وزیران از میان نمایندگان مجلس انتخاب میشوند و نخستوزیر نیز خود یکی از نمایندگان مجلس عوام و رهبر حزب اکثریت است.
ریشه پارلمان کنونی در شوراهای آغاز سدههای میانه بوده. این شوراها وظیفه رایزنی حکومتی را بر عهده داشتند. به طور نظری، قدرت اصلی قانونگذاری در دست «ملکه حاضر در پارلمان» است ولی در زمان معاصر، قدرت واقعی به مجلس عوام واگذار شده و ملکه معمولاً طبق توصیه نخستوزیر عمل میکند و قدرت مجلس اعیان نیز محدود شدهاست.
وست مینستر
پارلمان حق دارد درباره موضوعات مختلف و دستگاههای حکومتی و هر یک از شهروندان انگلستان، هر نوع قانونی را مطلق یا مشروط وضع کند. این پارلمان حتی حق عطف به ماسبق قوانین را دارد و میتواند حقوق تعریف شده افراد را نادیده بگیرد و آنها را از حقوق اجتماعی محروم سازد.
قوه مقننه انگلیس را عموما با نام «وست مینستر» «westminister» میشناسند؛ چرا که ساختمان مجالس آن و همچنین دیگر مراکز مهم دولتی از جمله دفتر نخست وزیری انگلیس در ساختمان و منطقهای با همین نام در مرکز شهر لندن قرار دارد.
وقتی جا نیست
انگلیسیها همیشه سعی داشتند تا به نوعی خود را متفاوت جلوه دهند. در همین رابطه نکته جالب نظر درباره مجلس عوام انگلیس این است که برای ۶۵۰ نماینده این مجلس تنها ۴۳۷ کرسی در صحن علنی مجلس در نظر گرفته شده است که به نظر برخی کارشناسان این موضوع «عمدی» است.
در بسیاری از مجالس دنیا نمایندگان پشت میزهای خود و به صورت «نیم دایرهای» نشسته و بررسی طرحها و لوایح میپردازند اما در مجلس عوام انگلیس، نمایندگان احزاب مختلف با تکیه بر نیمکتهای سبز رنگ و رو در رو به فعالیت سیاسی خود میپردازند.
روند تصویب قانون
در نظام سیاسی انگلیس، اکثر قوانین پارلمانی به پیشنهاد دولت در مجالس بررسی و به تصویب میرسد که اکثر آنها همان وعدههایی است که حزب حاکم پیش از برگزاری انتخابات پارلمانی در شعارهای انتخاباتی خود وعده انجام آنها را داده بود. هر ساله در جلسهآغازین پارلمان انگلیس طرحهای اصلی که باید طول این سال در مجلس مورد بررسی قرار گیرد توسط ملکه اشاره میشود. مراحل تصویب قانون در مجالس انگلیس:
۱ - مرحله اول خواندن: عنوان طرح مورد نظر و بخشهای کوتاهی از آن به طور سریع توسط یکی از وزاری کابینه خوانده میشود؛
۲ - مرحله دوم خواندن: اصول اصلی طرح توسط نمایندگان مجالس خوانده میشود و یک رایگیری رسمی درباره آن موافقت و یا مخالفت با این طرح صورت میگیرد؛
۳ - مرحله ارجاع به کمیسیون: جزئیات بندها و برنامهزمانی و اجرایی طرحها به علاوه اصلاحات آنها در کمسیونهای ویژه(کمیسیون کل) مجلس عوام مورد بررسی قرار میگیرد و با تواجه به اینکه در مجلس لردان کمیسیونهای کل وجود ندارد، طرحها توسط تمام نمایندگان و در صحن غعلنی مورد بررسی قرار میگیرد؛
۴ مرحله گزارش: در این مرحله تغییرات اعمالشده درمورد طرحها برای بررسی مجدد به صحن علنی مجلس آورده میشود و گزارش آن به تمام نمایندگان که باید در این جلسه حضور داشته باشند، ارائه میشود. سپس تغییرات صورتگرفته از سوی نماندگان تصویب میشود و هرگونه پیشنهاد و یا اصلاحیهای ارائه میشود؛
۵ مرحله خواندن سوم: در این مرحله طرح نهایی برای آخرین بار برای تمام نمایندگان مجلس قرائت میشود. در این مرحله تنها مجلس لردان حق دارد که در مورد طرح بحثکند و احیانا اصلاحیهای را نسبت به طرح ارائه کند؛
۶ مرحله امضای ملکه: طرح نهایی مجلس برای امضا در اختیار ملکه قرار میگیر که با امضای وی قانون مصوب اجرایی میشود. تاریخ اجرای قانون میتواند همزمان با امضای ملکه باشد و یا در تارخ مشخصی به حال اجرا درآید.