مهاب قدس را به آستان قدس بدهید / قراردادهای «مهاب قدس» آب و نان دارد

ایلنا: ساخت راه اهن گرگان - بجنورد - مشهد به طول تقریبی ۳۰۰ کیلومتر در سال ۸۰ تصویب شد اما گویا تاکنون ۲۰ کیلومتر آن به اجرا رسیده است. پای ۴ وزارتخانه به این پروژه که تا کنون ۴ بار کلنگ آن زده شده است، باز شده وزارت راه و شهرسازی به عنوان متولی، ‌ وزارت نیرو، ‌ وزارت اقتصاد و وزارت اطلاعات هر کدام در مقاطعی بنا به دلایلی باعثتوقف پروژه شده‌اند. از مهمترین علل توقف این پروژه از سال ۹۱ تا به امروز، پرونده مبهم واگذاری مهاب قدس از وزارت نیرو به آستان قدس رضوی و قرارداد پر نقص و عیب وزارت راه دولت دهم با شرکت چینی برای ساخت است قراردادی که در دقایق آخر عمر وزارت راه دولت دهم با شرکت چینی سایناهیدرو بسته شد.

قراردادی که تمام اعداد و ارقام مذکور در آن به طور تقریبی ثبت و حق فسخ به شرکت سازنده چینی داده شده و تضمین این شرکت توسط شرکت ایرانی انجام شده است. همچنین براساس مفاد این قرارداد؛ تامین مالی ۸۵ درصد از کل مبلغ قرارداد به میزان ۸۱۶ میلیون یورو(معادل ۶ میلیاردو ۵۲۸ میلیون یوان) برعهده پیمانکاراصلی ازطریق EPC + Fاست و تامین ۱۵ درصد مبلغ قرارداد به میزان ۱۴۴ میلیون یورو(معادل یک میلیارد و ۱۵۲ میلیون یوان) برعهده دولت است. در حالی این قرارداد با هزینه ساخت ۹۶۰ میلیون یورو با اجرای شرکت چینی سایناهیدرو به امضا رسیده که قرارداد پروژه های مشابه در زمینه ساخت راه آهن در همین بازه زمانی با طول تقریبی ۶۰۰ کیلومتربا اعتبار ۷۵۰ تا ۷۷۰ میلیون یورو منعقد شده و به اجرا رسیده است.

حال عده‌ای معتقدند علت اصلی عدم اجرای این پروژه نواقص و عیوب قرارداد با چینی‌ها نیست بلکه موضوع به واگذاری شرکت مهاب قدس به آستان قدس رضوی برمی گردد و دولت فعلی معتقد است، ‌ دولت دهم قیمت بسیار ارزانی برای واگذاری مهاب قدس به آستان قدس رضوی در نظر گرفته بود. این در حالی است که آستان قدس رضوی شرط کرده که راه اهن گرگان - بجنورد - مشهد را منوط به واگذاری مهاب قدس به این شرکت می‌سازد.

موسی الرضا ثروتی درباره جریان واگذاری مهاب قدس به آستان قدس رضوی با ایلنا به گفت‌وگو پرداخت و از قصد شرکت سایناهیدرو برای شکایت از وزارت راه و شهرسازی خبر داد.

علت عدم اجرای پروژه راه اهن گرگان - بجنورد - مشهد چیست؟

راه آهن گرگان - بجنورد - مشهد احیای جاده ابریشم است و در سال ۸۰ توسعه محور شرق مصوب شد و یکی از سیاست‌های راهبردی دولت این بود که این مسیر از چابهار توسط راه آهن به ترکمنستان و بخشی از آن به ترکیه می رسد که این مسیر در حقیقت احیای جاده ابریشم است که رونق اقتصادی و اشتغال نیروی انسانی را به دنبال دارد. بنابراین در این راستا، دولت چون پول نداشت ناگزیر بود از ابزارهای در اختیار استفاده کند.

در سفر مقام معظم رهبری به خراسان شمالی هم ایشان به ساخت این پروژه تاکید کردند که دولت به طور جدی حمل و نقل ریلی را و ساخت این پروژه را در دستور کار خود قرار دهد. اما چون دولت پول نداشت؛ مجبور شد شرکت مهاب قدس را ان هم به دلیل اینکه ۵۰ درصد مهاب قدس متعلق به آستان قدس و ۵۰ درصد دیگر متعلق به وزارت نیرو یا همان دولت بود را واگذار کند.

آستان قدس به دلیل اینکه قبلا در این زمینه صاحب تجربه بود، اعلام کرد با توجه به اینکه تجربه قوی در زمینه راه و راه سازی دارد اگر سهام این شرکت واگذار شود حاضر است که این پروژه راه اهن را اجرا کند. آن هم بابت ۱۵ درصد آورده اولیه که ۸۵ درصد هم از طریق فاینانس چین قرار بود تامین شود.

مبلغ ۱۵ درصد چقدر است؟
دولت در ان زمان اعتبار مورد نیاز برای تامین این ۱۵ درصد را که حدود ۶۰۰ میلیارد تومان می شود را نداشت. این موضوع در ان زمان یعنی در سال ۹۱در هیات دولت مطرح و مصوب شد که مهاب قدس به آیسان قدس واگذار شود.

دولت این پیشنهاد را مصوب کرد و این مصوبه در هیات تطبیق مصوبات دولت در مجلس تصویب شد و این موضوع در نهایت به سازمان خصوصی سازی ارجاع داده شد اما سازمان خصوصی سازی مطرح کرد که چهارچوب واگذاری و قیمت گذاری معلوم نیست.

بنابراین دوباره دولت یک مصوبه اصلاحی داد که در ان مصوبه اصلاحی گفته شد؛ این کار انجام شود و به اندازه ۱۴۴ میلیون یورو یا همان ۶۰۰ میلیارد تومان سهم آستان قدس است و مابقی که پس از قیمت گذاری مشخص خواهد شد برای دولت که البته هنوز هم قیمت گذاری نشده است.

مصوبه این اقدام ابلاغ شده و هیات تطبیق مصوبات مجلس تایید کرده در روزنامه رسمی هم به انتشار رسید و سازمان خصوصی سازی هم شروع به اقدام کرده بود تا اینکه دولت یازدهم شروع به کار کرد اما در دولت یازدهم در جلسه دوم، وزیر نیرو طی نامه ای مخالفت خود را با این موضوع اعلام می کند.

علت مخالفت وزیر نیرو دولت یازدهم با واگذاری مهاب قدس به آستان قدس رضوی چه بود؟
چون در دولت دهم خود وزیر نیرو آقای چیت چیان مصوبه واگذاری مهاب قدس را تنظیم و تدوین کرده و نوشته بود.

در آن زمان سمت آقای چیت چیان چه بود؟

در دولت قبل آقای چیت چیان معاون وزیر نیرو بود و در ان زمان خود چیت چیان توافقنامه و مصوبه دولت را تهیه کرد. در دولت یازدهم که ایشان وزیر شد با اجرای این مصوبه مخالفت کرد و مدعی شد که چرا وزارت نیرو که کلی بدهی به پیمانکاران دارد، این شرکت را واگذار کند به آستان قدس رضوی.

این موضوع باعثشد اعلام کند که ۳۵ هزار میلیارد تومان فساد در واگذاری مهاب قدس اتفاق افتاده که این موضوع را بسیار بزرگ کرد که این گفته وزیر نیرو را رادیو امریکا و رادیو اسرائیل هم مطرح کردند و نمایندگان به این موضوع در مجلس اعتراض کردند و از دادستان عمومی انقلاب درخواست کردم که این وزیر را بازخواست کند اما قوه قضاییه برخی مواقع با تاخیر عمل می کند و می بینیم که به پرونده آقای رحیمی هم بعد از ۱۱ سال ورود پیدا کرده و زمانی حکم صادر می شود که اثر و فایده ای ندارد.

به هر حال این تاخیر در صدور حکم باعثشد که ساخت پروژه راه اهن گرگان - بجنورد – مشهد با تاخیر طولانی مدتی مواجه شود و به دنبال آن ‌ نامه ای در مجلس در این باره تنظیم کنیم و با امضای ۵۰ نماینده ۵ استانی که بهره برداری این راه آهن می توانست تحولی در منطقه شان ایجاد کند یعنی نمایندگان استان های گیلان، ‌ مازندران، ‌ گلستان، ‌ خراسان شمالی و رضوی با امضای آقای لاریجانی به آقای روحانی ارسال کردیم. اما رییس جمهور هم در دومین جلسه با این مصوبه مخالفت کرد که معتقدم این تصمیم دولت یازدهم عقلایی و منطقی نبوده است و تنها یک لجبازی با اجرای مصوبات دولت قبل است.

یعنی مصوبه واگذاری مهاب قدس به آستان قدس رضوی برای تامین سرمایه ساخت پروژه راه آهن لغو شد؟

بعد از مخالفت دوباره دولت، مجددا در مجلس نامه ای در اعتراض به این مصوبه برای ارسال به رییس قوه قضاییه تنظیم شد و به امضای ۱۰۰ نماینده مجلس رسید و به هیات تطبیق هم شکایت کردیم اما رییس قوه مقننه و رییس قوه قضاییه هم از دولت برای عدم واگذاری مهاب قدس به شرکت عمران آستان قدس رضوی حمایت کردند و این موضوع باعثشد که عده ای از نمایندگان مجلس و شرکت عمران آستان قدس رضوی از دست دولت هم شکایت کنند.

در کنار این موضوع تهیه مصوبه واگذاری مهاب قدس، در همان سال یعنی سال ۹۱، شرکت عمران آستان قدس با یک سایناشو چینی به نام سایناهیدرو برای انجام این پروژه به مذاکره می پردازد و ان را وارد پروژه می کند و قرارداد اجرای راه اهن در دوره دولت دهم منعقد می شود و به امضای طرفین هم می رسد و هم شورای اقتصاد مصوب می کند و هم ترک تشریفات مناقصه به امضا می‌رسد. در پایان سال ۹۱ خود وزیر وقت راه و شهرسازی کار را شروع می کند. این پروژه اول توسط قرارگاه خاتم شروع می شود و بعد هم توسط آستان قدس.

در اول خرداد ۹۲ رییس جمهور وقت هم در محل انجام پروژه حضور پیدا می کند و یک کلنگ دیگر ساخت به زمین می خورد. در واقع راه اهن گرگان - بجنورد - مشهد ۴ بار کلنگ زنی می شود.

به هرحال ساخت ۲۰ کیلومتر از این راه اهن شروع شد و ان شرکت چینی هم کار را با شرکت عمران آستان قدس رضوی آغاز کرد تا رسید به دولت یازدهم که جلوی کار آستان قدس را وزارت راه گرفت و برای چندمین بار نمایندگان مجلس اعتر اض کردند و در نهایت وزیر راه را مورد استیضاح قرار دادیم که پس از این اقدام نمایندگان مجلس، وزیر راه از مواضع خود کوتاه آمد.

در پایان سال ۹۲ صورت جلسه ای تهیه شد و در آن زمان، نامه استیضاح ۳ وزیر نیرو، ‌ وزیر راه و وزیر اقتصاد برای عدم اجرای مصوبه دولتی مبنی بر واگذاری مهاب قدس به شرکت عمران آستان قدس رضوی نوشته شد که نهایتا معاون پارلمانی رییس جمهور اعلام کرد به جای واگذاری مهاب قدس همان ۶۰۰ میلیارد تومان را دولت می پردازد.

در همین راستا صورت جلسه ای هم در معاونت راهبری و نظارتی تنظیم شد آقای نوبخت، ‌ آقای انصاری معاون پارلمانی، وزیر راه، ‌وزیر نیرو و وزیر اقتصاد هم امضا کردند. قرار براین شد که از محل اصلاح بودجه سال ۹۲، ‌ ۶۰۰ میلیارد تومان به ما بدهند برای فاینانس این راه اهن.

این موضوع را دنبال کردیم تا به خرداد ۹۳ که تاخیر در ساخت پروژه ادامه داشت که باز هم ما اعتراض کردیم استیضاح وزیر راه کلید خورد و جلسه ای گذاشته شد و در آن جلسه وزارت راه متعهد شد که دوباره کار ساخت راه آهن را با مشارکت آستان قدس رضوی ادامه دهد که در کنار این اتفاقات آستان قدس هم که از دولت شکایت کرده بود.

چرا وقتی وزارت راه متعهد به انجام پروژه با مشارکت آستان شده بود، ‌ آستان قدس رضوی از دولت شکایت کرده بود؟ صحبت های شما نشان می دهد که نمایندگان بیشتر از اینکه به دنبال اجرای پروژه باشند، ‌ به دنبال حمایت از آستان قدس رضوی است؟

از نظر نمایندگان مجلس اجرای پروژه راه اهن گرگان - بجنورد - مشهد بسیار مهم بود و هست، از نظر شرکت آستان قدس رضوی هم واگذاری مهاب قدس بسیار اهمیت داشت و دارد. نهایتا تقریبا در تیرماه دادگاه حکم را به نفع آستان قدس داد و طبق حکم دادگاه واگذاری مهاب قدس به آستان قدس رضوی قطعی شد اما در همان زمان چیت‌چیان در گفتگو با مسوولان قوه قضاییه تقاضای اعمال ماده ۱۸ را کرد البته نمایندگان هم نسبت به این عملکرد وزارت نیرو اعتراض داشتند. خوشبختانه تمام این اتفاقات زمانی رخ داد که وزارت نیرو مرتکب خطایی بزرگ شده بود.

خطای وزارت نیرو چه بود؟
یکی از شرکت های زیر مجموعه مهاب قدس به یک وکیل مبلغ ۳۲ میلیارد تومان پول داده بودند که این موضوع را سخنگوی قوه قضاییه چند ماه گذشته فاش کرد. در این جریان دو نفر هم دستگیر شدند.

بعد از این اتفاقات همچنان گروهی تحت عنوان " بنیاد بازنشستگان وزارت نیرو " ‌ در وزارت نیرو به دنبال عدم واگذاری مهاب قدس به آستان قدس رضوی بودند. از آنجایی که شرکت مهاب قدس یک شرکت مشاوره‌ای است و شرکت مشاوره‌ای می تواند قراردادهای بسیار زیادی را منعقد کند بنابراین اگر بنیاد بازنشستگان وزارت نیرو می توانست صاحب مهاب قدس شود، ‌ عقد قراردادهای بسیار بزرگ به دست وزارت نیرو و این بنیاد می افتاد و از آنجایی که این قراردادها نان و آب دارد ترجیح می دادند که مهاب قدس را در وزارتخانه نگه دارند.

معتقدم عوامل پشت پرده ای وزیر نیرو را فریب دادند و به دنبال این بودند که مهاب قدس را برای آینده کاری خود حفظ کنند برای همین هم ۳۲ میلیارد تومان رشوه دادند.

بالاخره پرونده مهاب قدس به کجا رسید؟
این موضوع به اینجا رسید که دادگاه تجدید نظر هم حکم به نفع آستان قدس رضوی داد و در حال حاضر مهاب قدس از دارایی های آستان قدس محسوب می شود و قانونا به آستان قدس واگذار شده اما دولت همچنان مقاومت می کند.

البته اخیرا آستان قدس اعلام کرده است که حاضر است پروژه راه اهن را اجرا کند و دولت هم ورود پیدا کند. دولت هم که دیده مصوبه اش باطل شده افتاده است به موضع گیری و آقای آخوندی حاضر نیست که این قرارداد را اجرا کند. وزارت اطلاعات در دولت دهم نامه ای به وزارت راه ارسال می کند و در ان نامه، درباره آن قراردادی که منعقد می شود با شرکت چینی سایناهیدرو نقطه نظراتی را اعلام می‌کند که وزارت راه هم در ان زمان این نکات را در قرارداد اعمال می‌کند.

دولت یازدهم این مضوع را بهانه می‌کند و مدعی می‌شود وقتی وزارت اطلاعات در این قرارداد وارد شده، قطعا مشکلی وجود دارد.

نقطه نظرات وزارت اطلاعات برای این قرار چه بود؟
دقیقا نمی دانم. در واقع به اشکالات قرارداد اشاره می کند.

مثلا به مواردی از جمله گران حساب کردن شرکت چینی برای ساخت این پروژه؟ می دانید که در آن قرارداد شرکت چینی قرارداد را حداقل ۴۰۰ میلیون یورو گران تر به امضای دولت وقت رسانده است؟ یا اینکه شرکت عمران آستان قدس رضوی تضمین کننده شرکت چینی سایناهیدرو شده است؟ چرا باید یک شرکت ایرانی ضامن شرکت اجرا کننده خارجی شود؟ از طرف دیگر چرا باید حق فسخ قرارداد به شرکت چینی داده شود؟

بله موضوعات وزارت نیرو هم در همین حول و حوش بوده است و بیشتر بحثهای فنی قراردادی بود که این مشکلات را نیکزاد وزیر وقت در همان زمان مرتفع کرد. اخیرا ما جلسه ای داشتیم با همان شرکت چینی در وزارت راه، ‌ شرکت چینی مدعی است اگر وزارت راه با اجرای پروژه مخالفت کند، ‌ از دولت ایران شکایت می کند چرا شرکت چینی با آقای احمدی نژاد که قرار داد نبسته است با نظام جمهوری اسلامی ایران این قرار داد را منعقد کرده است و این شکایت هم موجب ضرر و زیان زیادی برای کشورمان می شود.

همین راه آهن اگر دوباره قراردادش بسته شود، ‌ میزان هزینه ساخت یک و نیم برابر افزایش می یابد چرا که هم قیمت ارز افزایش یافته و هم قیمت های ساخت افز ایش یافته اما شرکت چینی حاضر است قرار داد را با همان شرایط زمان عقد قرارداد به اجرا برساند اما وزارت راه به دلیل حمایت از وزارت نیرو در جریان واگذاری مهاب قدس حاضر به اجرای پروژه نیست و معاون وزارت راه و شهرسازی خودش از اعضای وزارت نیرو است.

از سوی دیگر هم وزیر اقتصاد لج بازی می کند و در جلسه ای که با وزیر اقتصاد داشتم عنوان کرد برای مهاب قدس ۲۰ هزار میلیارد تومان نرخ می گذارد که معتقدم باید ارزش واقعی مهاب قدس کشف شود و تنها ۶۰۰ میلیارد تومان از آن برای آستان قدس است و مابقی ارزش آن متعلق به دولت است و در مصوبه امده است که استان قدس باید مابقی ارزش مهاب قدس را به دولت بپردازد.

آستان قدس هم آمادگی خود را برای پرداخت ارزش مهاب قدس به دولت اعلام کرده اما دولت تعلل می کند این در حالی است که تعلل در این کار باعثتاخیر در انجام پروژه راه اهن گرگان - بجنورد - مشهد می شود. این در حالی است که دولت به آستان قدس ۵۰ میلیارد تومان بابت اجرای پروژه ها بدهکار است. ‌

فکر نمی کنید که در حال حاضر این امکان وجود دارد که این پروژه توسط شرکت ها و کشورهای معتبرتری با قیمت کمتری حتی توسط شرکت های ایرانی ساخته شود؟ در این صورت درصدی از مشکل بیکاری هم پوشش داده می شود و هم کار توسط پیمانکاران داخلی ساخته خواهد شد.

در حال حاضر هم شرکت عمران آستان قدس رضوی و هم شرکت چینی سایناهیدرو موافق این موضوع هستند که قرارداد مورد بازبینی قرار بگیرد اما قطعا اگر قرارداد به روز شود هزینه ساخت افزایش می یابد و شرکت سایناهیدرو هم می تواند از وزارت راه و شهرسازی شکایت کند.

تمام مشکل این دو وزارتخانه از دست دادن مهاب قدس است و نه شرکت چینی و قیمت قرارداد و بحثامروز درباره قیمت واگذاری مهاب قدس است که دولت فعلی مدعی است، دولت قبل مهاب قدس را ارزان نرخ گذاری کرده است و یک بار وزارت اقتصاد قیمت ۲۰ هزار میلیاردی و یک بار وزارت نیرو قیمت ۳۵ هزار میلیارد تومانی برای مهاب قدس ارزش گذاری می کند. فاصله این دو رقم بسیار زیاد است و مشخص است دو وزیر روی هوا قیمت گذاری کرده‌اند. این شرکت یک شرکت مشاوره‌ای است و قیمت و ارزش این نرخ‌ها را ندارد.

اما آقای ثروتی شما گفتید که این شرکت می تواند قراردادهای بسیار بزرگ و نان و آب داری منعقد کند؟
بله. دولت می تواند مهاب قدس را وارد بازار سرمایه و بورس کند تا قیمت واقعی آن مشخص شود و به همان قیمتی که مشتری حاضر شد بایت مهاب قدس پول دهد، ‌ به همان قیمت به شرکت آستان قدس بفروشد. این مهاب قدس بدهی بسیار زیادی دارد چون این شرکت های برق شهرستانی و استانی که جزء مهاب قدس محسوب می شوند، ‌همه زیان ده هستند، ‌ چه کسی حاضر است یک شرکت بدهکار را بخرد؟

پس چرا آستان قدس رضوی اصرار به خرید این شرکت دارد؟
مهاب قدس یک شرکت مشاوره ای است در حقیقت آستان قدس فقط برند مهاب قدس را می‌خواهد بخرد و داشته باشد. برند مهاب قدس است که ارزش دارد و نه خود شرکت. آستان قدس هم بارها اعلام کرده است که اگر مهاب قدس واقعا ۲۰ یا ۳۵ هزار میلیارد تومان ارزش دارد، ‌حاضریم سهم خود را به نصف همین قیمت به وزارت نیرو بفروشیم.

گفت‌وگو: نازیلا مهدیانی