برخی‌ منابع مالی به اسم پژوهش؛ اتلاف می‌شود

رئیس جمهور نظارت را یکی از نیازهای بخش پژوهشی دانست و گفت: برخی از منابع مالی به اسم پژوهش اتلاف شده و بخش‌های مهمی به دلیل عدم پشتوانه از انجام محروم مانده است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، حسن روحانی در چهاردهمین همایش تجلیل از پژوهشگران کشور با بیان اینکه ما باید قدم‌های لازم را برای پژوهش برداریم، اظهار داشت: باید از پژوهش به فناوری و از فناوری به ثروت و قدرت برسیم که هدف ماست و در عین حال در اولویت‌بندی مسائل آنچه در توان، نیاز و مطالبات ماست؛ طبق یک برنامه مسیر دقیق را ترسیم کنیم.
رئیس جمهور؛ نظارت را یکی از نیازهای بخش پژوهشی دانست و تصریح کرد: به دلیل اینکه خود سال‌های متمادی رئیس یک مرکز پژوهشی بودم؛ می‌دانم که پژوهش نیاز به نظارت جدی و دقیق دارد. برخی از منابع مالی به اسم پژوهش اتلاف شده و بخش‌های مهمی به دلیل عدم پشتوانه از انجام محروم مانده است. متاسفانه در این بخش رانت‌های زیادی وجود دارد و باید این رانت‌ها را از بین ببریم.
روحانی ادامه داد: در بودجه امسال به دلیل فشردگی کار‌ها وقت کافی به توجه به این امور را نداشتیم و در سال‌های بعد قطعا به این امور توجه خواهد شد. یک پژوهشگاه، دانشگاه و حتی یک مدرسه باید براساس محصولش بودجه و پول این ملت را برایش تخصیص داد.
رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه باید بخش پژوهشی را در کشور گسترش بدهیم، خاطرنشان کرد: خوشبختانه دانشگاه‌ها ازنظر آموزشی جایگاه خوبی پیدا کرده‌اند، ما باید بتوانیم در بخش پژوهش هم بکوشیم و با دانشگاه‌های جهان رقابت کنیم و در کنار آموزش، پژوهش را ترویج کنیم.
وی ادامه داد: در برخی از کشور‌ها سهم پژوهش نسبت به آموزش نسبت به کشور ما بیشتر است و ما هم باید این کار را بکنیم و سهم پژوهش را بالا ببریم.

روحانی با بیان اینکه بسیاری می‌گویند بودجه پژوهش کافی نیست، گفت: این نقد وارد است و دولت باید توجه کند و سهم بودجه پژوهش را بالا ببرد. اگر به سهم بودجه در کشورهای پیشرفته نگاهی کنیم، قابل مقایسه با سهم بودجه کشورهای درحال توسعه نیست.
رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه توسعه علمی ما در سایه تحقیق و پژوهش است، تصریح کرد: پژوهش است که ما را به حرف نو، سخن نو و نظریه نو می‌رساند و الا آموزش و دانش به معنای جمع کردن همه داده‌های گذشته کار بی‌معنایی است و در سایه فناوری، ماشین بیش از انسان می‌تواند داده‌ها را جمع کند.
رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه افزود: مهم پردازش و تحلیل است و مهم نقد علمی است و نحوه انطباق آنچه به دست آمده است با جامعه ماست و در این راه باید همه دست به دست هم بدهیم.
رئیس‌جمهور ضمن تشکر از پژوهشگران خبر داد؛ در ماه‌های آتی دولت گام‌های بیشتری در راستای کمک به پژوهش خواهد داشت.
روحانی با اشاره به جایگاه پژوهش گفت: مقصد عالی پژوهش پاسخگویی به مطالبات به حق مردم است نه یک حزب و گروه خاص.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه از اینکه در گوشه‌ای ببینم که برخی از تحقیقات برای یک گروه خاص انجام می‌شود، خوشحال نمی‌شوم، اظهار داشت: پژوهش اساس دانش است و توسعه نیز در سایه پژوهش انجام می‌شود. البته پژوهش نیز در سایه دانش امکان‌پذیر خواهد شد و بنابراین پژوهش هم علت و هم معلول است. پژوهش می‌تواند علم را شکوفا کند و هم می‌تواند به توسعه علم و حتی آموزش بینجامد.
وی با اشاره به لزوم ایجاد محیط مناسب و مساعد برای پژوهش تصریح کرد: آغاز برقراری این محیط آزادی آکادمیک بوده و سعه صدر مهم‌ترین اصل چنین فضایی است.
رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه نمی‌توان به پژوهش متقن دست یافت مگر آنکه پژوهشگر خلاق داشته باشیم، خاطرنشان کرد: خلاقیت تنها در سایه آزادی امکان‌پذیر خواهد شد و باید در سایه بردباری و تساهل زمینه را برای شکوفایی اندیشمندان و پژوهشگران آماده کنیم.
رئیس‌جمهور نتیجه پژوهش را نیازمند بردباری جامعه دانست و ادامه داد: ممکن است پژوهشگری به نتیجه‌ای برسد که خوشایند این و آن نباشد، اما اگر در مسیر تحلیل به یافته‌ای رسید آن یافته محصول پژوهش بوده و چون پژوهش مقدس است محصول آن نیز باید مورد احترام باشد.
روحانی در ادامه افزود: البته این به معنای آن نیست که پژوهشگر هرچه به دست آورد وحی منزل است، بلکه امکان دارد در سالیان بعد و در پژوهشی دیگر به نتیجه‌ای مطلوب برسیم.
وی ایجاد محیطی امن، مساعد و آزاد برای پژوهشگران را زمینه پیشرفت کشور دانست و اظهار داشت: اینکه ایران توانست به قله‌های پیشرفت دست یابد این بود که از اندیشه دیگران استفاده کرد، ولی به ترجمه اکتفا نکرده و پس از چند قرن کتاب ایرانیان مورد استفاده دیگران قرار گرفت.
رئیس دولت یازدهم با بیان اینکه افتخار ما این است که در کنار دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها نیز برپا باشند، اظهار داشت: افتخار این است که‌‌‌‌ همان قدر که به دروس و واحدهای درسی اهمیت می‌دهیم به رساله‌ها نیز توجه کنیم و رساله‌های کار‌شناسی ارشد و دکترا باید جایگاه خود را پیدا کنند و آنچه برای تشویق دانشجویان لازم است انجام شود.
رئیس‌جمهور افزود: در بحثپژوهش ‌‌‌‌نهایت مقصد ما چاپ کتاب نیست بلکه پژوهش باید به بهبود کیفیت علم بینجامد.
روحانی با مردود دانستن پژوهش‌ها و تحقیقاتی که منجر به اقداماتی مانند سلاح‌های کشتار جمعی می‌شود، گفت: ملت ایران هیچ‌گاه سلاح کشتار جمعی را جزو منافع ملی خود نمی‌داند و این موضوع در دکترین دفاعی ما جایی ندارد. رئیس‌ جمهور پژوهشی را ارزشمند دانست که به نیازهای کشور، مطالبات مردم و بهبود کیفیت زندگی جامعه منتهی شود و در همین زمینه گفت: در هر جامعه‌ای پژوهش در سلسله مراتب ارزش‌ها و در چارچوب آن‌ها باید دیده شود.
رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: اگر پژوهش خدای ناکرده منجر به دسترسی آسان مردم به مواد مخدر شود، قابل احترام است؟ اگر در کشور ما که طبق فتوای مقام معظم رهبری استفاده و تولید سلاح هسته‌ای و بهره‌برداری از آن حرام است، پژوهشی منتهی به استفاده از این سلاح شود، قابل احترام است؟ نه تنها ما از نظر عقلانی و منافع ملی به دنبال سلاح کشتار جمعی نیستیم بلکه در دیدگاه‌ها و باورهای دینی ملت ما نیز سلاح کشتار جمعی جایی ندارد و این مسئله را جز منافع ملی و دکترین دفاعی خود نمی‌دانیم.
وی با بیان اینکه ارزش‌ها، راهنمای ما در مسیر پژوهش هستند، خاطرنشان کرد: باید به این نکته هم توجه کنیم که منابع ما در پژوهش کمیاب است و ما دارای منابع فراوان و ارزان نیستیم.
روحانی با بیان اینکه ما هم از لحاظ نیروی انسانی، هم از لحاظ توان اقتصادی و هم محیط پژوهشی بی‌انت‌ها نیستیم، تاکید کرد: حتی کشورهایی که در رشد اقتصادی هم هستند، توانشان در این زمینه محدود است. به همین دلیل باید به سمت استفاده بهینه از منابع محدود برای دستیابی به اهداف مطلوب حرکت کنیم.
رئیس‌ شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به لزوم اولویت‌بندی در پژوهش‌ها یادآور شد: در اوایل کار دولت از یکی از وزرا پرسیدم چقدر پروژه پژوهشی در دست داریم که وی آماری در حدود ۲ هزار پروژه را اعلام کرد. آنگاه گفتم مگر شما چقدر پول و نیروی انسانی دارید که به این میزان پژوهش انجام می‌دهید.
وی در ادامه افزود: البته ما پروژه‌ها را نیز زخمی کردیم که تعداد این پروژه‌ها بی‌شمار است. در واقع در تحقیق‌ها نیز پروژه‌ها را زخمی و سپس‌‌‌‌ رها می‌کنیم در حالی که در این زمینه باید اولویت‌بندی کرده و نیازهای فوری را در دستور کار قرار دهیم.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه من می‌فهمم پژوهشگر به دنبال پژوهش‌هایی است که در مرز دانش باشد، اظهار داشت: من هم می‌فهمم کدام تحقیق و پژوهش کف و سود دارد. اما در برخی مواقع پژوهش خبرساز نیست، اما سرنوشت‌ساز است.
در ادامه، روحانی با اشاره به کمبود منابع آبی در کشور خاطرنشان کرد: تراز آبی کشور به شدت منفی است به همین دلیل ما نیاز به تحقیقات و پژوهش‌هایی داریم که به فناوری و مصرف کم آب به ویژه در بخش کشاورزی منجر شود.
رئیس‌جمهور در همین زمینه تاکید کرد: ما امروز به تحقیقاتی نیاز داریم که بهره‌وری در زمینه آب را بالا ببرد؛ البته ما امروز در شرایطی هستیم که از لحاظ زیست‌محیطی نیز مشکلاتی داریم. به همین دلیل باید پژوهش‌هایی انجام دهیم که منجر به کاهش آلودگی‌ها شود.
رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه ما نیاز به محیط، هوا و سرزمین سالم برای زیست و ادامه حیات داریم، تصریح کرد: ریزگرد‌ها امروز مشکل ما است و از این مثال‌ها صد‌ها مثال دیگر وجود دارد که نیازمند فناوری است.
وی تأکید کرد: ما نیاز به طرح‌های کاربردی داریم که ما را منتهی به اهداف ملی کند. ما همچنین در زمینه مسائل اقتصادی، فرهنگی، سیاست خارجی، ‌امنیتی نیز به پژوهش و تحقیق نیاز داریم.
روحانی با اشاره به اینکه دولت تدبیر و امید یکی از برنامه‌هایش در بخش پژوهش آن است که تقاضا را زیاد کند، افزود: پژوهش یک عرضه است و این عرضه زمانی ارزشمند می‌شود که برای او تقاضا باشد. این تقاضا باید از طرف بخش خصوصی هم شروع شود وقتی که بخش خصوصی می‌بیند در سایه پژوهش به فناوری دست یافت و فناوری تجاری شده می‌تواند کیفیت جنسش بالا برود و قیمتش را پایین، آن وقت بخش خصوصی به دنبال مرکز پژوهش و محقق می‌دود و اینجاست که پژوهش اول به فناوری و بعد به جامعه اتصال می‌یابد.
رئیس‌ دولت یازدهم با بیان اینکه دولت مصمم است تقاضای برای انجام پژوهش را بالا ببرد، اظهار داشت: ‌یک پژوهش نیز باید انجام دهیم که چگونه تقاضا را در بخش پژوهش بالا ببریم و دولت مصمم است این تقاضا را بالا ببرد و مردم باید دولت را در این راستا مجبور کنند.
وی افزود: دولت پاسخگو ناچار است برای عدم ناکارآمدی‌اش به مردم پاسخ دهد و برای کارآمد کردن خود راهی جز پژوهش نمی‌شناسیم و این پژوهش است که باید مدیریت ما را کارآمد کند.
رئیس‌جمهور بخش اقتصادی را دارای صد‌ها مسئله پیشرو دانست و گفت: معمولا دولت به کار‌شناسان خود متکی است و گاهی هم برخی محققین از گوشه و کنار بر او نقد می‌گیرند، اما این کافی نیست. ما در بخش اقتصاد، فرهنگ و مسائل اجتماعی نیازمند پژوهشگر آزاد و پژوهش دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها هستیم. ما نیازمندیم تا از تحقیق و پژوهش دیگران بهره ببریم.
رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به گران بودن برخی از تحقیقات ابراز داشت: برخی از تحقیقات هم گران‌قیمت است و هم با مجموعه امکانات کشور و زیربناهای علمی دستیابی به آن‌ها بسیار بسیار دشوار است.
روحانی با بیان اینکه اگر بناست ما در یک پژوهش وارد شویم باید توان و امکانات خودمان را هم مدنظر قرار دهیم، اظهار داشت: این به معنای این نیست که در حوزه‌هایی دانشمند ایرانی نمی‌تواند یا نخواهد توانست، بلکه ما می‌توانیم.
رئیس‌ دولت یازدهم شعار ما می‌توانیم را شعار درستی دانست و افزود: شعار «ما می‌توانیم» که مقام معظم رهبری بر روی آن تأکید دارند شعار به حقی است که همه باید پشت سر این شعار حرکت کنیم. اما این ما می‌توانیم باید در چارچوب برنامه جامع و نقشه جامع پژوهش کشور باشد و الا در مسیری حرکت می‌کنیم که ده‌ها سال زمان نیاز دارد به آن برسیم در حالیکه در مسیر دیگری با زمان کمتری به آن دست می‌یابیم.
رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی در بخش دیگری از سخنانش تصریح کرد: تحقیقات مهم زمانبر هستند، پژوهش جهشی آنی ظرف ۲ یا ۶ ماه نمی‌تواند کارهای بزرگ را انجام داد و این طبیعی است، در دانش هسته‌ای از روزی که ما در این مسیر قدم برداشتیم، یعنی از سال ۱۳۶۷ که اولین بار بود یک سانتریفیوژ را می‌دیدیم، همه تلاش ما این بود که چطور آن را کپی کنیم، امروز ۲۵ سال از آن زمان طول کشیده، این تحقیق و پژوهش و فناوری قدم به قدم پیش رفته و امروز به جایی رسیدیم که شاید روز اول برای ما باورکردنی نبود.
وی افزود: از آنجایی که بنده از روز اول در موضوع فناوری هسته‌ای بنا به مسئولیت‌های مختلف حضور و نظارت داشتم و با اندیشمندان و دانشمندان و اساتید دانشگاه در این زمینه در تماس بودم، وقتی می‌خواستیم موضوع USF اصفهان را دنبال کنیم، عده‌ای از اساتید دانشگاه پیش بنده آمدند و گفتند این کار امکان‌ناپذیر است، اما امروز شاهدیم که امکان‌پذیر شد و همه فناوری‌هایی که بسیار سخت و پیچیده بود و به ظاهر امکان‌پذیر نبود، امکان‌پذیر شد.
روحانی یادآور شد: امروز ما یک کشوری هستیم در زمینه فناوری هسته‌ای و در غنی‌سازی اورانیوم به نقطه‌ای رسیدیم که رئیس‌جمهور آمریکا به صراحت می‌گوید گرفتن فناوری هسته‌ای از مردم ایران امکان‌ناپذیر است و شدنی نیست، این افتخار بزرگی برای کشور است، ما در یک فناوری ورود پیدا کردیم، مرحله به مرحله پیشرفت کردیم، به قله‌هایی دست یافتیم و آن‌ها را بومی‌سازی کردیم که جدایی این فناوری از این ملت بزرگ امکان‌ناپذیر است.
رئیس جمهور با اشاره به موفقیت ایران در زمینه فضایی خاطرنشان کرد: ما در تحقیقات بزرگ و مهم نیاز به زمان داریم، ما در زمینه فضایی که پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم و شاهد این پیشرفت‌ها در روزهای گذشته نیز بوده‌ایم، گام‌های مهمی برداشتیم و این قدم‌ها را ادامه خواهیم داد، ما تشویق و تسهیل کار شرکت‌های دانش‌بنیان که اتفاقا این پژوهش و فناوری در کنار این شرکت‌ها راحت‌تر به ثمر می‌رسند، را دنبال کردیم. شرایط برای کمک به این بخش با ماه‌های گذشته بسیار متفاوت است.