به بهانه پنجاهمین سالروز ثبت چغازنبیل در فهرست آثار ملی/ عاطفه رشنویی: میراث گذشتگان، چراغ راه آینده است

به گزارش خبرنگار ایلنا از خوزستان، عاطفه رشنویی در این یادداشت نوشته است:

به نام خداوند روزی‌ده رهنمای

عمری دگر بباید بعد از وفات ما را      

کین عمر طی نمودیم اندر امیدواری

هم‌اکنون پنجاه سال از ثبت اثر جهانی چغازنبیل در فهرست آثار ملی کشور می‌گذرد. این اثر در عرصه ملی و بین‌المللی، به‌عنوان ثروت فرهنگی شناخته شده است؛ ثروت‌های فرهنگی شامل آثاری است که نشان‌گر وجوه مختلف زندگی، تحولات حیات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و جوامع انسانی در دوره یا دوره‌های خاص تمدنی است؛ این‌گونه آثار به خوبی نمایانگر ظهور، رشد، انحطاط، حیات و انقراض تمدن‌ها در طول تاریخ هستند.

ثروت‌های فرهنگی به‌عنوان یک دارایی ارزشمند و گواهی تاریخ، این قابلیت را دارا هستند تا چراغ راه و روشنگر جوامع درحال تغییر امروز باشند تا با عبرت از گذشته مسیر حال و آینده خود را هموار کنند؛ راه‌های حفاظت از همه ارزش‌های یک ثروت فرهنگی و انتقال پیام‌های آن به نسل‌های آتی مراحل گوناگونی دارد که اولین گام آن حفاظت از راه ثبت در فهرست آثار ملی به‌عنوان اثری ارزشمند و ثروت‌گونه است.

ثبت ملی این اثر با هدف تقویت و معرفی هویت ملی در کنار ابعاد حفاظت‌گرانه آن از وجوه روشنی است که امروزه می‌توان به آن تکیه کرد.  

کم‌رنگ بودن نقش این گوهر با ارزش در دنیای پیرامونش، زنگ خطر فراموشی این هویت ملی را به صدا درآورده؛ این در حالی است که حفاظت روزانه از آن بر عهده پایگاه میراث جهانی به‌عنوان کوچکترین و آسیب‌پذیرترین عضو وزارت‌خانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است.

با وجود دغدغه‌های حفاظت‌گرانه و مسئولانه که از دوره کشف این اثر در وزارت‌خانه متبوع رایج و جاری بوده است، سوالات بسیاری بر سر راه حفاظت و توسعه گردشگری در آن وجود دارد؛ سئوالاتی از قبیل: عملکرد امروز چغازنبیل چه تأثیری بر فردای آن دارد؟ نقش جامعه، مسئولان و برنامه‌ریزان توسعه اقتصادی و اجتماعی خرد و کلان استان خوزستان و کشور به‌عنوان نقش‌آوران کلیدی در معرفی ارزش‌های این اثر فاخر چیست؟ تا چه حد هم‌افزایی بین گروه برنامه‌ریز، بازدیدکننده، معرفی‌کننده و حفاظت‌گر معبد وجود دارد؟ چند سال دیگر شعارهای‌مان از مرحله بالقوه به بالفعل می‌رسد؟ آیا یک دست صدا دارد؟ نقش‌آورانی که بیشتر روی کاغذها نقش بسته‌اند تا عمل، برای پررنگ کردن حس تعلق مکان در این اثر ارزشمند چه نقشی دارند و چقدر در نقش خود بر صحنه حاضر هستند؟ آیا فقط با شعار دادن می‌توان بر هویت ملی و تقویت حس تعلق مکان تکیه کرد؟ آیا گاه آن نرسیده که بدانیم ما همه از یک کل منسجم هستیم و با ارگان‌های تأثیرگذار در راه حفاظت، معرفی و ... به سمت هم‌صدایی برویم؟ چگونه می‌توان چغازنبیل را در خاطره جمعی ایرانیان زنده نگه داشت؟ آیا آمادگی برنامه‌ریزی یا حمایت از این طرح‌ها را داریم؟ اصلاً سیاست معرفی آموزش و یا تعریف سفر به چغازنبیل به‌عنوان اثر ملی فاخر یا اثر جهانی ارزشمند، فقط بر عهده میراث فرهنگی آسیب‌پذیر با کمترین بودجه‌های دولتی است؟

آری این مهمترین و نامیراترین ثروت فرهنگی ایران، به‌دلیل عدم معرفی درست، عدم وجود زیرساخت مناسب، عدم حمایت نقش‌آوران اصلی استانی و کشوری، کمترین میزان بازدیدکننده در طول سال را نسبت به دیگر آثار هم‌پایه خود در استان و کشور دارد.

در حال باید با جامع‌نگری، دوراندیشی، رعایت اصول توسعه پایدار و حرکت به سمت افزایش توجه عمومی به این محوطه ارزشمند، نسبت به تقویت حس تعلق مکان و هویت ملی با کمک ارگان‌های تأثیرگذار برنامه‌ریز استان و کشور اقدام کرد. به امید آن روز که دور نیست به یاری خدا.