چرا باتری موبایل به‌مرور زمان ظرفیت خود را از دست می‌دهد؟

باتری از مهمترین قطعات موبایل است و به‌عنوان منبع انرژی دستگاه محسوب می‌شود. باتری‌ها از عمر محدودی برخوردار هستند و با گذشت زمان کارایی و ظرفیت آن‌ها کاهش پیدا می‌کند. عوامل مختلفی مانند دلایل فیزیکی و عوامل محیطی مثل استفاده نادرست از موبایل یا حرارت زیاد باعث خراب شدن باتری می‌شود که ظرفیت آن زودتر از موعد کاهش می‌یابد و حتی ممکن است گوشی به تعویض باتری نیاز پیدا کند. در این مقاله همراه ما باشید تا دلایل کاهش ظرفیت باتری موبایل و راهکارهایی برای جلوگیری از آن را بررسی کنیم.

دلایل فیزیکی و شیمیایی افت ظرفیت باتری

افت ظرفیت باتری موبایل بر اثر دلایل فیزیکی و شیمیایی طبیعی است که مهمترین عوامل آن عبارتند از:

فرآیندهای تجزیه شیمیایی

باتری‌های لیتیوم یونی بر اساس واکنش‌های شیمیایی کار می‌کنند که در صورت استفاده مکرر و با گذشت زمان این واکنش‌ها منجر به تجزیه مواد شیمیایی درون باتری می‌شوند. تجزیه الکترولیت و تجزیه کاتد و آند از فرآیندهای تجزیه شیمیایی در باتری موبایل هستند که باعث کاهش توانایی باتری در ذخیره انرژی و در نتیجه افت ظرفیت آن می‌شوند. اگر باتری مدت زمان زیادی در شارژ بماند به‌ویژه در دمای بالا باعث تجزیه شیمیایی باتری خواهد شد.

اکسیداسیون و خوردگی

واکنش‌های شیمیایی باتری باعث اکسیداسیون الکترودها و کاهش ظرفیت باتری می‌شود. اگر باتری در معرض رطوبت یا دماهای بالا قرار بگیرد اجزای داخلی باتری دچار خوردگی می‌شود و ظرفیت آن به‌مرور کاهش می‌یابد.

آسیب دیدن اجزای داخلی گوشی

تقسیم انرژی بین اجزای داخلی گوشی مانند سی‌پی‌یو، میکروفون، دوربین و... به عهده برد اصلی است. زمانی که برد به دلایل گوناگون مانند حرارت بیش‌ازحد دستگاه، شکستگی و سوختن خازن‌ها آسیب می‌بیند، انرژی هدر می‌رود و باتری گوشی به‌سرعت تخلیه می‌شود. این کار تأثیر قابل‌توجهی در افت ظرفیت باتری سامسونگ و آیفون دارد و باید تعمیر شود.

آسیب‌دیدگی الکترودها

از عوامل کلیدی در افت ظرفیت باتری موبایل آسیب‌دیدگی الکترودها است که در باتری‌های لیتیوم یونی بوجود می‌آید. هربار که باتری شارژ می‌شود الکترودها تحت‌فشار قرار می‌گیرند و تغییرات ساختاری و کاهش عملکرد را به همراه می‌آورند. دماهای غیرمناسب نیز باعث آسیب به الکترودها می‌شود که در نهایت ظرفیت باتری را کاهش می‌دهد. در صورتی که از شارژرهای نامناسب یا غیرسازگار استفاده شود الکترودها تحت‌فشار قرار می­گیرند و دچار آسیب می‌شوند.

عوامل محیطی مؤثر بر عمر باتری

عوامل محیطی تأثیر زیادی در عملکرد و طول عمر باتری دارند و می‌توانند به‌طور قابل‌توجهی ظرفیت باتری را کاهش دهند. مهمترین عوامل محیطی مؤثر بر کاهش عمر باتری عبارتند از:

دمای نامناسب

قرار گرفتن باتری در معرض گرمای شدید باعث افزایش روند فرسوده شدن باتری می‌شود که می‌تواند عاملی برای کاهش ظرفیت باتری باشد. دمای بالا واکنش‌های شیمیایی درون باتری را افزایش می‌دهد و بر روی ظرفیت و عمر آن تأثیر منفی می‌گذارد. از قرار دادن گوشی زیر نور خورشید و فضاهای بسیار گرم خودداری کنید. از سوی دیگر سرمای شدید عملکرد باتری را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و اگر در دمای بسیار پایین باتری شارژ شود دچار آسیب خواهد شد.

استفاده از شارژر بی‌کیفیت

استفاده از شارژر غیراصل و بی‌کیفیت از دیگر عوامل کاهش کارایی و ظرفیت باتری است و حتی می‌تواند مشکلات جدی برای باتری به‌دنبال داشته باشد. استفاده از شارژرهای نامناسب باعث می‌شود ولتاژ بیشتری به باتری وارد شود و در اثر شارژ سریع باتری در معرض آسیب قرار بگیرد. همچنین استفاده از شارژر غیراصل باعث داغ شدن گوشی می‌شود که علاوه‌بر باتری به آی سی شارژ و برد گوشی نیز آسیب می‌زند.

برنامه‌های فعال پس‌زمینه

از دیگر عوامل مهم کاهش ظرفیت باتری گوشی، فعال بودن برنامه‌های پس‌زمینه است که به سرعت شارژ گوشی را تخلیه می‌کنند. از طریق تنظیمات گوشی و انتخاب گزینه باتری می‌توان برنامه‌های فعال در پس‌زمینه و میزان مصرف باتری آن‌ها را مشاهده کرد. در این بخش مشاهده خواهید کرد که این برنامه‌ها حتی در زمانی که از گوشی استفاده نمی‌شود باز هم انرژی زیادی از باتری می‌گیرند.

تعداد چرخه‌های شارژ

هربار که باتری گوشی شارژ و تخلیه می‌شود، یک‌بار چرخه شارژ اتفاق افتاده می­افتد. هرچه تعداد چرخه‌های شارژ افزایش پیدا کند بر ظرفیت باتری تأثیر می‌گذارد؛ در واقع با گذشت زمان و استفاده مکرر از دستگاه ظرفیت باتری به‌مرور کاهش می‌یابد. علاوه‌بر آن زمانی که گوشی بیش‌ازحد درون شارژ باشد؛ مثلاً به‌صورت شبانه می‌تواند عمر باتری را کاهش دهد. طبق گفته کارشناسان فعال در حوزه تکنولوژی اگر گوشی بیش از چند ساعت بدون شارژ بماند عمر مفید آن به‌شدت کاهش پیدا می‌کند.

استفاده از وسایل جانبی

وسایل جانبی مانند هندزفری و فلش مموری در صورت استفاده طولانی‌مدت مصرف باتری گوشی را افزایش می‌دهند. اگر از فلش مموری‌های غیراستاندارد و تقلبی استفاده شود شارژ باتری به‌طور محسوسی کاهش می‌یابد و یا هنگام اتصال باعث داغ شدن غیرطبیعی دستگاه می‌شوند؛ بنابراین نباید از لوازم جانبی غیراستاندارد و غیرسازگار با گوشی استفاده کرد.

فعال بودن وای‌فای، بلوتوث و جی پی اس

اغلب افراد عادت دارند وای‌فای، بلوتوث و یا جی‌پی‌اس خود را روشن بگذارند؛ در صورتی که در اکثر مواقع از آنها استفاده نمی‌کنند! این کار باتری گوشی را تحت‌فشار قرار می‌دهد و با گذشت زمان ظرفیت آن را کاهش خواهد داد.

راهکارها و توصیه‌ها برای جلوگیری از کاهش ظرفیت باتری

برای جلوگیری از کاهش ظرفیت باتری و حفظ عمر مفید آن راهکارها و توصیه‌های متعددی وجود دارد که مهم‌ترین آنها عبارتند از:

مدیریت برنامه‌ها

برنامه‌های پرمصرفی که در پس‌زمینه فعال هستند و باعث تخلیه سریع شارژ گوشی می‌شوند را حذف کنید. توجه داشته باشید در صورتی این راهکار مؤثر است که به‌صورت مجدد برنامه‌ها را راه‌اندازی نشوند؛ زیرا در صورت باز کردن مجدد انرژی بیشتری از باتری تخلیه می‌شود.

استفاده از شارژر اصلی

برای شارژ کردن موبایل حتماً از شارژرهای اصلی و سازگار با دستگاه استفاده کنید، شارژر اصلی ولتاژ مناسبی به باتری گوشی می‌رساند و باعث خواهد شد به‌طور کامل شارژ شود.

بهینه­سازی شارژ گوشی

اغلب تصور می‌کنند بهترین حالت شارژ گوشی زمانی است که شارژ باتری کامل تخلیه شود و سپس آن را به برق متصل کنند. این ویژگی شامل باتری‌های لیتیوم یونی نمی‌شود و می‌تواند بر عمر باتری تأثیر بگذارد. ایده‌آل‌ترین حالت شارژ گوشی بین ۴۰ تا ۸۰ درصد است و نباید اجازه داد باتری به طور کامل تخلیه شود.

ایجاد دمای مناسب

جدا کردن قاب محافظ گوشی، روشن کردن حالت پرواز، غیرفعال کردن اتصالات مانند وای‌فای و عدم شارژ گوشی در محیط فاقد تهویه مناسب، راهکارهای مؤثری برای خنک نگه داشتن باتری هنگام شارژ هستند. در روزهای گرم سال از قرار دادن گوشی بر روی داشبورد ماشین یا نور مستقیم خورشید جلوگیری کنید، بدین ترتیب از کاهش ظرفیت باتری جلوگیری می‌شود.

حذف ویجت‌های غیرضروری

ویجت­ها موجب دسترسی سریع کاربر به برنامه‌های موردنظر می‌شوند و می‌توانند داده‌های روز را در اختیار کاربر قرار دهند. ویجت‌های غیرضروری به‌شدت شارژ باتری آیفون و سامسونگ را کاهش می‌دهند؛ زیرا برای دریافت اطلاعات از وای‌فای استفاده می‌کنند. برای همین توصیه می‌شود ویجت‌های غیرضروری را حذف کنید.

استفاده صحیح از باتری

برای استفاده صحیح از باتری نیاز است سلامت باتری موبایل را اندازه‌گیری کنید که از بهترین راه‌ها برای حفظ کارایی و طول عمر باتری به شمار می­رود. برای اندازه‌گیری سلامت موبایل اندروید وارد تنظیمات گوشی و قسمت Battery شوید. سپس با انتخاب گزینه Battery Usage می‌توانید وضعیت سلامت باتری را مشاهده کنید. برای اندازه‌گیری سلامت موبایل آیفون نیز وارد تنظیمات و بخش Battery شوید، در ادامه با انتخاب Battery Health می‌توانید سطح سلامت باتری را مشاهده کنید.

تنظیمات صفحه نمایش

نور صفحه نمایشگر تأثیر زیادی در کاهش شارژ باتری دارد. روشنایی صفحه را در حالت خودکار تنظیم کنید و یا به‌صورت دستی آن را کم کنید. این کار باعث صرفه‌جویی در مصرف باتری می‌شود، علاوه‌بر آن می‌توانید زمان خاموش شدن صفحه را کاهش دهید تا نمایشگر در صورت عدم استفاده سریع‌تر خاموش شود.

سؤالات متداول

چرا باتری‌های لیتیوم_یونی بعد از مدتی ظرفیت خود را از دست می‌دهند؟

باتری‌های لیتیوم یونی بر اساس واکنش‌های شیمیایی کار می‌کنند که در صورت استفاده مکرر و با گذشت زمان این واکنش‌ها منجر به تجزیه مواد شیمیایی درون باتری می‌شود. تجزیه الکترولیت و تجزیه کاتد و آند از فرآیندهای تجزیه شیمیایی در باتری موبایل هستند که باعث کاهش توانایی باتری در ذخیره انرژی و در نتیجه افت ظرفیت آن می‌شوند.

چگونه می‌توان از افت ظرفیت باتری موبایل جلوگیری کرد؟

مدیریت برنامه‌ها، تنظیمات صفحه نمایش، استفاده از شارژر اصلی، بهینه‌سازی شارژ گوشی، ایجاد دمای مناسب، حذف ویجت‌های غیرضروری و استفاده صحیح از باتری، راهکارهایی برای جلوگیری از افت ظرفیت باتری موبایل هستند.

آیا دمای محیط می‌تواند بر عملکرد باتری موبایل تأثیر بگذارد؟

بله؛ دمای بالا واکنش‌های شیمیایی درون باتری را افزایش می‌دهد و بر روی ظرفیت و عمر آن تأثیر منفی می‌گذارد. از سوی دیگر سرمای شدید عملکرد باتری را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و اگر در دمای بسیار پایین باتری شارژ شود دچار آسیب خواهد شد.

آیا شارژ سریع به باتری موبایل آسیب می‌زند؟

شارژ سریع می‌تواند به مرور زمان اثراتی روی باتری موبایل بگذارد، اما تأثیر آن به نوع تکنولوژی شارژ و نحوه استفاده بستگی دارد. در تکنولوژی‌های مدرن، محافظ‌های حرارتی و مدیریت هوشمند شارژ به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که باتری هنگام شارژ سریع بیش‌ازحد داغ نشود و آسیب نبیند. با این حال، استفاده مکرر از شارژ سریع می‌تواند کمی عمر باتری را کاهش دهد، زیرا جریان بالاتری وارد باتری می‌شود و گرمای زیادی در سلول‌های باتری ایجاد می‌کند. برای افزایش طول عمر باتری، می‌توان به‌صورت دوره‌ای از شارژ معمولی استفاده کرد.

چگونه می‌توان سلامت باتری موبایل را اندازه‌گیری کرد؟

برای اندازه‌گیری سلامت موبایل اندروید وارد تنظیمات گوشی و قسمت Battery شوید. سپس با انتخاب گزینه Battery Usage می‌توانید وضعیت سلامت باتری را مشاهده کنید. برای اندازه‌گیری سلامت موبایل آیفون نیز وارد تنظیمات و بخش Battery شوید، در ادامه با انتخاب Battery Health می‌توانید سطح سلامت باتری را مشاهده کنید.