اردبیلی پدر صنعت مس:
توسعه با مدیریت فعلی و فسادستیز مس امکان پذیر است
مهندس اردبیلی افزود: اولین شمش مس را در چنین روزی (سوم خرداد 1361) در میان اشک‌های شوق کارگران و مهندسان تولید کردیم آنها کلاه ایمنی خودشان را به هوا پرتاب می‌کردند چون که توانستیم تولید کنیم.
وی ادامه داد: یک ساعت بعد نیز رادیو خبر آزادی خرمشهر را اعلام کرد. کارکنان مس سرچشمه از خوشحالی سر از پا نشناختند و کل کارکنان در خیابان‌ها تظاهرات عظیمی برپا کردند و با شعار مرگ بر آمریکا و درود بر خمینی جشن گرفتند چون وعده‌ها و سخن امام راحل را به اثبات رساندند.
مدیرعامل وقت شرکت مس ادامه داد: از آن پس تمام صنایعی که فعالیت آنها متوقف شده بود با الگوبرداری از صنعت مس شروع به کار کردند و آنها هم شعار ما می‌توانیم را به اثبات رساندند.
مهندس اردبیلی گفت: در اوایل انقلاب یکی از صنایع بزرگی که توسط پیمانکاران آمریکایی در حال اجرا بود، صنعت عظیم مس سرچشمه بود. آمریکایی‌ها در ابتدای دولت موقت امید داشتند که جایگاه خودشان را در این کشور محفوظ نگه دارند ولی زمانی که متوجه شدند بعد از دولت موقت جایگاهی ندارند، این کشور را ترک کردند.
وی اظهار داشت: کارشناسان آمریکایی زمانی که در حال ترک این صنعت و کشور بودند روی دیوارها نوشتند اگر ما برنگردیم این صنعت راه نخواهد افتاد. اما همین کارکنان و مهندسان و تکنسین‌ها و کارگران شریف در این سال‌ها تلاش کردند و اجازه ندادند که کار متوقف شود.
مدیرعامل وقت شرکت مس تصریح کرد: در سال 60 در صنعت متالوژیکی دیگری تجربه داشته و فعالیت می‌کردم و سال‌ها در صنعت ذوب آهن اصفهان فعالیت می‌کردم و مسئولیت‌های مختلفی داشتم. در آن زمان آقای موسویانی که وزیر معادن و فلزات بود از من دعوت کرد با توجه به تجربه به تهران بیا و صنعت مس سرچشمه که چند سالی است خوابیده و در حال از بین رفتن است را راه‌اندازی کنم.
وی گفت: وقتی آمدم مهندسان و مدیران و کارگران در همان زمان منتظر بودند که این صنعت را راه‌اندازی کنند و فقط منتظر فردی بودند که بیاید و کار را آغاز کنند و با توجه به تأکیدات امام راحل، «ما می‌توانیم» را برای نخستین بار در صنعت مس عملی کردیم.
اردبیلی افزود: به یاد داشته باشید که اولین صنعت بزرگ کشور مس سرچشمه بود و اولین حرکت راه‌اندازی صنایع کشور بود که به‌عنوان الگو برای سایر صنایع و پیشتاز به شمار می‌رود.
مدیرعامل وقت شرکت مس ادامه داد: کار را شروع کرده و ابتدا معدن را آماده‌سازی کردیم و نخستین انفجار معدن را انجام دادیم. بعد از آن کارخانه تغلیظ را آماده‌سازی کرده و سپس کارخانه ذوب را آماده کردیم. البته آمریکایی‌ها که می‌گفتند ما نمی‌توانیم ما در همان سال‌ها توانستیم.
وی افزود: آنها به حساب خودشان درست می‌گفتند چون سیستمی که در این صنعت پیاده کرده بودند کاملاً وابسته به غرب بود. اگر به قطعه‌ای نیاز داشتیم زمانی که به انبار مراجعه می‌کردیم هیچ مشخصات فنی به ما نمی‌دادند و می‌گفتند این قطعه متعلق به فلان شرکت غربی است. کاملاً صنعت مس در آن زمان وابسته به غرب بود و هیچ کارگاهی برای ریخته‌گری یا تولید و ساخت قطعات و تجهیزات نداشتیم.
مهندس اردبیلی ادامه داد: نخستین کار این بود که برای ساخت و تعمیر قطعات با کمک دانشگاهیان شروع به کار کردیم تا از وابستگی نجات پیدا کنیم. دانشگاهیان و مهندسان و متخصصان گردهم آمدند و بررسی‌ها آغاز شد و مشخصات فنی تمام قطعات و تجهیزات مس سرچشمه را دادند که اگر آمریکایی‌ها به ما نمی‌دهند خودمان بسازیم.
مدیرعامل وقت شرکت مس گفت: در قسمت ذوب آهن ما سیستم تعمیرات قوی داشتیم و استادان دانشگاه به ما پیشنهاد دادند که سیستم تعویض را عوض کنید تا با توجه به شرایط تحریم آن زمان با جایگزینی سیستم تعمیرات قطعات بتوانیم کار را ادامه داده و همین قطعات موجود را تعمیر و حفظ کرده و کار را ادامه دهیم. سیستم تعمیرات را پیاده کردیم و اجازه ندادیم که صنعت مس بخوابد.
وی گفت: طی بازدیدهای هفتگی، ماهانه و تعمیرات قطعات به صورت اساسی ،همچنین تعمیرات کل مجتمع دوباره بخش تولید را راه‌اندازی کردیم. این علت پیروزی ما در برابر امریکا بود. ما با راهنمایی استادان دانشگاه و پیاده کردن سیستم دانش‌بنیان در آن زمان و تعمیر قطعات با بیشترین توان کار کردیم.
وی افزود: در کارگاه‌های تولید ریخته‌گری و چدن یا فلزی، قطعات را می‌ساختیم یا اگر نمی‌توانستیم سازندگان عظیم قطعات و تجهیزات مانند کارخانه ذوب آهن اصفهان که کارگاه‌های عظیمی را داشت را شناسایی کردیم و ساخت قطعات مورد نیاز را به آنها سفارش می‌دادیم. کارخانه ذوب آهن اصفهان نیز با دستور وزیر معادن و فلزات وقت در خدمت صنعت مس بود.
اردبیلی اظهار داشت: برای همین راه‌اندازی کارخانه ذوب روز ولادت امام حسین را در نظر گرفتیم که آغاز به کار کند و کنسانتره مس را از تغلیظ گرفته و به کوره ریورب و در آنجا کنسانتره را غلظت بالاتری برد که بتوانیم مس بلیستر تولید کنیم. در آن زمان چون 3 سال بود کارخانه خوابیده بود ملاتی که بین آجرهای نسوز کوره کنورتور بود خاصیت خود را از دست داده بود و وقتی درجه حرارت را بالا بردیم مواد مذاب از بین آجرهای نسوز نفوذ کرده و کنورتور سرخ شده بود. در اپراتور دستگاه سریعا مواد مذاب داخل کنورتور را به محوطه جلوی کنورتور خالی کرد و از صدمه دیدن کنورتور جلوگیری نمود. ما هم سریعا با ذوب آهن اصفهان تماس گرفتیم و آنها چند تریلی آجر نسوز به همراه یک تیم آجر نسوزچین به سرچشمه فرستادند و بعد از آجرچینی جدید مجددا کنورتور را گرم نموده و مواد مذاب را داخل آن ریخته و پس از دمش هوا اولین شمش مس در روز سوم خرداد 1361 همزمان با فتح خرمشهر در مجتمع مس سرچشمه تولید شد که شوق و شادی زائدالوصفی در مجتمع بین کارکنان مس سرچشمه همراه با اشک شادی ایجاد شد.
وی افزود: الان می‌بینیم به شکر خدا کشوری که وارد کننده مس بود تبدیل به صادرکننده مس شد. در دوره بعد نیز به حمد خداوند در سال 87 و 88 دوباره مسئولیت شرکت مس را بر عهده گرفتم و به بحران جهانی برخوردیم و علیرغم بحران جهانی، آقای دکتر رستمی و آقای مهندس رحمتی که اینجا تشریف دارند خدمات بزرگ و ارزنده‌ای حتی در آن دوران برای صنعت مس انجام داده‌اند.
مدیرعامل وقت شرکت مس گفت: شناخت خوبی از دکتر رستمی در بنیاد مستضعفان داشتم و شرکت بزرگی را مدیریت می‌کرد و به سوددهی رسانده بود بر همین اساس ایشان را هم آوردیم به صنعت مس و معاونت مالی اقتصادی شرکت مس بر عهده این برادر گذاشته شد، تقریباً دکتر رستمی عزیز قائم مقام من بود و با توجه به وسواس عجیبی که در مسائل مالی داشتم تنها به این برادر تفیذ اختیار کردم.
اردبیلی افزود: وقتی که به قرآن پناه می‌بردم در شروع کارم این آیه آمد؛ خداوند به حضرت ابراهیم (ع) می‌گوید که خانه من را پاک کن برای نمازخوانان و سعی کردیم در بحران جهانی این صنعت را نجات دهیم و به تنها کسی که اطمینان خاطر داشتم و تفویض اختیار کردم الحمدالله دکتر رستمی بود که خیلی بهتر از من عمل کرد و در شرایطی که بحران جهانی مس مواجه بودیم با خوش فکری این برادر سود خوبی به سهامداران دادیم.
وی ادامه داد: حتی در مسائل اجتماعی آن زمان نیز دکتر رستمی اقدامات خوبی انجام داد و همین فوتبال مس کرمان با همکاری این برادر سوم لیگ برتر شد. ساخت استادیوم برای کرمان، رفسنجان و شهربابک را در آن سال‌ها مصوب کردیم که اجرایی شد و همان سال‌ها فوتبال مس کرمان سوم لیگ برتر و آسیایی شد و یکی از 3 تیم باشگاه‌های آسیایی مس کرمان بود که همه از خوش‌فکری و توانمندی و پاکدستی این برادر بزرگوار بود.
مدیرعامل وقت شرکت مس افزود: ورود دکتر رستمی را به صنعت مس را به فال نیک می‌گیرم چراکه تجربیات بسیار خوبی در زمینه فعالیت‌های اقتصادی، صنعت مس، تولید و فروش و مسائل اجتماعی دارد. و اگر موضوع استادیوم‌ها اجرایی شد به خاطر زحمات این برادر بود.
وی گفت: امروز خبر خوبی شنیدم از دکتر رستمی که معدن مس سرچشمه خیلی گسترش پیدا کرده و کوه‌های اطراف این منطقه همه دارای ذخایر معدنی مس هستند بنابراین می‌توان گفت با این شرایط مس سرچشمه از معادن بزرگ مس در جهان است و آینده خوبی را برای این صنعت می‌بینیم که تحقق پیدا خواهد کرد.
