سیدعباص صالحی در مراسم بزرگداشت سیمین دانشور:
دانشور با نگاه اعتدال‌گرایانه تاریخ خود را روایت می‌کرد
بی‌شک سیمین دانشور یکی از بی‌نظرترین نویسندگان زن ماست که نامش همیشه در ادبیات ما ماندگار خواهد ماند. او زمانی نوشتن را آغاز کرد که زن ایرانی در درجه دوم قرار داشت و تاریخ مردسالاری را دنبال می‌کرد. همانطور که فروغ شعرِ زن‌بودن را سرود، سیمین داستانِ زن‌بودن را نوشت.
مراسم بزرگداشت سیمین دانشور، عصر دیروز؛ یکشنبه ۱۸ اسفند در خانه هنرمندان برگزار شد. در این مراسم سیدعباس صالحی؛ معاون فرهنگی ارشاد، احمد مسجدجامعی؛ رییس شورای شهر تهران، حسین پاینده، حسینعلی قبادی، سیمین پناهی‌فرد، حجت‌الاسلام دعایی؛ سرپرست موسسه اطلاعات، حکمت‌الله ملاصالحی، هوشنگ مرادی کرمانی، لیلی ریاحی، خواهرزاده و دخترخوانده سیمین دانشور، احمد آل‌احمد، برادرزاده جلال آل‌احمد و غلامرضا امامی حضور داشتند.
به گزارش ایلنا؛ سیدعباس صالحی در این مراسم ضمن بیان این مطلب که زنان در ادبیات ایران نقش پررنگی داشته اند؛ گفت: در تاریخ ادبیات معاصر ایران، حضور زنان محسوس است و پروین اعتصامی به عنوان یکی از فعالان در ادبیات کلاسیک از جمله آن‌ها است. از جمله سیمین دانشور که در خانواده‌ای هنرمند پرورش یافت.
وی ادامه داد: جلال آل احمد تکیه گاه سیمین دانشور، بود. او در کنار جلال، سیمین بود. آن‌ها با همه تمایزهایی که داشتند، در کنار هم ماندند و سیمین تا آخرین لحظه حلقه جلال را در انگشتش نگه داشت. سیمین در کنار جلال زندگی کرد، اما در موج‌های سیاسی زندگی او غرق نشد.
معاون امور فرهنگی ارشاد گفت: ادبیات دانشور ترکیبی از داستان، شعر و نقاشی به همراه داشت. اندیشه سیمین ریشه در هویت داشت و سیمین ماند. او همیشه با یک نگاه اعتدال‌گرایانه تاریخ خود را روایت می‌کرد؛ سیمین، همیشه سیمین بود و همیشه، سیمین می‌ماند.
در بخش دیگری از این مراسم محمد حسنی؛ که در این برنامه به عنوان مدیر بنیاد ادبیات داستانی ایرانیان پشت صحنه رفت(او چند ماه قبل از این سمت استعفا داده بود و هنوز خبری دال بر بازگشت وی منتشر نشده است) گفت: قرار بود که این مراسم در سال گذشته و با همکاری مسوولان دانشگاه برگزار شود اما این طرح به دلایل مختلفی عملی نشد. در هر صورت جای خوشحالی است که در حال حاضر موفق به اجرای آن شدیم.
سیمین پناهی‌فرد در تشریح شان و جایگاه سیمین اظهار داشت: بی‌شک سیمین دانشور یکی از بی‌نظرترین نویسندگان زن ماست که نامش همیشه در ادبیات ما ماندگار خواهد ماند. او زمانی نوشتن را آغاز کرد که زن ایرانی در درجه دوم قرار داشت و تاریخ مردسالاری را دنبال می‌کرد. همانطور که فروغ شعرِ زن‌بودن را سرود، سیمین داستانِ زن‌بودن را نوشت.
وی ادامه داد: سیمین با اندیشه‌ای فراجنسیتی، زنان را به سمت پیشرفت سوق داد و با دیدی فمنیستی و خودآگاهی زنانه، داستان‌هایش را نوشت. قهرمانانِ زنِ داستانهای دانشور، از تفکر سیاسی و اجتماعی برخوردارند و همچون زنان داستانهای صادق هدایت و چوبک زنانی اسیر و لکاته نیستند. او با شناخت از مظلومیت زن ایرانی، با استفاده از هنرش در راه حقوق زنان گام برداشت زیرا او معتقد بود که نمی‌شود زن بود اما از زنان دفاع نکرد.
وی افزود: زنان آثار دانشور همان زنان آشنای ستم‌دیده ایرانی هستند که خانه‌داری و بچه‌داری می‌کنند و اگر لازم باشد، در فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی شرکت می‌کنند و از سوی دیگر قادر به حفظ آرامش در محیط خانواده برای همسر و فرزندان هستند.
سپس حسینعلی قبادی؛ نائب رییس پژوهشگاه انسانی دانشور گفت: سیمین دانشور نویسنده کم‌بدیل ادبیات ایران بود. وی توانست رابطه صمیمی با نظام فرهنگی ما برقرار کند. دانشور شخصیتی دانشمند، هنرمند و کم‌نظیر داشت و در میان شخصیت‌های داستانی ایرانی، شخصیت دست‌نایافتنی داشت.
وی افزود: دانشور در رمان «سووشون» پلی میان گذشته و حال ایجاد کرد. او در فلسفه و حوزه ی تفکر معاصر نیز بسیار تاثیرگذار بود. آنچنانکه عناصر هویت ایرانی و دینی را یک‌جا در ادبیات مطرح کرد.
وی ادامه داد: تا پیش از نگارش رمان «سووشون» زن در داستانهای ایرانی یا به عنوان ابزار یا در فضای مارکسیسم‌زده داستان‌ها معرفی می‌شد و در این میان زن در این رمان به عنوان نقش اول معرفی و شخصیت‌پردازی می‌شود.
حسین پاینده؛ سخنران بعدی این مراسم در مورد توانایی های سیمین دانشور در نوشت توضیح داد: او در آثارش خواننده را از نظاره‌گر منفعل به خواننده فعال تبدیل کرده که متاسفانه کمتر درباره این مساله صحبت به میان می‌آید. سیمین نویسنده‌ای موفق است که خواننده را به دنیای داستانی خود کشانده و از او می خواهد تا در داستانش شرکت کند.
وی با اشاره به رویکرد فرا جنسیتی دانشور در آثارش افزود: او زن بود اما دنیای مردانه را می‌شناخت و داستانهای «صورتک خانه» و «عید ایرانی‌ها» از مثال‌های آن به شمار می‌آیند. بی‌شک این توانایی نویسنده است که اگر مرد است قادر به کنکاش در دنیای زنانه باشد و بالعکس.
وی درمورد «سووشون» گفت: تا سال ۱۳۶۳ چهارصد هزار نسخه رسمی، البته بجز زیراکس و دانلود، از این رمان منتشر شده است و این اثر بعد از رمان «بوف کور»، پرتیراژترین و پرمخاطب‌ترین رمان ادبیات ما است. سیمین دانشور جامعه‌شناس، روانشناس و روانکاوی خبره بود که توانایی نوشتن رمان چند صدایی را داشت و ضمن جستجو برای پیدا کردن ایده‌های جدید با گذشته خود نیز بیگانه نبود.
پاینده ادامه داد: با توجه به این‌که ایشان وارثی ندارند پس چه بهتر که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وارثاو شده و جلوی این مساله را بگیرند زیرا ایشان معتقد بودند که این کتاب به دلیل این‌که در سال‌های نخست نویسندگی‌اش نوشته شده است، اثری پخته نیست. به همین سبب تا زمانی که در قیدحیات بودند، همواره از انتشار این خودداری و حتی جلوگیری کردند.
در بخش دیگری از از این برنامه مستندی با نام «بی سرو سیمین» ساخته سیدجواد میرهاشمی پخش شد که در آن نویسندگانی همچون محمود دولت‌آبادی، محمدعلی سپانلو، جمال میرصادقی و جواد مجابی حضور داشته و درباره دانشور و آثارش صحبت کردند.
غلامرضا امامی در پایان این مراسم بود در مورد سیمین دانشور گفت: او نخستین زنی بود که دکتری ادبیات فارسی را اخذ کرد. دانشور با تمام افق‌های باز نسبت داشت. او مظهر جمال، آرامش و مهربانی بود. او بیش از هرچیز یک انسان بود. مادر مهربانی که فرزند نداشت اما فرزندان بسیاری را به اعتلای هنر رساند. او مظهر زمان خود بود اما با گذشته ادبیات آشنایی داشت.
این نویسنده دانشور را پلی برای پیوستن از حال به آینده دانست و اظهار کرد: او تنگ نظر نبود و چهار فصل زندگی را طی کرد. او و جلال در کنار هم بودند اما در برابر یکدیگر قرار نگرفتند. سیمین تا لحظه آخر حلقه جلال را بر انگشت داشت و سه عکس از او را بر دیوار خانه‌اش آویزان کرده بود.
