«تجربه هاسکی» راهی برای گذر تئاتر ایران از بحران

نشستی با عنوان طرح و بررسی «سیستم تجربه هاسکی» در سالن استاد صمیمی مفخم دانشکده موسیقی و نمایش پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران با حضور نغمه ثمینی و پیام فروتن در حضور اساتید این دانشگاه، دانشجویان برگزار شد.

به گزارش خبرنگار ایلنا، در این نشست پیام فروتن طراح صحنه و لباس و استادیار دانشگاه تهران، نکاتی درباره تئاتر حرفه‌ای و دانشگاهی مطرح کرد و گفت: تئاتر دانشگاهی ایران ارتباط سیستماتیکی با دانشگاه‌های دیگر دنیا ندارد و به خاطر همین ما از علم روز تئاتر عقب هستیم. من و نغمه ثمینی مدتها تلاش کردیم تا متدهای جدیدی را در آموزش آکادمیک تئاتر بررسی کرده، و سپس طرحی بومی ارائه کنیم.

او ادامه داد: یکی از این شیوه‌ها «سیستم تجربه هاسکی» است، که نام آن برگرفته از نماد دانشگاه واشنگتن در سیاتل است. مبدع این سیستم، استادی است به نام اندرو سائو که دانشیار و مدیر بخش دوره کارشناسی تئاتر این دانشگاه است. این استاد سیستمی را ابداع کرده به نام «تجربه هاسکی» که در دوره فوق لیسانس تئاتر در دانشکده درامای دانشگاه واشنگتن تدریس می‌شود. من و نغمه ثمینی طی مدتی که در سیاتل بودیم، روی این سیستم تحقیق کردیم

در ادامه این نشست، فروتن با معرفی این سیستم، به معضلات کنونی تئاتر حرفه‌ای، مشکلات اقتصادی و مشکلات غیراقتصادی فعلی تئاتر را بررسی کرد. پس از آن، مشکلات تئاتر دانشگاهی که باز شامل مشکلات اقتصادی و غیراقتصادی است را برشمرد و چنین نتیجه گرفت: تئاتر کنونی ما با بحران مواجه است. بحرانی که هم در تئاتر حرفه‌ای و هم در تئاتر دانشگاهی وجود دارد. مشکلی که البته در تئاتر امریکا هم هست. دانشجویان تئاتری که با «سیستم هاسکی» پیش رفته‌اند، وقتی از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شوند، طوری آموزش دیده‌اند که برای وارد شدن به بازار کار حرفه‌ای امکان بیشتری نسبت به باقی دانشجوها دارند.

این مدرس تصریح کرد: این سیستم یک سری دستورالعمل برای اساتید تئاتر و یک سری دستور العمل هم برای دانشجویان تئاتر دارد. رئوس این روش بر این اساس است که در کلاس‌ها شرح درس ثابتی وجود ندارد. شرح درس‌ها ارگانیک و پویاست و غالبا بر مبنای مهارت‌هایی است که دانشجویان قبلا آنها را به دست آورده‌اند و بر اساس دغدغه‌ها و سلایق دانشجوها تنظیم می‌شود.

فروتن با بیان مثالی ادامه داد: مثلا اگر دانشجویی مهارت روزنامه نگاری تئاتر دارد، پروژه‌هایی که برای او تعریف می‌شود بر مبنای این مهارت است. یعنی ترکیبی از تئاتر و ژورنالیسم در فعالیت‌های او، مورد توجه قرار می‌گیرد. این سیستم تلاش می‌کند مهارت‌های دانشجو را ارتقا دهد. مورد دیگری که این سیستم بر روی آن تأکید دارد قرار دادن دانشجو در مضیقه و بحران است. توجیه‌ این روش چنین است که دانشجو در تنگنا و بحران می‌تواند خلاقیت به خرج دهد و تولید ایده و اثر هنری بکند.

این هنرمند اظهار کرد: خاصیت دیگر سیستم هاسکی این است که بسیار تأکید دارد بر ضرب الاجل ها و مدیریت زمان از سوی دانشجو یعنی این که در پروژه‌هایی که برای دانشجو تعریف می‌شود باید زمان و مدیریت زمان هم تعریف شود. ویژگی دیگر این سیستم تأکید بر کار گروهی است تا توانایی دانشجو در ارائه کار گروهی ارتقا پیدا کند، برای همین حتما باید در کلاس‌ها برای دانشجوها پروژه‌هایی تعریف شود که به صورت گروهی روی آن کار کنند. مورد بعدی که این سیستم روی آن تأکید دارد بحثپژوهش و تحقیق است.

او ادامه داد: به عنوان مثال باید در پروژه‌های بازیگری از دانشجو خواسته شود حتما برای رسیدن به نقش تحقیق کند. مورد بعدی مورد تأکید، ارائه گزارش کار است، یعنی دانشجو باید در انتهای ترم برای همه دروس، گزارش کار ارائه کند. ارتقا توانایی نقدپذیری دانشجویان، از نکات مورد تأکید دیگر این سیستم است تا دانشجویان بتوانند افرادی تحلیل گر باشند و بازخورد مخاطبان خود را دریافت کنند. به همین منظور این سیستم تأکید دارد که پروژه های کلاسی دانشجوها در انتهای ترم یا به صورت سخنرانی عمومی با مخاطب زیاد یا به صورت اجرای عمومی در معرض تماشا و قضاوت قرار گیرد.

فروتن در ادامه این جلسه بیان کرد: مورد مهمی که این سیستم به اساتید توصیه دارد این است که برای هر کلاس پروژه‌ای تعریف کنند که مقداری از فضای دانشجویی فاصله بگیرد و به فضای حرفه‌ای نزدیک‌تر شود تا دانشجو بتواند تجربه‌ای حرفه‌ای، را در رزومه خود ثبت کند. در نهایت این سیستم کاری می‌کند که دانشجو وقتی فارغ‌التحصیل می‌شود، رزومه‌ای قابل قبول و پربار داشته باشد تا راحت‌تر جذب بازار حرفه‌ای کار شود.

پس از بررسی رئوس اصلی تجربه هاسکی، در پایان پرسش و پاسخ کوتاهی انجام شد که اداره این بخش برعهده نغمه ثمینی نمایشنامه نویس و استادیار دیگر دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی دانشگاه تهران بود. گفتنی است نغمه ثمینی و پیام فروتن هر دو طی سال‌های اخیر تجربه پژوهش در دانشگاه واشنگتن شهر سیاتل را داشته‌اند.