جزئیات سفر قادر آشنا به جمهوری آذربایجان

ایلنا: مدیرکل مرکزهنرهای نمایشی چندی قبل به دعوت مسئولان فرهنگی جمهوری آذربایجان به این کشور سفر کرد که امضای تفاهم‌نامه همکاری مشترک بین دو طرف از جمله دستاوردهای آن محسوب می‌شود. با قادر آشنا در همین رابطه گفتگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.

مدیرکل مرکز هنرهای نمایشی در ارتباط با سفر انجام شده به جمهوری آذربایجان در گفت‌وگو با ایلنا، گفت: در قانون اساسی ما به ویژه در زمینه سیاست خارجی اولویت برقراری روابط سازنده با کشورهای مسلمان همسایه است. از طرفی برنامه‌های وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی و آقای مرادخانی، معاون هنری نیز بر اساس دیپلماسی هنر طراحی شده است که سفر صورت گرفته در همین راستا و به دعوت طرف آذربایجانی صورت گرفت.

آشنا در خصوص اهمیت برقراری روابط فرهنگی بیشتر به ویژه در زمینه هنر نمایش توضیح داد: ارتباط با جمهوری آذربایجان به دلایل متعدد برای ما اهمیت خاصی دارد و هر چه بتوانیم ارتباطات خود را با این کشور افزایش دهیم، قطعاً به صلاح مردم و هنرمندان هر دو کشور خواهد بود. این کشور از یک سو با اروپا و از سوی دیگر با کشورهای آسیایی مراودات فرهنگی و هنری دارد. بویژه که اهمیت خاصی برای هنر تئاتر قائل است و این هنر به صورت حرفه‌ای در آذربایجان جریان دارد.

وی با تاکید بر اینکه اهمیت هنر تئاتر در نظر مسئولان جمهوری آذربایجان حتی بیشتر از سینماست، ادامه داد: به همین دلیل برای ما ارزش داشت بدانیم در زمینه صدور مجوزها، حمایت از هنرمندان، گروه‌های نمایشی و اداره سالن‌ها چه تجربه‌ای در اختیار دارند و اصولا چه ساختاری بر مناسبات اداری و سازمانی عرصه تئاتر در آذربایجان حاکم است. به ویژه که در ایران بحثتئاتر شهر استان‌ها و استقرار گروه‌های نمایشی را دنبال می‌کنیم و تجربیات کشور آذربایجان در این زمینه می‌توانست برای بقای این طرح‌ها نیز به ما کمک کند.

مدیرکل مرکز هنرهای نمایشی با بیان اینکه گروه ایرانی به دعوت مدیر تئاتر آکادمیک و علمی جمهوری آذربایجان به این کشور سفر کرده است، گفت: مسئولان فرهنگی کشور آذربایجان برای برقراری ارتباط وسیع‌تر با ایران بسیار مشتاق بودند، به همین دلیل در پی دعوتی که صورت گرفت مورد را با معاون محترم وزیر ارشاد در میان گذاشتم و ایشان شرایط سفر را فراهم کردند.

وی در خصوص میزان شناخت هنرمندان و مردم کشور میزبان از ایران توضیحاتی ارائه کرد و افزود: مردم و هنرمندان آذربایجان در مقایسه با آنچه ما از این کشور می‌دانیم اطلاعات زیادی درباره ایران ندارند. اما دوستان و مسئولان این کشور علاقه زیادی به آشنایی با شیوه‌های متفاوت هنرهای نمایشی ایران از خود نشان دادند. بر همین اساس از فردای ورود ما نشست‌های متعدد با رسانه‌ها آغاز شد که گفتگوی تلویزیونی راجع‌ به جایگاه و نقش تئاتر در ایران از جمله این برنامه‌ها محسوب می‌شود. علاوه بر این همچنین مصاحبه‌های حضوری با خبرگزاری‌ها و مطبوعات آذربایجان صورت گرفت و فرصتی دست داد تا هر چه بیشتر درباره تئاتر ایران صحبت کنیم.

آشنا با اشاره به اینکه وزیر فرهنگ جمهوری آذربایجان توجه زیادی به گروه ایرانی اعزامی داشت، تصریح کرد: اهمیتی که سفر طرف ایرانی داشت به اندازه‌ای بود که شخص وزیر و معاون ایشان پیام‌های جداگانه‌ای در جهت گسترش مناسبات هنری دو کشور صادر کردند. همچنین دیداری با مدیر امور جوانان آذربایجان صورت گرفت که بر همین اساس اعتقاد دارم این سفر فرصت مناسبی را در اختیار تئاتر ما می‌گذارد. من نیز پس از بازگشت به کشور مشروح مباحثمطرح شده و پیش‌نویس‌ توافق‌های اولیه را به معاون محترم وزیر ارائه کردم و گزارش مشروح گفتگوهای صورت گرفته به ایشان تسلیم شد.

مدیرکل مرکزهنرهای نمایشی همچنین از توافق‌های صورت گرفته با مسئولان فرهنگی آذربایجان خبر داد و گفت: در مذاکرات دو جانبه با مسئولان تئاتر آذربایجان پیش‌نویس سند توافقی تهیه شد که شامل هفت بند است و قرار گذاشتیم پس از بررسی و صدور دستور مقام‌های دوطرف اجرایی شود.

وی در خصوص مفاد هفتگانه این سند توضیح داد: فراهم شدن شرایط سفر هنرمندان و اساتید تئاتر دو کشور برای ارزیابی و کسب اطلاعات بیشتر، ترجمه نمایش‌نامه‌های شاخص برای استفاده هنرمندان، تولید مشترک نمایش، اجرای عمومی نمایش در دو کشور، دعوت از هنرمندان و اساتید دو کشور برای سخنرانی و برگزاری کارگاه‌های آموزشی، معرفی گروه‌های نمایشی برای حضور در جشنواره‌ها از جمله بندهای سند توافق هستند.

این مدیر با بیان اینکه برخی نکات مطرح شده نیاز به بررسی بیشتر دارد، اظهار داشت: یکی از این موارد همکاری ایران و آذربایجان برای فراهم شدن امکان گفتگوی بیشتر کشورهای حوزه دریای خزر در زمینه تئاتر به ویژه برای برگزاری جشنواره مشترک تئاتر توسط این کشورها بود که بعد از بررسی‌های کارشناسی اقدام لازم صورت خواهد گرفت.

آشنا همچنین به دیدار خود با مسئولان سفارت جمهوری اسلامی ایران در آذربایجان و استقبال رایزن فرهنگی سفارت از مذاکرات صورت گرفته اشاره کرد و گفت: در این سفر با رایزن فرهنگی ایران نیز دیدار کردم و درباره توفق‌های صورت گرفته مواردی را با ایشان در میان گذاشتم که خوشبختانه استقبال کردند و قول مساعد دادند در صورت نهایی شدن سند توافق و امضای دو طرف شرایط صدور ویزا و حضور هنرمندان ایرانی در آذربایجان تسهیل شود.

آشنا در پاسخ به این سوال که سازوکار دریافت مجوز آثار نمایشی و شیوه حمایت دولت از گروه‌ها چگونه است، بیان کرد: فرایندی که طی می‌شود به آنچه در کشور ما جریان دارد بی‌شباهت نیست، با این تفاوت که تئاتر مستقل از دیگر هنرها و مستقیم زیر نظر وزیر فرهنگ فعالیت می‌کند، اما جریان امور در کشور ما به شیوه‌ای است که براساس قانون نظارت‌ بر آثار در تهران برعهده شورای نظارت و ارزشیابی گذاشته شده و در شهرستان‌ها نیز زیر نظر اداره ارشاد استان عمل می‌کند.

وی با بیان اینکه در آذربایجان ساختار دولتی بر حوزه فرهنگ حاکم است و الزامات مورد نظر وزارت فرهنگ به دقت پی‌گیری می‌شود، ادامه داد: گروه‌های نمایشی در این کشور به دو بخش مستقل و دولتی تقسیم می‌شوند. گروه‌های دولتی مستقیم از دولت بودجه دریافت می‌کنند تا آثار همسو با اهداف وزارت را روی صحنه ببرند و از محل فروش گیشه این آثار و منابع دیگر برای حمایت از گروه‌های مستقل استفاده می‌شود. البته باید به این نکته هم اشاره کنم که منظور از مستقل این نیست که گروه‌ها آزادی عمل زیاد داشته باشند، بلکه با توجه به نظارت مستقیم وزارتخانه، گروه‌ها بر اساس آنچه دولت مطرح می‌کند عمل می‌کنند.

این مدیر ضمن اشاره به توجه ویژه آذربایجانی‌ها در اداره سالن‌های نمایش بیان کرد: اهمیت تئاتر در این کشور به اندازه‌ای است که مدیران تئاتری مستقیم از وزیر ارشاد حکم دریافت می‌کنند و شخص وزیر توجه ویژه‌ای به این بخش دارد. هر اداره تئاتر چیزی بین ۳۵۰ تا ۴۰۰ کارمند دارد و به عنوان مثال طی این سفر از سالن نمایشی بازدید کردیم که حدود ۴۰۰ کارمند داشت که ۷۰ نفر از آن‌ها را هنرمندان تئاتر تشکیل داده بودند. درحالیکه نیروی انسانی در اختیار اداره کل هنرهای نمایشی ما به زحمت ۳۰۰ نفر می‌شود.

مدیرکل مرکز هنرهای نمایشی به توافق‌های صورت گرفته در گذشته با کشور ارمنستان و آلمان اشاره کرد و اظهار داشت: یکی از موارد مورد نظر در آستانه جشنواره تئاترفجر خواهد بود، اما در حال حاضر اسناد در اختیار معاون محترم هنری گذاشته شده تا بعد از دریافت نظرات دو وزارت‌خانه اجرایی شود. همچنین معاونت حقوقی و امور مجلس وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز باید در ارتباط با مباحثمطرح شده نظر خود را اعلام کنند که ابتدا باید منتظر اعلام نتیجه بررسی‌ها باشیم.

آشنا در انتها ضمن پاسخ به این سوال که آیا گمانه‌زنی‌ها درباره تغییر مدیریت‌ها وقفه‌ای در امور جاری تئاتر ایجاد کرده یا خیر، گفت: همه می‌دانند که میز و صندلی مدیریت برای من اهمیت ندارد و این نکته را با معاون محترم وزیر هم در میان گذاشتم که به محض اینکه ایشان تمایل به ایجاد تغییرات داشته باشند، لحظه‌ای درنگ نمی‌کنم اما تا روز آخر ۷ صبح در محل کار حاضر خواهم بود، چرا که همه ما باید برای حفظ و ارتقای جایگاه تئاتر تلاش کنیم. به هرحال بعضی فراز و فرودهای سیاسی در کشور اجتناب ناپذیر است و مدیر حق دارد و فردی کار کند که به سلیقه او نزدیک‌ است. اما در این مسیر همه باید تلاش کنیم کمترین وقفه در کارها صورت بگیرد که خوشبختانه پس از تغییرات کلان و حضور معاون هنری جدید توجه شایسته‌ای به عرصه تئاتر داشتند که برگزاری به موقع جشنواره‌های متعدد تئاتر و اجراهای عمومی آثار نشان می‌دهد مشکلی در این زمینه وجود ندارد و اجرای برنامه‌های حوزه نمایش با جدیت پی‌گیری‌ خواهد شد.