محبعلی در گفت‌وگو با ایلنا:
استقرار مجدد نظامیان آمریکا سناریوی امنیتی – اقتصادی است/ لزوم بازتعریف مناسبات در منطقه به شدت احساس می‌شود
امنیت کشورهای حاشیه خلیج‌فارس بسیار شکننده است و طبیعی است که با سطح تنش فعلی در منطقه خواهان حضور مجدد نظامیان آمریکا باشند.
«قاسم محبعلی» مدیر کل اسبق غرب آسیای وزارت خارجه در تشریح دلایل موافقت کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس با استقرار مجدد نظامیان آمریکا در منطقه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: اولین مساله در مورد این موضوع این است که همگان باید بدانند آمریکا از قدیم الایام طبق توافق‌نامه‌های متعدد و مختلف، نظامیان خود در حاشیه خلیج فارس و سایز کشورهای منطقه را گسیل کرده بود و بعضاً تعداد آنها را افزایش یا کاهش می‌داد اما وضعیت فعلی کاملاً متفاوت تر از گذشته است. اتفاق‌هایی مانند حمله به نفتکش‌های امارات در فجیره و انهدام خطوط لوله‌های نفت عربستان و همچنین انتشار اخبار مربوط به افزایش تنش میان ایران و آمریکا باعث شده تا آرایش جدید سیاسی و میدانی در منطقه به راه بیافتد. مشابه این روند را در زمانی که قرار بود جنگ ایران و عراق به راه بیافتد شاهد بودیم که برخی‌ها مبداء آنرا هدف قرار گرفتن نفتکش‌های آمریکا می‌دانند.
وی ادامه داد: یکی از مسائل مهمی که در این میان وجود این است که دولت فعلی ایالات متحده به دنبال آن است که دو محور اصلی از سیاست خارجی خود را در مورد حاشیه خلیج فارس و به صورت کلی منطقه، پیاده کند. نخست، توسعه صنایع سنگین خواهد بود که در راس آن تولید و فروش تسلیحات قرار دارد. دوم، خودکفایی آمریکا در حوزه انرژی؛ ایالات متحده می‌کوشد در این حوزه تا جایی که امکان دارد خود را بی‌نیاز کند و از این جهت بهدنبال آن است تا در حوزه نفت میدان‌داری بیشتری از خود به نمایش بگذارد. این دو سناریو دقیقاً در راستای شلوغ کردن محیط منطقه‌ای است تا ایالات متحده بتواند اوضاع را به صورتی پیش ببرد که تولید نفت به صرفه باشد. با نگاهی به این دو مولفه و شرایط فعلی منطقه اگر به خبری که از سوی «روزنامه شرق الاوسط» چاپ عربستان نگاه کنیم به این مفهوم دست پیدا می‌کنیم قسمتی از ابقاء نظامیان آمریکا در خلیج فارس و منطقه جنبه تبلیغاتی دارد.
این تحلیلگر مسائل منطقه با اشاره به برگزاری نشست سران کشورهای اسلامی، گفت: قرار بر این بود تا نشست سران کشورهای اسلامی در کشور گامبیا برگزار شود اما جمع‌بندی فعلی بر این قرار است که این نشست در عربستان برگزار خواهد شد؛ این بدان معنی است که باز هم سعودی‌ها به دنبال شیطنت در منطقه هستند و در این میان وضعیت به صورتی است که آنها ایالات متحده را تنها منجی خود در شرایط فعلی می دانند. واقعیت این است که کشورهای کوچک حاشیه خلیج‌فارس به دلیل عدم توازن بازدارنده به دنبال آن هستند تا به هر نحوی به ایالات متحده تکیه کنند و حالا که سطح تنش میان ایران و آمریکا افزایش پیدا کرده این چسبندگی تشدید شده است. بخش اعظمی از این معادله را آمریکایی‌ها مدیریت می‌کنند؛ چراکه آنها با الصاق برچسب خطر بر ایران به راحتی می‌توانند دولت‌های منطقه را به سمت خود متمایل کنند و بدون تردید منافع مالی برای آنها خواهد داشت.
محبعلی افزود: یکی دیگر از سناریوهای دیگر ایالات متحده برای تشدید حضور خود در منطقه و حاشیه خلیج‌فارس اعلام حضور در مقابل روسیه و چین است که بی‌شک در این میان ایران هم خطاب قرار می‌گیرد. واشنگتن از فضای به وجود آمده به دنبال آن است تا نه تنها بهره‌برداری سیاسی، امنیتی و اقتصادی به نفع خود صورت دهد بلکه به دنبال آن است تا از هجمه رسانه‌ای ایجاد شده در راستای منافع کلان استفاده گسترده کند. من معتقدم که در این فضای تنش‌آلود بهترین راه، حل و فصل مشکلات از طریق گفت‌وگو است. باید متوجه بود که کشورهای عربی منطقه هر کدام به دنبال منافع خودشان هستند و به هیچ وجه برای آرام کردن تنش در منطقه پیش قدم نخواهند شد. باید به این باور برسیم تا زمانی که سطح تنش در منطقه فروکش نکند هیچ اتفاقی نخواهد افتاد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: اخیراً نشست نظامی میان آمریکا و کشورهای عرب حوزه خلیج فارس با محوریت امنیت دریانوردی، حرکت و رفت‌وآمد کشتی‌های تجاری در منطقه برگزار شده که بحرین میزبان این نشست بوده است. این نشست از منظر محتوایی تا حد زیادی مشخص است اما از حیث شکلی دقیقاً نشان می‌دهد که ایالات متحده همچنان به دنبال سهم‌خواهی و مشارکت کشورهای حاشیه خلیج فارس در سناریوی فعلی منطقه است. در این میان ایالات متحده، ایران و حتی کشورهای منطقه به خوبی می‌دانند که هزینه تنش‌های فعلی چقدر است و به نظرم باید بازتعریف مناسبات در منطقه اتفاق بیافتد. بنابراین استقرار مجدد نیروهای ایالات متحده را باید یک پروژه چند ضلعی در این میان دانست که اهداف سیاسی، اقتصادی، امنیتی و نظامی آن با یکدیگر درآمیخته است.
