پیامدهای خروج روسیه و آمریکا از «آیاناف»؛
بیگدلی: ترامپ به دنبال خلق بحران با چاشنی «امپریالیسم» است/ احتمال شروع مجدد مسابقه تسلیحاتی توسط پوتین
رئیسجمهوری آمریکا به دنبال تنبیه روسیه بر سر پروندههایی مانند سوریه و اوکراین بوده اما برخورد دو طرف بایکدیگر بسیار دور از ذهن است.
«علی بیگدلی» تحلیلگر مسائل آمریکا با اشاره به دلایل و پیامدهای خروج ایالات متحده از معاهده منع موشکهای هستهای میانبرد و کوتاهبرد در گفتوگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: دستور رئیس جمهوری آمریکا مبنی بر خروج کشورش از معاهده منع موشکهای هستهای میانبرد و کوتاهبرد (آی.ان.اف) بیش از آن که یک دستور نگران کننده در بحث تسلیحات کشتار جمعی باشد و نگرانی جامعه جهانی را چند برابر کند، یک سناریوی سیاسی برای مانور چند منظوره ترامپ و آمریکا علیه روسیه به حساب میآید. نکته بسیار مهمی که در مورد آمریکا و شخص ترامپ باید در نظر گرفته شود این است که نظام سرمایهداری و امپریالیسم به صورت کلی بر پایه بحران ادامه حیات میدهد. به عبارتی دیگر نظام سرمایهداری با خلق بحرانهای ریز و درشت به زیستن خود ادامه میدهد و به معنای واقعی کلمه از بحرانها ارتزاق میکند.
وی ادامه داد: این ارتزاق و ادامه حیات لازمههایی دارد که اگر تامین نشود، بدون تردید نظام سرمایهداری هم نمیتواند آنگونه که راهبردهای خود را مشخص کرده به سر منزل مقصود برسد. از این منظر در وضعیت کنونی و به خصوص از زمانی که ترامپ وارد کاخسفید شده شاهد آن هستیم تمام پروندهها و رخدادهایی که در صحنه سیاسی نظام بینالملل با محوریت ایالات متحده رقم میخورد جنبه «خلق بحران» دارد. به این معنا که ترامپ به دنبال آن است از طریق خلق بحران (به خصوص خارج شدن از پیمانهای بینالمللیِ کلیدی) نخست وجهه سیاسی خود در سطح کلان و رسانه را برجسته کند و دوماً اقدام به یارکشی علیه حریف کند و از طریق همپوشانی با متحدان خود بیشترین منافع را برای خود کسب کند. از این منظر خروج ایالات متحده از معاهده منع موشکهای هستهای میانبرد و کوتاهبرد (آی.ان.اف) را باید در جهت پروژههای مورد نظر برای بحرانزایی در سطح کلان دانست.
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که روسیه در این مورد چگونه عمل خواهد کرد، گفت: همانگونه که رسانههای آمریکا بیانیه کاخسفید در مورد خروج از از معاهده منع موشکهای هستهای میانبرد و کوتاهبرد (آی.ان.اف) را به صورت گسترده پوشش دادند، رئیس جمهوری روسیه هم اقدام متقابل را در دستور کار قرار داد و رسانههای این کشور همانند رقیب خود اقدام به انتشار موضع پوتین و جلسه سه جانبه او با وزیر دفاع و وزیر خارجه کردند. موضع پوتین را تا حد زیادی باید مقابله به مثل دانست اما ریزهکاریهایی در این مورد به وزرای دفاع و خارجه ابلاغ شده که نگرانی روسیه نسبت به خروج آمریکا را نشان میدهد.
بیگدلی افزود: پوتین وزرای دفاع و خارجه کشورش را موظف کرد تا از نزدیک استقرار موشکی سایر کشورها را دنبال کنند و اعلام کرده تا زمانی که آمریکا موشکهای میانبرد و کوتاهبرد خود را در مناطق متبوع مستقر نکرده باشد، از استقرار چنین موشکهایی خودداری میکند. این بدان معناست که پوتین معتقد است آمریکا شروعکننده این مجادله سیاسی بوده و از سوی دیگر به خوبی میدانند که درگیر شدن و شدت عمل هر دو طرف میتواند فاجعه بینالمللی به بار بیاورد. از این منظر نمیتوان انتظار حرکت ماجراجویانه از سوی مسکو داشت. مساله مهمتر این است که اروپاییها در این پرونده با ترامپ همراه خواهند بود؛ این همراهی در قالب اعضاء ناتو خواهد بود و تنها کشور عضو ناتو که در وضعیت کنونی تا حدودی از واشنگتن حرفشنوی ندارد، ترکیه است. اما این کشور به عنوان اقلیت نمیتواند بیش از حد در مقابل اکثریت اعضاء ناتو مخالفت جدی در مورد محاصره روسیه داشته باشد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: بر اساس دادههایی که از زمان جنگ سرد تاکنون وجود دارد باید بگویم که روسیه قدرت اتمی و تسلیحاتی بسیار عظیمی دارد و در بسیاری از مقاطع نشان داده که حتی توانایی این کشور از ایالات متحده هم بالاتر است. از سوی دیگر ایالات متحده هم در این زمینه تکنولوژیهایی دارد که میتواند با اندکی اختلاف روسیه را تهدید کند؛ تا جایی که ترامپ اخیراً در یکی از اظهارات خود به صورت رسمی اظهار کرد که آمریکا از حیث موشکهای میانبرد تا حدودی از روسیه عقب است. این بدان معناست که در این رقابت امکان برخورد میان دو قدرت وجود ندارد اما رئیس جمهوری آمریکا به دنبال آن است که اولاً روسیه را برای پروندههایی مانند سوریه و اوکراین تنبیه کند و دوماً با خلق بحران بتواند منافع سیاسی و اقتصادی خود را تامین کند. بدون تردید سفر آنگلا مرکل (صدراعظم آلمان) به روسیه در همین مورد است اما به هیچ وجه نمیتوان مسابقه تسلیحاتی میان دو طرف را رد کرد.