موازنه قدرت در سوریه علت اصلی سفر منطقهای دیمیستورا است
وجود سه سطح بینالمللی،منطقهای و داخلی موجب میشود تا دیمیستورا علاوه بر گفتوگو با آمریکا و روسیه، با سه بازیگر دیگر یعنی ایران، عربستان و ترکیه به گفتوگو بپردازد.
«قاسم محبعلی» مدیر کل سابق خاورمیانه وزارت خارجه در گفتوگو با خبرنگار ایلنا در تشریح اهداف سفر منطقهای استفان دیمیستورا نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه اظهار کرد: بعد از توافق آمریکاییها و روسها، آتشبسی در سوریه به وجود آمد و تا حدود زیادی هم آن را رعایت کردند و در نتیجه آن تحولات میدانی خاصی به وجود آمد. به گونهای که تمامی توافقها برای اجرای آتش بس و همچنین توافقهای سیاسی میان روسیه و آمریکا صورت گرفت و پس از آن و در حالت کنونی که مذاکرات صلح سوریه کلید خواهد خورد، سازمان ملل بار دیگر وارد این پرونده شد و شخص دیمیستورا به عنوان فرستاده ویژه سازمان ملل در سوریه به ایفای نقش خواهد پرداخت. اما نکته قابل توجه این است که باید توجه داشته باشیم زمانی که به پرونده سوریه نگاه میکنیم، سه سطح بینالمللی، منطقهای و داخلی در این پرونده نمایان میشود. به گونهای که در لایه دوم (بخش منطقهای) سه بازیگر اصلی یعنی عربستان، ترکیه و ایران رخ عیان میکنند و در بخش داخلی هم گروههای معارض که به رسمیت شناخته شدهاند، حرف برای گفتن دارند.
وی اضافه کرد: اما باید توجه داشت گروههایی مانند داعش، جبهه النصره، جیش الاسلام، احرار الشام و مابقی گروهها به علاوه کردها از این روند یعنی به رسمیت شناختن معارضان مستثنی هستند و به نوعی فاکتور گرفته شدهاند. لذا زمانی که دیمیستورا با طرف آمریکایی و روسی دیدار و گفتوگو میکند، میبایست با سه کشور دیگر یعنی عربستان، ایران و ترکیه هم به عنوان بازیگران منطقهای و حتی اصلی این پرونده مذاکره کنند. نکتهای که قابل ذکر خواهد بود این است که باید نظرات تمامی کشورهای دخیل در موضوع سوریه اخذ شود تا بتوان تحلیل داده درستی در مورد این پرونده و روند سیاسی جاری و حتی روند سیاسی در آینده صورت داد که این موضوع به عهده دیمیستورا گذاشته شده است.
در سوریه منافع متضاد زیادی وجود دارد و اگر منافع متغیر شود یا در زمان مشخص هر یک از طرفین خواستههای تازهای را روی میز بگذارند، بدون شک شکل معادله عوض خواهد شد و در صورتی که مذاکرات به نتیجه نرسد، افزایش منحنی این خواستهها قوت میگیرد. به نوعی که بخشی از طرفها خواستار ماندن اسد در قدرت هستند و طرفهای دیگر صراحتاً اعلام میکنند که وی باید از قدرت کنارهگیری کند و در این حالت تضاد منافع شکل میگیرد.
وی در پایان عنوان کرد: در عرصه میدانی هم هفتههای گذشته شاهد دستاوردها و پیشرفتهای مهمی مانند پاکسازی پالمیرا بودیم اما موضوعی که در این بین وجود دارد، این است که در زمین بازی سوریه هم داعش عملیات انجام میدهد و هم ارتش سوریه که به طور طبیعی این وضعیت موجب طولانی شدن روند صلح خواهد شد که البته علت اصلی آن پیچیده بودن نقش تروریستها در سوریه است. لذا در اوضاع فعلی به دلیل آفند و پدافند در این کشور نمیتوان روند مشخصی را برای مذاکرات و همچنین نتیجه آن مد نظر قرار داد. از حیث دیگر مناسبات میان ایران و عربستان روند پیچیدهای را تجربه میکند و اگر این مناسبات بهبود پیدا میکرد، بدون شک میتوانست در رسیدن به توافق کمککننده باشد. بنابراین در این مقطع، وجود یک خلاء در روابط تهران ریاض باعث شده تا روسها در این بین به نفع خود استفادههایی صورت دهند و باید بگویم عدم هماهنگی میان طرفین و دولتها میتواند مذاکرات صلح را بلاتکلیف بگذارد.