دلایل حمایت حماس از برگزاری انتخابات و تشکیل کمیته پشتیبانی در غزه/ علل و خروجی مذاکره آمریکا با حماس

جلال چراغی، کارشناس مسائل سیاسی منطقه با اشاره به حمایت حماس از برگزاری انتخابات ریاستی و قانونگذاری در گفت‌وگو با ایلنا اظهار کرد: نگاه حماس درباره نوار غزه و تشکیل یک کمیته پشتیبانی مردمی برای اداره امور این منطقه با موضوع مقاومت و اقدامات نظامی کاملاً جداگانه است. چند روز پیش، سامی ابو زهری، یکی از رهبران حماس، تأکید کرد که سلاح مقاومت خط قرمز ما است و هرگونه صحبت درباره آن را بی‌معنا می‌دانیم؛ چراکه این موضوع قابل مذاکره یا معامله نیست و نمی‌توان درباره آن گفت‌وگو کرد. اما حماس در واقع به دنبال این است که رژیم صهیونیستی به بندهای توافق پایبند بماند و مرحله دوم مذاکرات آغاز شود، یعنی مذاکرات درباره بازگشایی گذرگاه‌ها، ارسال کمک‌های انسان‌دوستانه به نوار غزه و آغاز بازسازی غزه. حماس موافقت خود با این کمیته را برای کمک به غزه، زیرساخت‌ها و بازسازی آن مطرح می‌کند و به ویژه پس از نشست اخیر کشورهای عربی، سازمان همکاری اسلامی و طرح کشورهای عربی درباره بازسازی غزه، این موضوع مطرح شده است. این طرح با حمایت مصر ارائه شده و هدف آن کمک به ملت فلسطین در نوار غزه و بازسازی آن است و در عین حال در برابر طرح رژیم صهیونیستی مقاومت می‌کند.

وی ادامه داد: اسرائیل برای از سرگیری مذاکرات دور دوم شرطی را مطرح کرده است. گیدئون ساعر، وزیر امور خارجه اسرائیل گفته است که خلع سلاح کامل حماس و خروج حماس و گروه‌های مقاومت هم‌پیمان آن از نوار غزه باید انجام شود. اما حماس در واقع به دنبال این است که در برابر طرح آمریکا و طرح رژیم صهیونیستی مقاومت کند و همچنین همگرایی و هماهنگی بین کشورهای عربی، به ویژه مصر و اردن و دیگر کشورهای عربی، ایجاد کند. در این راستا، رژیم صهیونیستی برای اعمال فشار اخیراً تهدیداتش را افزایش داده و برق نوار غزه را قطع کرده است. در اینباره، خبرهایی وجود دارد که یک هیأت قرار است به دوحه سفر کند و همچنین یک هیأت دیگر قرار است به مصر سفر کند. استیو ویتکاف، فرستاده آمریکا به منطقه، به زودی وارد قطر خواهد شد و بنابراین، می‌توان به طور کلی گفت که این طرح به معنای خروج حماس یا پایان حماس در نوار غزه نیست، بلکه حماس می‌خواهد در برابر طرح‌های آمریکایی و اسرائیلی مقاومت کند و از سوی دیگر خود را با کشورهای عربی و طرح‌های آن‌ها هماهنگ کند. این طرح حماس در چارچوب نشستی است که چند ماه پیش در پکن بین گروه‌های فلسطینی برگزار شده بود و حماس تأکید می‌کند تا زمانی که اوضاع سامان نیافته باشد، اداره امور نوار غزه را به یک کمیته پشتیبانی مردمی واگذار کند که متشکل از گروه‌های ملی و با مشارکت همه گروه‌های فلسطینی باشد. 

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: این کار به این دلیل است که اولاً زمینه‌ای برای ساماندهی نوار غزه ایجاد شود و ثانیاً اگر قرار باشد انتخاباتی بین فلسطینی‌ها برگزار شود، این انتخابات به نحوی انجام شود که راه را برای رژیم صهیونیستی و آمریکا ببندد. نکته دیگر اینکه اکنون آمریکایی‌ها با حماس گفت‌وگو می‌کنند که این موضوع باعث عصبانیت صهیونیست‌ها شده است؛ به گونه‌ای که وزیر جنگ سابق رژیم صهیونیستی، تأکید کرد که آمریکا نباید با این گروه که آن را تروریستی می‌داند وارد مذاکره شود. اقدام آمریکا در این باره در واقع دور زدن کابینه نتانیاهو است و این موضوع یک شکست برای نتانیاهو محسوب می‌شود. بنابراین، به نظر می‌رسد حماس به نوعی با سیاست و بازی خود پیش می‌رود. اما نکته مهم‌تر این است که موضوع مقاومت و سلاح مقاومت یک موضوع جداگانه است که حماس تأکید کرده است که از آن کوتاه نخواهد آمد. برخی‌ معتقدند که بحث انتخابات و اتفاقاتی که رخ داده، نشان می‌دهد که حماس آرام‌آرام می‌خواهد کنار برود و همه چیز را به کمیته‌ای که مستقلاً قرار است غزه را اداره کند، واگذار خواهد کرد. اما به نظرم باید این سوژه را از منظر دیگری بررسی کنیم. به نظر من، هدف حماس حفظ نوار غزه است. هدف اصلی حماس این است که نوار غزه بخشی از فلسطین در آینده باشد و در چارچوب طرح دو دولتی یا دو کشوری قرار گیرد. اگر این طرح نتیجه بدهد و در آینده، دولت فلسطینی تشکیل شود و رهبران و تشکیلاتی به عنوان دولت ظهور کنند که بتوانند نوار غزه را حفظ کنند، احتمالاً این دولت به نیروهای امنیتی نیاز خواهد داشت که در برابر ارتش اسرائیل بایستند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: ممکن است حماس در آن زمان به این نیروها ملحق شود و وارد این فاز شود، با این حال، باز هم با هدف حفظ نوار غزه به دنبال ساماندهی و بازسازی آن است و می‌داند که طرح‌ کشورهای عربی درباره نوار غزه و در ارتباط با سازش نسبت به رژیم اسرائیل نتیجه‌بخش نخواهد بود. حماس در یک مقطع موقت قبول می‌کند که تشکیلاتی در نوار غزه اداره امور را به دست بگیرد و هدف این است که این اداره بتواند کمک‌هایی از کشورهای عربی، غربی و نهادهای بین‌المللی دریافت کند و بهانه‌های رژیم صهیونیستی را از بین ببرد. اما در آینده، حماس به دنبال حفظ توان خود است؛ یعنی اگر نوار غزه از لحاظ اقتصادی و زیرساخت‌ها بهتر شود، این به نفع حماس خواهد بود. در آینده نیز می‌تواند قدرت خود را ترمیم کند و اگر اسرائیل بخواهد به نوار غزه حمله کند، در برابر آن بایستد. البته با این تفاوت که وضعیت غزه بهتر شده و حماس خیالش از تأسیسات خدماتی تا حدودی راحت‌تر است. بنابراین، این یک طرح موقت است و به همین دلیل حماس و رهبران آن تأکید می‌کنند که مقاومت و موضوع سلاح قابل گفت‌وگو نیست. حماس تأکید می‌کند که موضوع مدنی، شهری، غیرنظامی و بحث تسلیحاتی و مقاومت یک موضوع جداگانه است که به هیچ عنوان آن را نمی‌پذیرد و درباره آن گفت‌وگو نخواهد کرد. بنابراین، طرحی که حماس قبول کرده، یک طرح مقطعی است که در جهت رفاه حال مردم فلسطین در نوار غزه باشد.