به بهانه هفتادمین سالگرد عضویت ترکیه در ناتو؛
قائم‌مقامی: برخی از کودتاها پس از بازشدن پای ناتو به آنکارا اتفاق افتاد/ ترکیه بدون قید و شرط از گسترش ناتو به سمت شرق حمایت می‌کند
کارشناس مسائل ترکیه گفت: اختلاف ترکیه با ناتو چندان عمیق و جدی نیست و غرب هم اجازه نمی‌دهد که آنکارا با تسلیحات استاندارد ناتو از این بلوک نظامی- امنیتی دور شود.
«علی قائم‌مقامی» کارشناس مسائل ترکیه با اشاره به فرا رسیدن هفتادمین سالگرد عضویت ترکیه در ناتو در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: پس از جنگ جهانی دوم، ایالات متحده برای آنکه اروپا را در قبال تهدید شوروی سابق با خود متحد کند، پیمان ناتو یا همان سازمان پیمان آتلانتیک شمالی را در سال ۱۹۴۹ تشکیل داد که به دنبال آن یکسری پیمان‌های اقتصادی را هم پایه‌گذاری کردند. در این میان ترکیه به‌رغم آنکه در جنگ جهانی دوم شرکت نکرده بود و به نوعی خود را یک کشور بی‌طرف اعلام کرده بود، از تحرکات و پیشروی اتحادیه جماهیر شوروی احساس خطر کرده بود. آنکارا در آن زمان به این جمع‌بندی رسید که شوروی به دنبال تسلط بر نقاط استراتژیک ترکیه است که در نهایت شاهد آن بودیم که این کشور در سال ۱۹۵۲ میلادی به ناتو پیوست.
وی ادامه داد: در آن زمان آمریکایی‌ها پیش‌شرط عضویت ترکیه در ناتو را شرکت در جنگ کره اعلام کرده بودند و بر همین اساس برخی از نیروهای نظامی ترکیه که به جنگ کره اعزام شده بودند، کشته یا زخمی شدند و پس از آن خدمات اجتماعی مشخصی برای این طیف در ترکیه در نظر گرفته شد. توجه داشته باشید که عضویت ترکیه در پیمان ناتو توسط عدنان مندرس که رئیس دولت ترکیه به حساب می‌آمد، امضا شد. او در دوران فعالیتش، روابط سیاسی با آمریکا و اسرائیل را تعمیق کرد و در دوران او بود که داوید بن گورین، نخست‌وزیر وقت اسرائیل از تل‌آویو به آنکارا آمد. پس از امضای این توافق و عضویت ترکیه در ناتو، اتفاقاتی در داخل این کشور افتاد که باید آن را متأثر از باز شدن پای جامعه اطلاعاتی غرب و ناتو به خاک ترکیه دانست. به عنوان مثال جریانی به نام «گلادیو» که در اروپا مشغول حذف و تسویه حساب با چپ‌گراها و کمونیست‌ها بود حالا وارد ترکیه شده بود و این جریان اساساً زیر نظر سازمان سیا مشغول به حذف چپ‌گراها در ترکیه شد.
این تحلیلگرمسائل سیاسی تصریح کرد: بسیاری از سیاستمداران فعلی ترکیه هم در این جریان عضو بودند اما بحث اصلی این است که باز شدن پای ناتو به ترکیه مقدمه‌چینی برای کودتاهای آتی در این کشور شد. به عنوان مثال در سال ۱۹۷۱ و ۱۹۸۰ کودتاهایی در این کشور رخ داد که قاطبه مقامات و تحلیلگران معتقدند این کودتاها پس از نفوذ ناتو به ترکیه انجام شد و یک دخالت علنی در سیاست داخلی ترکیه را شاهد بودیم. طی این مدت نفوذ اسرائیل در ترکیه هم در دهه ۹۰ میلادی گسترش یافت و این روند تا سال ۲۰۰۲ تقویت شد. پس از روی کار آمدن اردوغان هم شاهد بودیم که رویکرد ترکیه در قبال ناتو و استفاده از این ابزار وارد دوران جدیدی شد. همه به یاد دارند که دو سال پیش امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه صراحتاً اعلام کرده بود که ناتو دچار مرگ مغزی شده است که این اظهارات وی، واکنش تند اردوغان را به دنبال داشت.
قائم‌مقامی افزود: در همان زمان ترکیه فرماندهی نیروهای واکنش سریع ناتو را بر عهده داشت که پس از آن فرانسوی‌ها این مسئولیت را بر عهده گرفتند اما در نهایت در دوران اردوغان شاهد تبعیت محض ترکیه از ناتو هستیم. ممکن است اختلافاتی میان ترکیه و برخی از اعضای ناتو وجود داشته باشد، اما آنکارا در نهایت این اختلافات را نادیده می‌گیرد و از عضویت خود در ناتو در پرونده‌هایی مانند قفقاز، افغانستان، خاورمیانه، آفریقا و... کمال استفاده را می‌کند. توجه داشته باشید که آنکارا در خارج از ناتو نمی‌تواند توافق همکاری نظامی امضا کند اما قضیه پدافند اس۴۰۰ و خرید آن از روسیه یکی از نمونه‌هایی است که طی چند سال اخیر به محور اختلاف تبدیل شده است. بسیاری معتقدند دعوای ترکیه با آمریکا بر سر ناتو و حتی بر سر سامانه‌های اس۴۰۰ به شدت عمیق است اما واقعیت اینگونه نیست.
وی در پایان خاطرنشان کرد: باید دانست که ترکیه از ناتو خارج نخواهد شد و از تعهدات خود در قبال اروپا هم عقب‌نشینی نخواهد کرد؛ چراکه از حیث اقتصادی، امنیتی و سیاسی یک اتحاد قدرتمند میان آنکارا و اعضای ناتو وجود دارد. از سوی دیگر توجه داشته باشید که غرب اجازه نمی‌دهد که ترکیه با تسلیحات استاندارد ناتو از این بلوک نظامی- امنیتی دور شود و این یک رابطه مشخص و جدی به حساب می‌آید. توجه داشته باشید که ترکیه بدون قید و شرط از گسترش ناتو به سمت شرق حمایت می‌کند و در این میان تمامی اختلافاتی که به آن اشاره می‌شود صرفاً درون سازمانی است ولی چندان موثر و عمیق به حساب نمی‌آید.
