علل، تشخیص و درمان پای پرانتزی در کودکان و بزرگسالان

به گزارش ایلنا، پای پرانتزی، عارضه‌ای است که هم در کودکان و هم در بزرگسالان شاهد به وجود آمدن آن هستیم. این بیماری بیشتر در کودکانی که تازه توانایی راه رفتن را پیدا کرده‌اند و همچنین افراد مسن بیشتر دیده می‌شود، ولی در بسیاری از کودکان به صورت طبیعی و پس از گذشت زمان رفع می‌شود. سوال مهم درباره این بیماری آن است که علت به وجود آمدن پای پرانتزی چیست؟ پزشکان از چه روش‌هایی برای تشخیص و درمان این عارضه استفاده می‌کنند؟ در ادامه این مقاله به تمامی این سوالات به صورت کامل پاسخ داده خواهد شد.

علل ایجاد پای پرانتزی چیست؟

درصد قابل توجهی از کودکان زمانی که به دنیا می‌آیند به دلیل محدود بودن فضا در رحم مادر دچار پای پرانتزی می‌شوند ولی این عارضه در بسیاری از کودکان تنها تا سن سه سالگی باقی مانده و پس از آن ناپدید می‌شود. از دیگر عوامل ایجاد پای پرانتزی می‌توان به دلیل شکستگی‌های که به خوبی بهبود پیدا نکرده، بیماری‌های استخوان، کوتولگی، بیماری بلانت، بیماری پاژه، ساختار غیر طبیعی استخوان‌ها، آرتروز، تومور یا راشیتیسم اشاره کرد.

علائمی که متوجه شویم پاها پرانتزی است

افرادی که از زانوهای پرانتزی رنج می‌برند، معمولا با مشکلات کمی روبرو هستند و در ابتدا بر نحوه راه رفتن ‌و حفظ تعادل آن‌ها تاثیری نخواهد داشت ولی با گذشت زمان وضعیت پاهای آن‌ها بدتر می‌شود. این امر به این دلیل است که داشتن پاهای پرانتزی، ساختار کلی وضعیت بدن فرد را تغییر می‌دهد و به همین دلیل به بالا تنه بدن شوک وارد شده و بر کیفیت زندگی فرد تاثیر می‌گذارد. 

افرادی که پاهای آن‌ها پرانتزی است، با توجه به نحوه قرار گرفتن بدنشان دچار عدم تعادل در پا‌های خود می‌شوند زیرا وزن خود را به مفاصل زانو و مچ پا منتقل می‌کنند. با انتقال وزن فرد به مفاصلش، به مرور زمان بافت و غضروف آن‌ها دچار تخریب شده و درد زیادی را برای او به همراه خواهد داشت. با توجه به همین موضوع افرادی که دچار پای پرانتزی هستند، امکان پیاده‌روی طولانی مدت را نخواهند داشت و در موارد شدید نیز توانایی حرکت نیز از آن‌ها گرفته می‌شود.

روش‌های تشخیص پاهای پرانتزی

تشخیص پاهای پرانتزی زمانی که کودک در بین سنین یک تا دو سال تازه توانایی ایستادن پیدا می‌کند، کاملا مشهود است و در چنین شرایطی والدین باید برای معاینه کودک نزد پزشک متخصص و با تجربه در این زمینه، همچون دکتر آرش شرافت وزیری اقدام کنند. پزشک در ابتدا نحوه چگونگی راه رفتن بیمار را یادداشت کرده، زاویه پروگرشن پا و وجود یا عدم وجود فشار جانبی را مشاهده می‌کند. سپس وضعیت دمر، چرخش ران به سمت خارج و محور ران پا اندازه گیری می‌شود. در انتها نیز کل ستون فقرات بیمار و لگن بررسی می‌شود.

متخصص ارتوپدی برای دریافت نتایج بهتر از معمولا از تصویربرداری اشعه ایکس، سی تی اسکن و MRI‌ نیز استفاده می‌کند تا بتواند به منظور درمان پای بیمار روش مناسبی را انتخاب کرده و به درستی تصمیم‌گیری کند.

درمان پای پرانتزی

درمان پای پرانتزی هم با استفاده از روش‌های جراحی و هم و بعضا غیر جراحی امکان پذیر است و بهتر است که تمامی افرادی که از این عارضه رنج می‌برند به خوبی نسبت به تمامی روش‌های درمانی این بیماری آگاهی داشته باشند.

روش‌های درمان غیر جراحی زانو پرانتزی

در روش‌های غیر جراحی که برای درمان پاهای پرانتزی از آن‌ها استفاده می‌شود، هم ابزار پزشکی و هم ورزش تاثیر گذار خواهند بود.

1.بریس (زانو بند مخصوص)

بریس زانو بند مخصوصی است که معمولا برای کودکانی که به تازگی توانایی ایستادن و راه رفتن به دست آورده‌اند، استفاده می‌شود. استفاده از این ابزار در بسیاری از کودکان نتایج قابل توجهی به همراه داشته ولی برخی از بیماران با استفاده از این ابزار درمان نشده‌اند.

2.فیزیوتراپی و ورزش

به منظور درمان پاهای پرانتزی در کودکان نوپا ، تمرین‌های حرکتی مختلفی وجود دارد که با انجام آن‌ه عضلات اطراف زانو و بالای ران تقویت می‌شود و با گذشت زمان موقعیت اندام‌های پا اصلاح خواهند شد.

3.کفش و کفی‌های طبی

افرادی که از عارضه پاهای پرانتزی رنج می‌برند، معمولا در هنگام راه رفتن دچار چرخش مچ پا و قوزک آن می‌شوند که در نهایت تعادل آن‌ها از بین خواهد رفت. با توجه به همین مسئله استفاده از کفی و کفش‌های طبی بسیار توصیه می‌شود تا با استفاده از آن‌ها فرد بتواند آسان‌تر راه برود و مشکلی برای او به وجود نیاید.

جراحی پای پرانتزی

جراحی پاهای پرانتزی تنها زمانی انجام می‌شود که میزان پرانتزی بودن پاها بیش از اندازه شده باشد و برای رفع آن هیچ یک از روش‌های درمان غیر جراحی پاسخگو نبوده باشد. 

1.رشد هدایت شده

در این روش، رشد همی فیز جانبی توسط پزشک متوقف می‌شود تا با ادامه رشد روی همی فیز داخلی اندام صاف شود. این درمان روی استخوان ساق پا یا ران انجام می‌شود و در موارد پیشرفته درمان هم روی استخوان ران، هم درشت نی و فیبولا انجام خواهد شد. بدین منظور صفحات هستی فیز را ثابت نگه داشته و اجازه رشد به آن را نخواهند داد و با استفاده از دو پیچ به بدن متصل می‌شوند. پس از گذشت مدت زمان مشخص صفحات برداشته می‌شوند تا رشد انجام شود و در صورت نیاز این عمل تکرار خواهد شد. به طور کلی مدت زمان این روش از درمان پاهای پرانتزی معمولا بین 6 تا 24 ماه خواهد بود.

2.استئوتومی

در این عمل جراحی ابتدا، استخوان ساق پا برش داده می‌شود و سپس استخوان با استفاده از صفحات و پیچ‌هایی که در داخل و خارج استخوان قرار داده می‌شود، در راستای صحیحی قرار می‌گیرند تا دوباره جوش بخورند. تا زمانی که پا به درستی بهبود پیدا کند و جوش بخورد، در گچ قرار می‌گیرد و پس از آن فرد برای بهبود دامنه حرکتی پاهای خود به فیزیوتراپ مراجعه خواهد کرد.

سخن آخر

هرچند پاهای پرانتزی عارضه‌ای است که ممکن است هر فرد چه در میانسالی و چه در همان سال‌های اولیه زندگی خود به آن دچار شود ولی با توجه به پیشرفت دانش پزشکی این عارضه قابل است و فرد پس از طی مراحل درمان خود می‌تواند به زندگی عادی بازگردد.