داروهای کنترل و درمان دیابت چیست؟
داروهایی برای افزایش تولید انسولین و درمان دیابت
دیابت نوعی بیماری است که باعث افزایش قند خون (گلوکز خون) می‌شود. سطح قند خون بالا ناشی از مشکلاتی در تولید یا عملکرد انسولین است.
انسولین
انسولین هورمونی است که هنگام خوردن غذا توسط لوزالمعده آزاد می‌شود. انسولین اجازه می‌دهد تا قند از خون به داخل سلول‌ها منتقل شود، جایی که برای مصرف انرژی از آن بهره می‌گیرد. اگر سلول‌های بدن به خوبی از انسولین استفاده نکنند، یا بدن قادر به تولید انسولین کافی نباشد، گلوکز می‌تواند در خون ایجاد شود.
افزایش سطح قند خون ممکن است منجر به علائم ناراحت کننده شود، مانند:
- تشنگی مداوم
- افزایش ادرار
- گرسنگی بیش از حد
- کاهش وزن غیر عادی
- خستگی یا کمبود انرژی
- تحریک پذیری
- تاری دید
- زخم هایی که کندتر از حالت عادی بهبود می‌یابد
- عفونت‌های مکرر
دو نوع اصلی دیابت وجود دارد.
دیابت نوع 1
دیابت نوع 1 وقتی بدن انسولین ایجاد نمی‌کند، ایجاد می‌شود. این بیماری اغلب در دوران کودکی تشخیص داده می‌شود، اما ممکن است بعداً در زندگی شخص خود را نشان دهد.
دیابت نوع 2
دیابت نوع 2 زمانی رخ می‌دهد که بدن انسولین کافی تولید نکرده یا انسولین را به‌درستی مصرف نکند. این نوع دیابت بیشتر در بزرگ‌سالان مشاهده می‌شود، اما آمار کودکان مبتلا به دیابت نوع 2 در حال افزایش است.
هر دو نوع دیابت باعث ایجاد گلوکز در جریان خون می‌شوند. این می‌تواند به مشکلات جدی سلامتی منجر شود، از جمله:
- از بین رفتن
- آسیب کلیه
- مشکلات پوستی
- اختلال شنوایی
- بیماری قلبی
- سکته مغزی
- مشکلات گردش خون
- قطع عضو
بیشتر این عوارض با درمان قابل پیشگیری هستند.
مدیریت برنامه های درمانی برای دیابت اغلب شامل کنترل سطح قند خون، پیروی از یک رژیم غذایی سالم و مصرف داروها است.
بسیاری از این داروها با بالا رفتن سطح انسولین بدن کار می‌کنند. افزایش تولید انسولین به انتقال گلوکز موجود در خون به سلول‌های شما کمک می‌کند و این مانع از ایجاد گلوکز در جریان خون شما می‌شود.
داروهایی که تولید انسولین را افزایش می‌دهند
برای افزایش تولید انسولین در مبتلایان به دیابت می‌توان از انواع بی‌شماری از داروها استفاده کرد.
بیشتر این داروها در درمان دیابت نوع 2 مؤثر هستند. افرادی که به این شکل از دیابت مبتلا هستند، هنوز توانایی تولید انسولین را دارند، بنابراین اغلب به درمان بهتر پاسخ می‌دهند.
برخی از این داروها ممکن است به همراه تزریق انسولین برای مدیریت سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 استفاده شوند.
آمیلین میمتیک
آمیلین میمتیک ها داروهای تزریقی هستند که باعث تحریک ترشح انسولین می‌شوند. این داروها به همراه انسولین تزریقی استفاده می‌شوند. از آن‌ها در مواردی استفاده می‌شود که علائم دیابت نوع 1 تنها با تزریق انسولین بهبود نیابد.
نمونه‌ای از این نوع داروها، پراملینتاید (SymlinPen) است.
اینسرتین میمتیک
اینسرتین میمتیک کلاس دیگری از داروهای تزریقی انسولین است. آن‌ها اغلب به همراه انواع دیگر دارو برای کمک به مدیریت سطح گلوکز تجویز می‌شوند. افرادی که از این داروها استفاده می‌کنند همچنین به خوردن غذاهای سالم تر و ورزش بیشتر توصیه می‌شوند.
انواع اینسرتین میمتیک عبارتند از:
- اگزناتاید فوراً در خون آزاد می‌شود (بایت)
- اگزناتاید با مدت زمان طولانی در خون منتشر می‌شود (Bydureon)
- لیراگلوتید (ویکتوریا)
مهارکننده‌های دیپپتیدیل پپتیداز 4
مهارکننده‌های دیپپتیدیل پپتیداز 4 (DPP-4s) قرص‌های خوراکی هستند که باعث افزایش آزاد شدن انسولین از لوزالمعده می‌شوند. آن‌ها همچنین باعث آزاد شدن گلوکز از کبد می‌شوند. این داروها اغلب برای درمان مبتلایان به دیابت نوع 2 تجویز شده که با سایر داروها ترکیب می‌شوند.
نمونه‌هایی از DPP-4 شامل موارد زیر است:
- ساکساگلیپتین (آنگلیزا)
- سیتاگلیپین (Januvia)
- لیناگلیپتین (Tradjenta)
سولفونیل اوره
سولفونیل اوره‌ها یک طبقه قدیمی از داروها هستند که برای درمان مبتلایان به دیابت استفاده می‌شوند. آن‌ها معمولاً به صورت خوراکی به کسانی که قادر به کنترل میزان قند خون خود از طریق رژیم و ورزش نیستند، داده می‌شود. آن‌ها با افزایش ترشح انسولین از لوزالمعده برای کاهش سطح قند خون کار می‌کنند.
نمونه‌هایی از سولفونیل اوره‌ها عبارتند از:
- گلیبورید (میکروناز)
- گلیپیزید (Glucotrol)
- Glimepiride (Amaryl)
- کلرپروپامید
- تولازامید
- تولبوتامید
- گلینیدها
گلینیدها داروهای افزایش دهنده انسولین خوراکی به افراد مبتلا به دیابت نوع 2 هستند. آن‌ها معمولاً سریع‌تر از سایر داروها عمل می‌کنند. با این حال، آن‌ها دوام زیادی ندارند و باید چندین بار در روز مصرف شوند. آن‌ها معمولاً با داروی دیگری تجویز می‌شوند، به ویژه اگر علائم با تغییر رژیم غذایی و شیوه زندگی بهبود نیابد. نمونه‌هایی از گلینیدها عبارتند از:
- ناتلیتینید (Starlix)
- repaglinide (پراندین)
داروهای طبیعی
رعایت رژیم غذایی سالم و ورزش منظم معمولاً به کنترل سطح قند خون کمک می‌کند. این تغییرات سبک زندگی به ویژه در تکمیل درمان پزشکی مفید است.
اگر به هر دو نوع دیابت مبتلا هستید، باید تغییراتی در رژیم غذایی خود ایجاد کنید، از جمله:
- مصرف میوه، سبزیجات و غلات کامل را افزایش دهید.
- مصرف غذاهای فرآوری شده را کاهش دهید.
- مقدار مصرف محصولات حیوانی از جمله مرغ، غذاهای دریایی و برش‌های بدون چربی گوشت را متعادل کنید و زیاده روی نکنید.
- از مصرف شیرینی و غذاهای پرچرب اجتناب کنید.
برخی از پزشکان ممکن است توصیه کنند که افراد مبتلا به دیابت کربوهیدرات‌ها را برای تنظیم بهتر قند خون خود مصرف می‌کنند. در این موارد، ممکن است رفتن منظم پیش یک متخصص رژیم غذایی برای اطمینان از ادامه دادن به روش درمانی مفید باشد.
انواع گیاهان و مکمل‌ها هم هستند که به کنترل سطح قند خون کمک می‌کنند. نمونه‌هایی شامل منیزیم، چای سبز و ویتامین B-1 است.
اما قبل از شروع مصرف هرگونه مکمل طبیعی، حتماً با پزشک خود صحبت کنید. برخی از مکمل‌ها ممکن است در تأثیر برخی داروهای خاص اختلال ایجاد کنند و فقط باید تحت نظر پزشک مصرف شوند.
نکته آخر
بدن همه افراد متفاوت است، بنابراین ممکن است بدن شما نسبت به کسی که دارای همان نوع دیابت است، به یک داروی مشابه، متفاوت پاسخ دهد. با پزشک خود در مورد روش‌های درمانی خود صحبت کنید تا آن‌ها بتوانند به شما کمک کنند دارویی را پیدا کنید که برای شما بهتر باشد.
