رایج ترین بیماری های مغز و اعصاب

مغز و اعصاب

مغز ما، کنترل بدن را بر عهده دارد. باید گفت که تمامی ارگان‌ها و اعضای بدن، تحت فرمان مغز هستند. همین دلیل است که سبب می‌شود بیماری‌های مغز و اعصاب، تمام یا بخشی از فعالیت دیگر اعضا را مختل کنند. مغز را بخش مهمی از سیستم عصبی می‌دانند. درواقع، شبکه‌ای از اعصاب، در بدن قرار دارند که سیگنال‌هایی را از دیگر اعضا و دنیای بیرون، دریافت می‌کنند و به مغز و نخاع می‌رسانند.

علائم بیماری‌های مغز و اعصاب

در ابتدا، شاید بررسی علائم کلی رایج ترین بیماری های مغز و اعصاب، خالی از لطف نباشد. مغز آسیب‌دیده و بیمار، می‌تواند بر روی احساس، حافظه و حتی شخصیت، تأثیرگذار باشد. به همین دلیل، بسته به آسیب منطقه‌ای خاص از مغز و یا نوع بیماری، علائم می‌توانند متفاوت باشند. در ادامه، علائم کلی رایج ترین بیماری های مغز و اعصاب را بررسی می‌کنیم:

• فلج شدگی یک عضو یا تمامی اعضای بدن

• تشنج گاه‌به‌گاه

• نداشتن تعادل و سرگیجه

• سردرهای مکرر

• دچار شدگی به حالت تهوع و یا استفراغ

• ایجاد تغییرات در بینایی، شنوایی، گفتار و دیگر حواس

• لرزش بدن

• خستگی

• مشکلات تنفسی

• بروز مشکل در راه رفتن

• بروز مشکلاتی در حافظه و تمرکز

• تغییر حالات روحی

• افسردگی یا اضطراب

معرفی شایع‌ترین بیماری‌های مغز و اعصاب

در ادامه، رایج ترین بیماری های مغز و اعصاب را معرفی کرده و علائم هر یک از آن‌ها را موردبررسی قرار می‌دهیم.

پارکینسون

بیماری پارکینسون را می‌توان نوعی بیماری پیش‌رونده مربوط به سیستم عصبی دانست. این بیماری، بر روی سیستم حرکتی تأثیر می‌گذارد. پارکینسون، از رایج ترین بیماری های مغز و اعصاب است که می‌تواند با لرزش در یک ‌دست، شروع شود. در ادامه این بیماری، خشکی حرکت و کند شدن، اتفاق می‌افتد. بیماری پارکینسون در مراحل اولیه، در چهره شخص، نمایان نمی‌شود، دست‌ها در هنگام راه رفتن، تکان نمی‌خورند و صحبت کردن نیز برای فرد، مبهم می‌شود.

این بیماری را نمی‌توان قابل‌درمان دانست. داروها، صرفاً می‌توانند علائم را کنترل کنند. گاهی نیز برای بهبود مناطقی از مغز، پزشکان به فرد مبتلا، پیشنهاد جراحی را می‌دهند.

علائم این بیماری، در هر فردی به‌صورت متفاوت، ظهور می‌کند. درواقع، می‌توان گفت که این بیماری مغز و اعصاب، با علائم متفاوتی در هر فرد، شروع می‌شود؛ ولی در حالت کلی، شروع این علامت‌ها، از یک سمت بدن است. در ادامه، به بررسی علائم کلی این بیماری می‌پردازیم:

• حرکات آهسته: این بیماری در طول زمان، حرکات فرد را کند و خشک می‌کند؛ تا جایی که انجام کارهای ساده نیز برای او، دشوار می‌شود. بلند شدن، راه رفتن و همچنین، قدم‌های کوتاه نیز برای فرد دارای این اختلال، دشوار هستند.

• لرزش: شروع لرزش بدن در این اختلال، از یک عضو بدن است.

• قامت خمیده: قامت فرد، دچار خمیدگی می‌شود. همچنین، ممکن است تعادل او نیز برهم بخورد.

• سفتی عضلات: سفتی عضلات، در هر عضو بدن، رخ می‌دهد. عضلات سفت، دامنه‌ حرکت را کاهش می‌دهند.

• تغییر در تکلم: تکلم فرد، آرام، مبهم و یا با تردید، همراه می‌شود.

تومورهای مغزی

هنگامی‌که یک بافت اضافی، در مغز رشد می‌کند، هدایت، کنترل و فرمان‌پذیری اعضا را دچار اختلال می‌کند. به این بافت غیرطبیعی و مزاحم، تومور مغزی می‌گویند. تومورهای مغزی، از رایج ترین بیماری های مغز و اعصاب هستند که انواع مختلفی دارند. برخی از آن‌ها، قابل‌کنترل و حتی درمان هستند. معمولاً آن‌ها را بر اساس محل تشکیل و قدرتشان، به چند نوع تقسیم می‌کنند.

انواع تومورهای مغزی بر اساس محل تشکیل، شامل موارد زیر هستند:

• تومور اولیه که آن‌ها را بر اساس درجه قدرت، به دو نوع خوش‌خیم و بدخیم، تقسیم می‌کنند.

• تومور متاستاتیک یا ثانویه

تومورها را بر اساس سرعت رشد و میزان گسترش، در 4 گروه، تقسیم‌بندی می‌کنند. تومورهای خوش‌خیم یا همان غیر سرطانی را درجه ۱ و ۲ می‌دانند. تومورهای بدخیم نیز در درجه ۳ و ۴ دسته‌بندی می‌شوند.

علت تومور مغزی

تومورهای مغزی، با تغییرات در ساختار DNA سلول، ایجاد می‌شوند. به دلیل همین تغییرات است که سلول، رشدی غیرعادی دارد. سلول دارای رشد غیرعادی، تکثیر می‌شود. این فرایند، روند پیدایش یک تومور در مغز است. نوع دیگری از تومور که ثانویه نام دارد، در اثر ایجاد بافت‌های سرطانی در قسمت‌های دیگر و انتشار آن به مغز، ایجاد می‌شود.

اوتیسم

اختلال اوتیسم را می‌توان یک اختلال عصبی و تکاملی دانست که از رایج ترین بیماری های مغز و اعصاب است. این بیماری، بر نحوه تعامل با دیگران، برقراری ارتباط، یادگیری و رفتار فرد، تأثیر می‌گذارد. علائم اوتیسم، معمولاً در دو سال اول، قابل‌تشخیص هستند. به‌صورت کلی، اغلب افراد مبتلابه این اختلال، علائم زیر را بروز می‌دهند:

• بروز مشکل در برقراری ارتباط و تعامل با دیگران

• علاقه نشان دادن به رفتارهای تکراری و کارهای تکراری

• اختلال در عملکرد فرد در تحصیل، کار و سایر زمینه‌های زندگی

علت ابتلا

می‌توان گفت که علت ابتدایی ابتلا به اوتیسم، هنوز مشخص نشده است. به‌صورت کلی، ژن و عوامل محیطی را می‌توان از علل ابتلا به این بیماری دانست. یکسری عوامل، در ابتلا به این بیماری، نقش پررنگ‌تری دارند که عبارت‌اند از:

• وجود افرادی در خانواده که مبتلابه این بیماری هستند.

• زایمان در سنین بالا

• اختلالات ژنتیکی

• وزن بسیارکم نوزاد در هنگام تولد

مننژیت

مغز، سه لایه محافظتی دارد. لایه ابتدایی، بافت استخوانی یا همان جمجمه است. لایه دوم، بافت خونی و سومین لایه، مننژ، نام دارد. درواقع، آسیب به بافت لایه مننژ، سبب بیماری مننژیت، یکی از رایج ترین بیماری های مغز و اعصاب، می‌شود.

استخوان جمجمه می‌تواند در اثر حوادثی مانند، تصادفات، شکسته شود. درنتیجه، تکه‌های استخوان می‌توانند در لایه مننژ، ایجاد آسیب کنند. در صورت عدم ترمیم درست این بافت، مننژیت مغزی، رخ می‌دهد. خوشبختانه در صورت تشخیص به‌موقع، امکان درمان برای بیماری مننژیت که یکی از رایج ترین بیماری های مغز و اعصاب است، وجود دارد.

علل این بیماری

• ورود میکروب یا هرگونه ماده خارجی از طریق عروق خونی به این لایه؛ این مشکل می‌تواند درنهایت، عفونت ایجاد کند.

• آسیب به استخوان‌های محافظت‌کننده از مننژ

• هر عامل دیگری که سبب التهاب این پرده شود.

تشنج

تشنج، از رایج ترین بیماری های مغز و اعصاب است که فرد، کنترلی بر روی آن ندارد. این نوع بیماری، می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های زمینه‌ای باشد. در بیشتر مواقع، این بیماری عصبی، همراه با اسپاسم و لرزش شدید دست‌وپا رخ می‌دهد. این بیماری عصبی را به دو نوع، تقسیم‌بندی کرده‌اند:

• کانونی: این نوع، در یک نقطه از مغز که ناحیه کوچک و محدودی است، رخ می‌دهد. نوع کانونی، خود به دودسته ناآگاهانه و آگاهانه، قابل‌تقسیم است.

1. ناآگاهانه: هوشیاری فرد در هنگام بروز این نوع، از بین می‌رود. معمولاً، فرد در هنگام رخ دادن این نوع، احساس خواب دارد.

2. آگاهانه: فرد در هنگام بروز این نوع تشنج، کاملاً هوشیار است و احساسات او نسبت به افراد و محیط، تغییر می‌کند. همچنین، ایجاد مشکل در تکلم، لرزش‌های غیرارادی و...، از علائم این نوع هستند.