آیا در زندان های ایران حقوق زندانیان نقض میشود
بحث رعایت حقوق زندانیان در کشورهای مختلف همیشه جزو موضوعات پر اهمیت سازمان های حقوق بشر بوده. این محبث در برهه های زمانی مختلف، با توجه به شرایط و رویدادهای آن دوره، گاهی بیشتر و گاهی کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. ایران هم از این توجهات مستثنی نبوده. در مقاله زیر سعی شده مواد قانونی از قوانین مصوب مختلف و همچنین نکات مهمی در رابطه با رویه قضایی که زندانین طی می‌کنند، بدون هیچ گونه حذفیات گردآوری شود.
از کدام موسسه مشاوره حقوقی بگیریم؟
به دلیل نگرانی خانواده‌ها و شرایط نه چندان مساعد زندانیان یا حتی ترس از آبرو، افراد مشتاقا هرچه سریع تر از زندان رهایی یابند. بدین منظور افراد می‌خواهند بهترین وکیل کیفری تهران را ملاقات کنند. از آنجایی که پرونده‌هایی که به زندان منجر شده توسط قاضی بررسی شده و در مراحل قبلی دفاعیات کافی نبوده، ممکن است وکیل کم تجربه و تازه کار نتواند بهترین مسیر حقوقی را انتخاب کند. این موارد انتخاب وکیل را سخت تر و حساس تر می‌کند.
شایان ذکر است تاکنون هیچ لیست رسمی و معتبری که بهترین وکیل تهران را معرفی کند از طرف ارگانها و نهادهای دولتی منتشر نشده، و تمامی مطالب که در سطح اینترنت وجود دارند صرفا جنبه تبلیغاتی دارند. فلذا برای پیدا کردن دفتر وکالت و یا موسسه حقوقی قابل اعتماد، چاره ای نیست جز رجوع به سابقه موسسات و وکلا. در بین مراکز حقوقی مختلف، موسسه هوشمند حقیقت گستر پارسیان یکی از موسساتیست که توانسته در مدت فعالیت خود اعتماد مراجعین را جلب کند. افراد می‌توانند جهت دریافت مشاوره حقوقی تهران از طریق راه های ارتباطی که در تصویر زیر وجود دارد با این موسسه ارتباط برقرار کنند.
حقوق بازداشت شدگان چیست؟
برخی از حقوق بازداشت شدگان به شرح زیر می‌باشد:
- منع شکنجه
- اصل برائت متهمان
- حق استفاده از وکیل
- منع گرفتن اعتراف اجباری زیر شکنجه
- آب و غذا و حق ملاقات و تماس با وابستگان
- اجتناب از استفاده از چشمبند و تحقیر در جریان بازجویی، حق دسترسی به درمان، بهداشت
- ممنوعیت هتک حرمت و حیثیت کسی که به حکم قانون بازداشت، زندانی یا دستگیر شده است
- اجتناب از اعمال سلیقه و سوء استفاده از قدرت و استفاده از خشونت هنگام صدور قرارهای تامین و بازداشت
چه شخصی بر رعایت حقوق بازداشت شدگان نظارت می‌کند؟
سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور مسئول نظارت بر زندان ها و اجرای قوانین مربوط به حقوق شهروندی زندانیان در ایران می‌باشد. این نهاد زیر نظر رئیس قوه قضاییه است.
الزام قانونی برای رعایت حقوق بازداشت شدگان چیست؟
- در قانون احترام به آزادی‌های مشروع و حفظ حقوق شهروندی، دادگاه های عمومی انقلاب و نظامی، دادسراها و ضابطان قضایی به رعایت حقوق شهروندی زندانیان و متهمان ملزوم شده‌اند.
- در فصل دهم قانون مجازات اسلامی برای نقض بسیاری از قوانین مربوط به حقوق زندانیان و متهمان توسط مأمورین قضایی یا غیرقضایی مجازات تعیین شده است.
- در قوانین و آیین نامه‌های متعددی، به حقوق زندانیان توجه شده. به مانند قانون اساسی و آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها.
مصداق های نقض حقوق زندانیان چیست؟
در قوانین مختلف به حقوق زندانیان و الزامات قانونی رعایت آن اشاره شده. چند مورد از آنها به شرح زیر است:
مطابق اصل ۳۸ قانون اساسی - هرگونه شکنجه برای گرفتن اقرار و یا کسب اطلاع ممنوع است. اجبار شخص به شهادت، اقرار، یا سوگند مجاز نیست و چنین شهادت، اقرار و سوگندی فاقد ارزش و اعتبار است. متخلف از این اصل طبق قانون مجازات می شود.
مطابق ماده۱۰۸ آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی - ارتکاب رفتارهای سوء، از قبیل تندخویی، رفتار و گفتار موهن و هر گونه آزار و شکنجه روانی و جسمی توسط کارکنان مؤسسه نسبت به زندانیان مطلقاً ممنوع است و حسب مورد می تواند منجر به پیگرد انضباطی، انتظامی یا کیفری فرد متخلف شود.
جهت ارتقا آسایش زندانیان چه اقداماتی صورت گرفته؟
مطابق مطابق ماده ۲ آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی به رعایت موارد زیر موظف شده اند:
- شفافیت در امور و پاسخگویی در قبال مسؤولیت‌ها
- احترام به عزت و کرامت انسانی و رعایت حقوق و آزادی‌های مشروع
- تأمین امنیت، عدالت و اعمال منصفانه رویه‌های انضباطی بر اساس ضوابط و مقررات
- ارتقاء سطح سلامت جسمی و روانی و توانمندی فردی و اجتماعی
- توجه به وضعیت و شرایط سنی، جنسیتی، شخصیتی و نیازهای عمومی و متعارف افراد
- احترام به عقاید و حریم خصوصی اشخاص و حفظ محرمانگی اطلاعات
- برخورداری تمام افراد از حقوق عادلانه، بدون تبعیض ناروا و عاری از هر گونه انحصار و فساد و فارغ از نژاد، جنس، سن، زبان، مذهب، ملیت، قومیت، نسب، طبقه اجتماعی ، ثروت یا تمکن مالی و قدرت جسمی
رعایت حقوق زندانیان در ایران چگونه ارزیابی میشود؟
مطابقه ماده۱۰۹ آیین نامه مذکور ـ به منظور ترویج و رعایت حقوق متهمان بازداشتی و زندانیان، معاونت سلامت اصلاح و تربیت در پایان هر فصل گزارشی جامع در خصوص وضعیت حقوق زندانیان و بازداشت شدگان در مؤسسه‌های تابعه، تهیه و برای رئیس سازمان ارسال می‌کند. این گزارش حاوی موارد زیر است:
- کشف موارد نقض حقوق متهمان و زندانیان در مؤسسه‌های کیفری و بررسی و پیگیری آن و اعلام نتیجه به رییس سازمان
- همکاری با هیأت نظارت بر اجرای قانون احترام به آزادی‌های مشروع و حفظ حقوق شهروندی و همچنین همکاری با معاونت امور بین الملل و حقوق بشر قوه قضاییه و دیگر نهادهای حقوق بشری پس از هماهنگی با رئیس سازمان
- نظارت بر حسن اجرای این آیین‌نامه در موارد مربوط به حقوق شهروندی و انجام دیگر امور محول شده به این دفتر، مطابق قوانین و مقررات حاکم
- تهیه کتابچه راهنما متضمن حقوق و تکالیف قانونی زندانی و قراردادن آن در اختیار زندانی
- راه اندازی سامانه ارتباطی و پاسخگویی سیستمی و پیگیری موارد اعلامی از سوی بازداشت شدگان، زندانیان، خانواده و یا وکلای آنان.
نتیجه گیری
قوانین و مقررات زیادی جهت رعایت حال زندانیان عزیز وضع شده، با این حال وجود یک نهاد ناظر و مستقل از قوه قضاییه می‌تواند بر نظارت هرچه صحیح تر اجرای این قوانین موثر باشد.
