چگونه با ریسک کمتر در بورس سرمایه‌گذاری کنیم؟
صندوق‌های سرمایه‌گذاری سبد متنوعی از دارایی‌ها را نگهداری می‌کنند و به همین دلیل سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها یکی از بهترین راهکارهای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بورس است.
یکی از مهم‌ترین توصیه‌های کارشناسان سرمایه‌گذاری و فعالان قدیمی بازار به سرمایهگذاران تازه‌وارد یا کم‌سابقه این است که برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری، سبد متنوعی از دارایی‌ها تشکیل داده و اصطلاحاً تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد قرار ندهند.
شاید در نگاه اول چنین به نظر برسد که تشکیل یک سبد سرمایه‌گذاری متنوع، کار بسیار ساده‌ای است که شما می‌توانید به محض دریافت کد بورسی و فعال شدن حسابتان نزد یک شرکت کارگزاری، بدون پیچیدگی خاصی شخصاً انجامش دهید؛ اما واقعیت این است که تشکیل سبدی که ریسک سرمایه‌گذاری را به حداقل برساند مستلزم برخورداری از دانش کافی در حوزه‌های مالی و اقتصادی بوده و معمولاً زمان و انرژی قابل توجهی را نیز می‌طلبد.
چرا متنوع‌سازی سبد سرمایه‌گذاری دشوار است؟
تشکیل یک سبد متنوع از دارایی‌ها در بازار سهام صرفاً به انتخاب سهام چندین شرکت مختلف محدود نمی‌شود.
شما باید برای متنوع‌سازی سبد سهام خود، در سهام شرکت‌هایی از صنایع مختلف سرمایه‌گذاری کنید، زیرا گاهی کل یک صنعت دچار رکود می‌شود و همه شرکت‌های فعال در آن صنعت تحت تاثیر رکود قرار می‌گیرند. در واقع اگر شما سهام چند شرکت از یک صنعت را خریداری کنید، می‌توان گفت اصول متنوع‌سازی سبد سرمایه‌گذاری را رعایت نکرده‌اید.
حتی برخی کارشناسان معتقدند که برای متنوع‌سازی سبد سرمایه‌گذاری نباید تنها به یک بازار اکتفا کرد، بلکه باید سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف، مد نظر قرار گیرد.
متنوع‌سازی اصولی سبد سرمایه‌گذاری، فرآیندی دشوار و زمان‌بر است؛ اما این بدان معنا نیست که باید به کلی قید متنوع‌سازی را بزنیم.
راهکاری مناسب برای متنوع‌سازی سبد سرمایه‌گذاری
یک گزینه بسیار مناسب برای سرمایه‌گذارانی که قصد دارند سبد متنوعی از دارایی‌ها تشکیل دهند اما به دلیل نداشتن دانش یا وقت کافی نمی‌توانند این کار را شخصاً به انجام برسانند، سرمایه‌گذاری در «صندوق‌های سرمایه‌گذاری» است.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری سبد بسیار متنوعی از دارایی‌ها را نگهداری می‌کنند و شما با سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها می‌توانید ریسک سرمایه‌گذاری خود را به واسطه سبد متنوعی که با نظر کارشناسان خبره و تحت نظارت مدیران حرفه‌ای تشکیل شده است، کاهش دهید.
اگرچه سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها نسبت به سرمایه‌گذاری مستقیم (حالتی که فرد شخصاً اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کند) ریسک کمتری دارد، اما این بدان معنا نیست که این نوع سرمایه‌گذاری اساساً هیچ ریسکی را به سرمایه‌گذار تحمیل نمی‌کند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری با توجه به نوع دارایی‌هایی که نگهداری می‌کنند، از لحاظ سطح ریسک با یکدیگر متفاوتند و طبیعتاً بازدهی متفاوتی نیز دارند.
صندوقی با ریسک نزدیک به صفر
یکی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری که می‌توان تا حد زیادی آن را مصداق صندوق سرمایه گذاری بدون ریسک دانست ، صندوق درآمد ثابت است.
عمده دارایی‌های صندوق‌های درآمد ثابت را اوراق درآمد ثابت (مانند اوراق مشارکت و اوراق اجاره) تشکیل می‌دهند و به همین دلیل این نوع صندوق‌ها اغلب بازدهی تقریباً ثابت و مشخصی دارند که باعث می‌شود سرمایه‌گذار با ریسک چندانی مواجه نباشد؛ هرچند بازدهی قابل‌توجهی نیز نصیبش نمی‌شود.
صندوق‌های سهامی؛ پرریسک و پربازده
بر اساس آمار و ارقام رسمی، بازار سهام در بسیاری از کشورها دست‌کم در بلندمدت پربازده‌ترین بازار برای سرمایهگذاران به شمار می‌رود که البته این بازدهی بالا به قیمت پذیرش ریسک بالاتر حاصل می‌شود.
از آنجا که عمده دارایی‌های صندوق‌های سهامی از سهام شرکت‌ها تشکیل شده است، تعجبی ندارد که سرمایه‌گذاری در این نوع صندوق‌ها ریسک بالاتر و طبیعتاً بازده بالاتری در مقایسه با صندوق‌های دیگر داشته باشد.
در عین حال، سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در سهام از طریق صندوق‌های سهامی، در مقایسه با سرمایه‌گذاری مستقیم ریسک به مراتب کمتری دارد که دلیل اصلی آن به متنوع‌سازی و مدیریت حرفه‌ای این صندوق‌ها برمی‌گردد.
صندوقی برای میانه‌روها!
در میان صندوق‌های سرمایه‌گذاری یک گزینه بسیار مطلوب برای سرمایه‌گذارانی که سطح ریسک‌پذیری آنها متوسط ارزیابی می‌شود نیز وجود دارد؛ گزینه‌ای موسوم به صندوق مختلط.
ترکیب دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط به‌گونه‌ای است که از لحاظ سطح ریسک، در رتبه‌ای بین صندوق‌های درآمد ثابت و صندوق‌های سهامی قرار می‌گیرند. در کشور ما حداقل ۴۰ درصد و حداکثر ۶۰ درصد دارایی‌های صندوق‌های مختلط را سهام و مابقی دارایی‌های آنها را اوراق درآمد ثابت تشکیل می‌دهند.
مدیران صندوق‌های مختلط، در دوره‌های صعودی بورس به منظور کسب بازدهی بالاتر، بخش بیشتری (حداکثر ۶۰ درصد) از دارایی‌های صندوق تحت مدیریت خود را صرف سرمایه‌گذاری در سهام می‌کنند و در دوره‌های رکودی نیز حداکثر ۶۰ درصد دارایی‌های صندوق را به اوراق درآمد ثابت اختصاص می‌دهند تا در حد امکان از زیان جلوگیری کنند.
