آرامگاه خواجه مراد
خواجه مراد زیارتگاه کوچکی در اطراف شهر مشهد است. بر اساس روایات مختلف، هرثمه بن اعین (خواجه مراد) یکی از یاران امام رضا (ع) بود که در سال 210 هجری قمری کشته شد. از آنجایی که خواجه مراد پس از شهادت امام هشتم شیعیان به افشاگری علیه حکومت مامون پرداخت، دارای شخصیت قابل احترامی برای مردم است. امروزه در مقبره‌ای کوچک در شکاف کوهستان بینالود می توانید آرامگاه خواجه مراد را زیارت کنید. در این مقاله آس چارتر به معرفی آرامگاه خواجه مراد می پردازد. شما می توانید برای سفر به مشهد و زیارت این مکان زیارتی بلیط هواپیما تهران مشهد را از سایت آس چارتر تهیه نمایید و سپس سفر کنید.
تاریخچه زیارتگاه خواجه مراد
خواجه مراد در سال 210 هجری قمری کشته شد و پیکر او را در توس به خاک سپردند. مزار خواجه در طی قرن‌ها دارای بنای مناسبی نبود تا اینکه یکی از دراویش خراسان برای ساخت آرامگاه اقدام کرد. حاج محمد علی درویش مشهور به نورعلیشاه یکی از دراویش بزرگ خراسان، بنای آرامگاه را ساخت و خود مسئول نگهداری از آن شد. ساختمان مقبره شامل یک اتاق کوچک بود که در نزدیکی آن استراحتگاهی برای زائران در نظر گرفتند. امروزه زیارتگاه خواجه مراد توسط اداره اوقاف و امور خیریه استان خراسان اداره می گردد. آرامگاه خواجه مراد که از جاهای دیدنی مشهد محسوب می شود، در زمان معاصر و توسط شخصی به نام «حاج محمد علی درویش» ملقب به «نور غلیشله» ساخته شده است. این شخص همچنین حفاظت از این بنا را نیز بر عهده گرفته و آن را مورد تعمیر و بازسازی نیز قرار داده است. این بنای تاریخی در حال حاضر توسط اداره اوقاف و امور خیریه استان خراسان رضوی اداره می شود.
خواجه مراد کجاست و هرثمه بن اعین کیست؟
در 14 کیلومتری جنوب شرقی مشهد و جنوب جاده فریمان، بر بلندی‌های مشرف کوه‌های بینالود مقبره خواجه مراد قرار دارد. بر اساس شواهد و مدارک تاریخی می‌دانیم که هرثمه بن اعین (خواجه مراد) یکی از سرداران سپاه هارون الرشید بود. پس از هارون‌الرشید وقتی که حکومت به دست مامون افتاد، خواجه مراد هم به خراسان آمد. البته روایات تاریخی نقل کرده‌اند خواجه مراد به خواست فضل بن سهل و در نهایت به دستور مامون کشته شد. دلیل اصلی این اتفاق مشخص نیست اما به نظر می رسد مامون و فضل از قدرت این شخصیت در بین سربازان واهمه داشته اند. از طرفی برخی دیگر عقیده دارند هرثمه بن اعین هر چند جزو سپاه هارون الرشید بود اما در ملاقات با امام رضا (ع) از ایشان طلب بخشش کرد. پس از اینکه مامون امام را مسموم کرده و به شهادت رساند، خواجه مراد به افشاگری علیه حکومت مامون پرداخت و همین کار باعث مرگش شد. علمای شیعه مدارک کافی برای محبت خواجه مراد نسبت به شیعه نیافته اند اما آرامگاه خواجه در حال حاضر مورد توجه تعداد زیادی از مردم است.
معماری بنای آرامگاه خواجه مراد
این بنای جای گرفته در دل کوه، در اصل یک اتاق چهار ضلعی به ابعاد 4 متر در 4.5 متر است. البته در اطراف آرامگاه تعدادی اتاق جدا از هم نیز به چشم می خورند که این اتاق‌ها جزو بخش‌های اولیه بنا نیستند و بعدا برای سکونت زائران ساخته شده اند. در حال حاضر بنای این آرامگاه بسیار بزرگ تر از حالت اولیه خود است. در نمای شمالی آن ایوان بزرگی به ارتفاع 5 متر ساخته شده است که تزیینات آیینه کاری زیبایی در آن انجام گرفته و جلب توجه می کند. همچنین قسمت پشت کناره‌های این ایوان بزرگ نیز با کاشی های هفت رنگ تزیین شده است که جلوه خاصی به طراحی بنا داده است. ازدیگر تزیینات شاخص بنا نیز می توان به وجود دو گلدسته کم ارتفاع کاشی کاری شده در بالای ایوان و در دو سمت آن اشاره کرد. در کنار آرامگاه خواجه مراد، مقبره «حاج محمد علی سرابی» یکی از دراویش زمان معاصر منطقه خراسان که در سال 1353 هجری شمسی از دنیا رفته اند، نیز قرار دارد. گفتیم که در دوران معاصر بنای کوچک و ساده‌ای برای مزار خواجه مراد ساخته شد. این بنا شامل اتاقی به ابعاد 4 ×4/5 است که مقبره با ضریح در مرکز آن قرار دارند. در سال‌های اخیر، در سقف زیارتگاه، آیینه کاری زیبایی انجام شده که نام ائمه اطهار بر آن نقش بسته است. ایوان پنج متری به عنوان ورودی کاربرد دارد که با چند ستون استوار است. به طور کلی زیارتگاه خواجه مراد بسیار ساده بوده و عدم تجملات در آن، فضای معنوی خاصی ایجاد می کند. همچنین اگر در فصل پاییز و زمستان به زیارت مزار خواجه مراد بروید، زائران زیادی آنجا نمی بینید، در حالی که برف بر روی کوه‌های اطراف نشسته است. در چنین زمانی یکی زیباترین مناظر زیارتگاه را مشاهده خواهید کرد.
امکانات آرامگاه خواجه مراد
خوشبختانه در سال‌های گذشته اقدامات بسیاری برای رفاه حال گردشگران در این منطقه انجام شده است. به عنوان نمونه در اطراف آرامگاه خواجه مراد اتاق‌هایی برای اقامت زائران، رستوران، پارکینگ، فضاهای اداری و بازارچه به چشم می خورند که در راستای آبادسازی منطقه و کمک به رفاه حال گردشگران ایجاد شده اند. در بازارچه نزدیک آرامگاه خواجه مراد می توانید انواع سوغات شهر مشهد از جمله صنایع دستی را تماشا و خریداری کنید. پس از آنکه بنای قابل قبولی برای مزار خواجه مراد ساختند، چند اتاق نیز برای اقامت زائران در نظر گرفتند. این اتاق‌ها در گذشته شامل حجره‌های محقری بودند که امروزه کمی ارتقا پیدا کرده اند. در کنار زیارتگاه خواجه مراد ساختمان دو طبقه‌ای مشاهده خواهید کرد که طبقه همکف آن برای نشستن یا استراحت کردن مناسب بوده و هیچ امکاناتی ندارد. استفاده از اتاق‌های طبقه همکف رایگان است. اتاق‌های طبقه بالا امکانات ساده‌ای مانند فرش، چند پتو و بالش دارند که برای اِسکان در این اتاق‌ها باید مبلغی بپردازید. اتاق‌های طبقه بالا هیچ گونه تجهیزاتی گرمایشی یا سرمایشی نداشته و اقامت در آن‌ها در اوج سرما یا گرمای هوا تقریبا غیر ممکن است. وجود زیارتگاه خواجه مراد باعث رونق گرفتن بازار‌های کوچک در نزدیکی آن شده است. اهالی روستاهای نزدیک زیارتگاه، در این بازارچه‌ها مشغول به کار هستند و کالاهای مختلفی به گردشگران ارائه می‌کنند. برای مثال صنایع دستی خراسان، انواع دیگ و دیگچه‌های سنگی، سوغات مشهد و... در این بازارچه‌ها به فروش می‌رسند. از دیگر امکانات زیارتگاه می‌توانیم به سرویس بهداشتی، وضوخانه و پارکینگ اشاره کنیم.
جاهای دیدنی نزدیک خواجه مراد
زیارتگاه خواجه مراد در شکاف کوه‌های امتداد بینالود قرار دارد. اگر به کوهنوردی علاقه دارید می توانید پس از زیارت خواجه، به کوهستان بروید و در حین کوهپیمایی از مناظر اطراف لذت ببرید. همچنین در نزدیکی مزار خواجه مراد یکی از دراویش بزرگ دوران معاصر، حاج محمد علی سرابی به خاک سپرده شده است. آرامگاه خواجه اباصلت نیز در 3 کیلومتری زیارتگاه خواجه مراد قرار دارد. می توانید محل دقیق آرامگاه اباصلت را روی نقشه مشاهده نمایید و یا از محلی‌ها درباره موقعیت دقیق سؤال کنید.
دسترسی به خواجه مراد
برای دسترسی به زیارتگاه خواجه مراد باید از جاده مشهد به طرف فریمان بروید. پس از طی کردن 14 کیلومتر به منطقه بهشت رضا می رسید. در سمت راست جاده یک مسیر فرعی مشاهده خواهید کرد. در ابتدای مسیر تابلو زیارتگاه خواجه مراد را خواهید دید که پس از مسافت کوتاهی به زیارتگاه می رسید.
