شرایط و مراحل به اجرا گذاشتن مهریه چیست؟
در قانون مدنی ایرانی شرایط به اجرا گذاشتن مهریه بیان شده است که با توجه به پرونده‌های گوناگون می‌تواند کمی تغییر کند. طبق ماده قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران هر انسانی چه مرد و چه زن باشد دارای اهلیت تمتع است. یعنی می‌تواند دارای حق شود. ازجمله این حقوق اینکه می‌تواند مالک بودن یا ازدواج یا هرگونه تصرف در مورد امور مالی خود داشته باشد.
اما دیوانه سفیه یا غیر رشید دارای اهلیت تمتع نخواهد بود و هیچ تفاوتی بین زن و مرد آن نمی‌باشد. ازجمله حقوق مالی، مهریه است که عبارت‌اند: از مالی که مرد هنگام ازدواج باید به زن بدهد و در حقوق ایران غیر از ارث، دو منبع مالی برای زن وجود خواهد داشت: یک مهریه و دو نفقه. که در اینجا سعی می‌کنیم برای منابع و احکام حقوقی مهریه مطالبی بیان کنیم.
تعریف مهریه چیست؟
مهریه مالی است که به هنگام عقد و نکاح به‌عنوان ضوابط شرع و رد و عادت از طرف مرد برای زن پرداخت می‌گردد که صداق و فرض هم نامیده خواهد شد. مهریه عندالمطالبه است یعنی به‌محض انعقاد عقد باید زوج آن را پرداخت کند و نسبت به آن نمی‌تواند بی‌تفاوت باشد.
بیشتر بخوانید : هر آنچه باید در رابطه با انحصار وراثت بدانید
شرایط به اجرا گذاشتن مهریه
از شرایط به اجرا گذاشتن مهریه مشروعیت آن است. یعنی باید با توجه به مواردی که در قانون مدنی بیان شده تعیین شده باشد تا بتوان آن را در دادگاه به اجرا گذاشت. شرایط مهریه بدین گونه است که مهریه باید در شرایطی وجود داشته باشد؛
یک: باید ارزش مالی داشته باشد بنابراین آنچه را که فاقد ارزش مالی باشد نمی‌توان به‌عنوان مهریه برای زوجه تعیین کرد.
دو: از نظر شرع و قانون قابل انتقال باشد یعنی یک مال غیرمنقول نباشد و لذا نمی‌توان مسکرات یا حیوانات حرام گوشت مانند خوک را به‌عنوان مهریه تعیین نمود.
سه: مرد مالی را می‌تواند به‌عنوان مهریه تعیین کند که خود آن مال، مالکش زوج باشد. بنابراین، اموال عمومی یا اموال موقوفه را نمی‌توان به‌عنوان مهریه تعیین کرد.
چهار: ضرورتی نیست که مهریه حتماً معین باشد یا عین معین باشد. بلکه انجام عمل یا حرفه‌ای آموزشی یا تدریس هم می‌تواند به‌عنوان مهریه قرار بگیرد. مانند آموختن قرآن به زوجه، آموختن رایانه به زوجه و غیره.
مراحل به اجرا گذاشتن مهریه
روش‌های زیادی برای وصول مهریه در ایران وجود دارد. یکی از طریق مراجع دادگستری و دیگری وصول آن از طریق اجرای ثبت اسناد.
وصول مهریه از طریق دادگاه و مراجع دادگستری صالح
دعاوی مطروحه مالی یعنی باید با توجه به میزان مبلغ مهریه مورد مطالبه، تمبر قانونی ابطال کرد و ضمناً این دعوا در دادگاه خانواده قابل طرح باشد و تابع تشریفات دادگاه خانواده باشد.
به اجرا گذاشتن مهریه حق زن است و می‌تواند در دوران زندگی یا هنگام جدایی و طلاق توافقی آن را به اجرا بگذارد. البته باید دانست که مهریه به‌عنوان یک دین دائمی و اجباری برای مرد است و باید آن را پرداخت کند.
وصول مهریه از طریق اجرای ثبت اسناد رسمی
زمانی که عقدنامه رسمی باشد، مهریه را از طریق اجرای سند نیز می‌توان وصول کرد بدین معنی که برای به اجرا گذاشتن مهریه، زوجه به دفترخانه‌ای که ازدواج در آن‌ها ثبت‌شده است رجوع می‌کند و تقاضای وصول مهریه خود را ثبت می‌کند.
از طرف دفترخانه مراتب به زوج ابلاغ خواهد شد و اگر مرد حاضر به پرداخت مهریه همسر خود نباشد، زوجه می‌تواند نسبت به تقاضای اجرای مفاد سند ازدواج که در خصوص مهریه است اقدام کند.
چنان‌که از طرف زوجه مالی از زوج معرفی گردد و جزء مستثنیات نباشد مالی که معرفی‌شده از طرف اجرای ثبت به نفع زوجه توقیف و مصادره خواهد شد. چنانچه زوج فاقد مال بوده و کارمند دولت باشد با تقاضای زوجه یک‌سوم حقوق او تا پرداخت کل مهریه به نفع زوجه مصادره و به زوج پرداخت می‌شود.
عدم ارتباط مهریه به تمکین زن
مهریه زن در قوانین ایران هیچ ربطی به تمکین زن نخواهد داشت و اگر زن، خانه شوهرش را بدون اجازه او ترک کند و مدتی در خانه شخص ثالث یا در خانه پدر و مادر خود بماند یعنی عدم تمکین کرده باشد، مرد می‌تواند با پر کردن استشهاد نامه از همسایه‌ها (که تأیید ۲ یا ۳ نفر آن‌ها در خصوص این امر کافی است) ثابت کند و بگوید همسر من از من هیچ‌گونه تمکینی ندارد. اگر به مرد به دادگاه شکایت کند که همسرش از او تمکین نداشته و در مقابل، زن ادعا کند که شوهرش او را از خانه بیرون کرده و درخواست پرداخت نفقه کند، به تشخیص دادگاه و حکم پرداخت یا عدم پرداخت نفقه صادر خواهد شد.
اگر معلوم شود که زن تمکین نداشته و مرد راست گفته است نفقه‌ای به زن پرداخت نخواهد شد. اما مرد نمی‌تواند به علت عدم تمکین زن، مهریه او را در صورت تقاضای زن برای پرداخت مهریه قبول نکند. در این صورت تمکین هیچ اثری بر روی پرداخت مهریه یا عدم پرداخت و به اجرا گذاشتن مهریه نخواهد داشت. این نکته فقط بر روی پرداخت یا عدم پرداخت نفقه اثر می‌گذارد و نمی‌توان به بهانه ترک کردن خانه از سوی زن مهریه آن را پرداخت نکرد.
اما امروزه به دلیل وضعیت زندان‌ها که باعث شده است عدم پرداخت مهریه، بسیاری از مردها را روانه زندان کند مسئولان تصمیم گرفتند که برای بهبود این وضعیت لایحه‌ای را تنظیم کنند که در این صورت مرد می‌تواند هر چقدر که بخواهد برای زن مهریه تعیین کند، اما تنها عدد ۱۱۰ سکه آن را باید پرداخت کند و تنها همان عدد ضمانت اجرایی برای زن خواهد داشت. یعنی بیشتر از آن، با توجه به شرایط مالی مرد به زن پرداخت خواهد شد دیگر اینکه، اگر مردی توانایی پرداخت مهریه را نداشته باشد، می‌تواند از دادگاه صالحه تقاضا کند تا مهریه را برای آن تقسیط کند.
برای استفاده از روش تصدیق شدن برای به اجرا گذاشتن مهریه، مرد باید به دادگاه دادخواستی تحت عنوان اعسار که همان ورشکستگی است کند که از دادگاه تقاضا می‌نماید که مهریه را قسط بندی کند. دادگاه با توجه به شرایطی که زوج یا مرد خواهد داشت استعلامی از اموال زوج گرفته و حکم به تقسیط شدن مهریه خواهد داد.
اگر زن برای اقدام به پرداخت مهریه خود توقیف اموال زوج یا شوهر خود را بگیرد تا زمانی که وصول مهریه از منابع اموال توقیف‌شده آن ایجاد نشده باشد، در خصوص مابقی مهریه، او نمی‌تواند از اموال توقیف‌شده، حکم جلب از جانب دادگاه بگیرد.
سخن پایانی
وکیل مهریه با توجه به موازین قانونی و شرعی ایران می‌تواند اقدام به ایجاد احقاق حق موکل خود کند. وکیل مهریه با ارائه ادله و مدارک مستند قادر خواهد بود تا درزمانی که یک زن خواهان مهر خود است، می‌تواند اقدام به اجرا گذاشتن مهریه او کرده و آن را، چه در زمان طلاق و چه در زمان زندگی مشترک، اخذ کند. زنان قادر خواهند بود که حتی در صورت تمایل به زندگی مشترک، اقدام به دریافت مهریه خود کنند، و مهریه هیچ ارتباطی به جدایی یا تمکین نخواهد داشت.
گروه وکلای پارسای ازجمله مراکز حقوقی است که با ارائه مشاوره و خدمات حقوقی تخصصی در امور خانواده و همچنین با در اختیار داشتن وکلای پایه یک و متبحر یک همراه حقوقی مطمئنی است که می‌توانید برای حل دعاوی خانوادگی خود به آن اعتماد کنید.
تماس با گروه وکلای پارسا در تهران و کرج:
44033677-021
44072802-021
34214440-026
