روش‌های بهره‌برداری از آب رودخانه‌ها سنتی است

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای تهران با بیان اینکه روش های بهره برداری از منابع آب های سطحی در استان تهران سنتی است و باید تغییر کند گفت: برداشت های بی رویه در بالادست، مناطق پایین دست حوضه های آبریز را با چالش های جدی مواجه کرده است.

به گزارش ایلنا، خسرو ارتقایی در نشست مشترک با مدیر و کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان تهران و شهرستان های تابعه که در محل سالن کنفرانس برگزار شد، اظهار کرد: در سه دهه گذشته شاهد استفاده از روش های سنتی و منسوخ شده در برداشت و بهره برداری از منابع آب های سطحی در استان تهران بوده ایم که این روند باید تغییر کند.

وی با بیان اینکه پس از گذشت سه دهه و در ابتدای دهه چهارم انقلاب استفاده از روش های مدرن تازه آغاز شده است، گفت: در سال های اخیر نگاه به استفاده از روش های مدرن آبیاری و استفاده و مدیریت بهینه آب در بخش کشاورزی در دستور کار قرار گرفته که باید به صورت جدی تری مورد توجه قرار گیرد.

ارتقایی سپس به انجام مطالعات گسترده در این زمینه در شرکت آب منطقه ای تهران اشاره کرد و افزود: این شرکت مطالعات گسترده و خوبی را در زمینه برداشت و بهره برداری از منابع آب های سطحی استان انجام داده است که در سطح کشور بی نظیر و نمونه است.

ارتقایی همچنین به تشکیل نشست های متعدد در سطح وزارت نیرو پیرامون وضعیت رواناب های کشور اشاره کرد و گفت: با تشکیل دولت تدبیر و امید وزارت نیرو به صورت جدی تری موضوع کاهش رواناب ها را در دستور کار خود قرار داده است و کمیته ای در این زمینه مامور بررسی و مطالعه ابعاد مختلف آن می باشد که در نهایت چرایی کاهش رواناب ها را تعیین نماید.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای تهران از کاهش ۸۰ میلیون مترمکعبی ورودی آب به دشت گرمسار در طول ۱۴ سال اخیر اشاره و یادآور شد: میزان ورودی آب(رواناب) به دشت گرمسار از ۲۴۰ میلیون مترمکعب به حدود ۱۶۰ میلیون مترمکعب رسیده که کاهش قابل توجهی است.

ارتقایی ادامه داد: می توان یک دلیل آن را کاهش میزان رواناب ها در حوضه آبریز رودخانه عنوان کرد که بیش از ۳۰ درصد کاهش نشان می دهد اما آیا این تنها دلیل این میزان کاهش در ورودی دشت گرمسار است؟

وی با تشریح مسائل و چالش هایی که هر یک در کاهش رواناب ها موثر است، اظهار کرد: باید دید که در بالادست و در محل حوضه آبریز رودخانه چه اتفاقی در حال شکل گیری است. در بسیاری از حوضه ها برداشت های بی رویه و غیراصولی و بدون هیچ گونه مجوزی در حال شکل گیری است که خود سبب معضلاب متعدد از جمله کاهش رواناب در پایین دست حوضه شده است.

ارتقایی با نقد نظام های سنتی و قدیمی برداشت از منابع آب های سطحی در استان تهران، گفت: زمانی مردم و حقابه بران به میزان مشخص از محل رودخانه آب برداشت می کردند و حقابه مشخصی داشتند اما امروز به شکلی نامتعارف و چشمگیر برداشت از این منابع حیاتی صورت می گیرد که بسیاری از آن ها حتی مدرکی برای حقابه بری خود از رودخانه ندارند. به این ترتیب بیشترین میزان برداشت آب در ابتدای حوضه آبریز اتفاق می افتد و حق پایین دست حوضه به شدت کاهش می یابد و به نوعی ضایع می شود.

وی تاکید کرد: ‌ باید به شکلی عمل شود که شرکت های آب منطقه ای و جهاد کشاورزی در کنار مردم و کشاورزان این نگاه را تغییر دهند و حقابه پایین دست نیز مورد توجه جدی قرار گیرد. توزیع عادلانه آب یکی از وظایف مهم و اساسی بخش های آب و کشاورزی است و باید اجرایی گردد.

ارتقایی همچنین به وضعیت برداشت و استفاده از آب در مناطق جنوبی شهر تهران اشاره کرد و گفت: در این منطقه به شکل های مختلف و بدون ضابطه از آب و حتی فاضلاب های جاری استفاده می شود و با زدن بندهای انحرافی و یا پمپ، آب مورد بهره برداری قرار می گیرد.

وی با بیان اینکه اکنون که پس از سی سال کشور به این نیتجه رسیده است که در بخش استفاده از پساب برنامه ریزی نماید مشکل نخست، چگونگی ساماندهی بهره برداران منطقه می باشد، تصریح کرد: یکی از مشکلات ساماندهی افراد یا بخش هایی است که بدون حقابه از آب برداشت می کرده اند و اکنون مدعی مالکیت آن هستند و این در حالی است که حتی یک برگ سند برای حقابه بری از منابع آبی ندارند.

ارتقایی وضعیت ساماندهی حقابه بران آب های زیرزمینی در مقایسه با آب های سطحی را بهتر توصیف کرد و افزود: خوشبختانه امروز در بخش آب های زیرزمینی وضعیت ساماندهی بهره برداران بهتر و منظم تر است و این مساله در آب های سطحی و رودخانه نیز باید انجام شود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای تهران تاکید کرد: ‌ساماندهی نظام بهره برداری از آب های سطحی یک ضرورت اجتناب ناپذیر است و هرچه سریعتر باید در این زمینه قدم برداشته شود چراکه برداشت های بی رویه در بالادست، مناطق پایین دست حوضه های آبریز را با چالش های جدی مواجه کرده است.

وی با تاکید مجدد بر مشارکت مردم در این زمینه، تصریح کرد: ‌شرکت های آب منطقه ای، جهاد کشاورزی و مردم باید در کنار هم نسبت به تعریف و تدوین نظام بهره برداری از منابع آب های سطحی گام بردارند تا هرچه سریعتر شاهد رفع این معضل باشیم.

وی در پایان با اشاره به مطالعات گسترده و چندساله شرکت آب منطقه ای تهران در حوضه های جاجرود، حبله رود و کن در استان تهران با موضوع بهبود بهره برداری از منابع آب های سطحی، اظهار کرد: شرکت آب منطقه ای تهران به دنبال مدیریت منابع آب در حوضه های مهم و حیاتی استان می باشد. این مطالعات اکنون به پایان رسیده و باید با کمک سازمان های ذیربط نسبت به اجرایی شدن نتایج آن اقدام نمود.