آب، رسانه و فرهنگ

نزدیک به ربع قرن است که روزهای یکم تا هفتم تیرماه هر سال به نام " هفته صرفه جویی در مصرف آب " نام گذاری شده است.
به‌گزارش ایلنا و به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو، اگرچه این مناسبت در تقویم رسمی کشور درج نشده، اما به عنوان یک رویداد فرهنگی، در افکار عمومی و رسانه ها جای خود را باز کرده است و هر سال به این مناسبت، کارهای فرهنگی - آموزشی زیادی برای ارتقای آگاهی های عمومی درباره آب و جلب توجه افکار عمومی به این مقوله حساس، انجام می شود.
در این هفته، برنامه های پرشماری از سوی شرکت های بخش آب و آبفای کشور انجام می‌شود.
عناوین روزهای این هفته که با هماهنگی انجام شده بین روابط عمومی‌های دو شرکت مادرتخصصی مدیریت منابع آب ایران و مهندسی آب و فاضلاب کشور، انتخاب شده به این شرح است:
یکشنبه اول تیرماه ۹۳ - آب، اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی
دوشنبه دوم تیرماه ۹۳ - آب، رسانه و فرهنگ
سه‌شنبه سوم تیرماه ۹۳ - آب، امنیت غذایی و توسعه پایدار
چهارشنبه چهارم تیرماه ۹۳ - آب، محیط زیست و سلامتی همگانی
پنج‌شنبه پنجم تیرماه ۹۳ - آب و مدیریت تقاضا و مصرف آن
جمعه ششم تیرماه ۹۳ - آب، آموزه‌های دینی و ارتقای آگاهی‌های عمومی
شنبه هفتم تیرماه ۹۳ - آب، قانون و قوه قضائیه
در این باره، یادداشتی به‌مناسبت دومین روز هفته صرفه‌جویی در مصرف آب با عنوان " آب، رسانه و فرهنگ " به‌قلم " عبدالله اسکویی " مدیرکل روابط عمومی شرکت مدیریت منابع آب ایران به‌شرح زیر تقدیم می‌شود.
فرهنگ و رسانه؛ چراغ راه مدیریت مصرف آب در ایران
امروز، دوشنبه دوم تیرماه، دومین روز از هفته صرفه‌جویی در مصرف آب است که به‌نام " آب، رسانه و فرهنگ " نام‌گذاری شده است. این نام‌گذاری که ناظر به نقش حساس و بااهمیت فرهنگ و رسانه به‌مثابه «چراغ راه مدیریت مصرف آب» بوده است، مسئولیت روابط عمومی‌های آب و آبفا را در کشور دوچندان می‌کند.
برای تبیین اهمیت این موضوع، لازم است که به اخبار توسعه‌ای وزارت نیرو در سال‌های گذشته مروری داشته باشیم. خواهیم دید که وزارت نیرو و مدیریت آب کشور در زمینه ساخت سدها و تاسیسات تامین و انتقال آب، دستاوردهای ارزنده‌ای داشته‌اند؛ به‌گونه‌ای که هم‌اکنون کشور ما در نزدیکی سقف توسعه منابع آب قرار دارد و این بدان معناست که در آینده‌ای نزدیک، دیگر منابع آب سطحی غیرقابل برنامه‌ریزی وجود نخواهد داشت.
از این رو، تغییر رویکرد از مدیریت عرضه به مدیریت تقاضا و نیز نگاه فرابخشی و جامع‌نگر به موضوع آب، مهم‌ترین راهکار در مواجهه با شرایط جدید است. به‌عبارت دیگر، چاره برطرف کردن مشکلات کنونی موجود در زمینه آب، واگذار کردن مدیریت آن به این بخش یا آن بخش نیست؛ بلکه جامع‌نگری در کل فرآیند تامین تا مصرف آب در بخش‌های مختلف، می‌طلبد که با اتخاذ رویکرد «مدیریت به‌هم پیوسته منابع آب»، نگاه بخشی به مقوله حیاتی آب، جای خود را به مدیریتی جامع‌نگر، کارا و فرابخشی بدهد.
بی‌گمان، پیاده‌سازی این رویکرد، عزمی ملی را در سطوح عالی تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی کشور و نیز اصلاح نگرش‌ها‌ی موجود کنونی می‌طلبد که البته نخبگان، دانشگاهیان و اصحاب رسانه، جایگاه مهم و غیرقابل انکاری در این زمینه دارند.
از این رو، حرکت قوی، برنامه‌ریزی شده، آگاهانه و هدفمند روابط عمومی‌های صنعت آب برای ارتقای آگاهی‌های عمومی درباره آب، اقدامی از جنس فرهنگ است و با بهره‌گیری از ابزارهای فرهنگی ازجمله رسانه‌ها، صورت می‌پذیرد.
این اقدام، یکی از راهکارهای پذیرفته‌شده در رویکرد «مدیریت به‌هم پیوسته منابع آب» است که برای آموزش مصرف بهینه آب در بخش‌های گوناگون به‌ویژه بخش مهم کشاورزی موردتوجه واقع شده است.
البته این حرکت، دارای الزام‌ها و ضرورت‌هایی است که مهم‌ترین آن، ایجاد این باور در سطوح بالای صنعت آب است که روابط عمومی برای ایفای درست و اثرگذار نقش آگاهی‌رسانی خویش، نیازمند حمایت و پشتیبانی همه‌جانبه مادی و معنوی است.
اگرچه در سال‌های اخیر، گام‌های مهمی در این زمینه برداشته شده است و بیشتر روابط عمومی‌های این بخش دارای برنامه و چشم‌انداز برای خود هستند، اما هنوز تا رسیدن به نقطه مطلوب، فاصله زیادی وجود دارد.
درحالی که هزینه‌های فراوانی برای اجرای طرح‌های سازه‌ای صرف می‌شود، اما هنوز در بیشتر موارد، وقت و انرژی زیادی از روابط عمومی‌ها برای توجیه مدیران تصمیم‌گیر نسبت به ضرورت اجرای طرح‌های آگاهی‌بخشی و گرفتن امکانات و بودجه و سایر بدیهیات فعالیت‌های فرهنگی و اطلاع‌رسانی گرفته می‌شود.
روشن است که این وضعیت موجب به انحراف کشیده شدن سرمایه‌گذاری‌های کلان صورت‌گرفته به‌دلیل بهره‌برداری نادرست و فراتر از توان آنها در پی نبود آگاهی‌های لازم در بین مصرف‌کنندگان و بهره‌برداران می‌شود که مطلوب هیچ شخص و نهادی نبوده و نیست.
امید است در هفته‌ای که با هدف ارزشمند آموزش " صرفه‌جویی در مصرف آب " پیش روی ماست، همه اقشار جامعه به‌ویژه مدیران و سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران، بیش از پیش به ضرورت بهره‌گیری از " فرهنگ و رسانه " به مثابه " چراغ راه مدیریت مصرف آب " و نیز روابط عمومی‌های بخش آب به مثابه " پیشگامان آموزش صرفه‌جویی در مصرف آب " آگاه شده و در سایه تعامل سازنده این نهادها، شاهد تبدیل شدن آب به " دغدغه‌ای همگانی " باشیم.
منابع آب کشور، امروز بیش از هر زمان دیگری، نیازمند مدیریت و توجه همگانی هستند. امید که همه ما، نگهبان این مایه حیات باشیم.