ایلنا گزارش می دهد؛
چالش‌های صنعت نساجی ایران؛ از قطع ارتباطات بانکی تا بی‌توجهی به ظرفیت‌های داخلی
صنعت نساجی ایران به عنوان یکی از قدیمی‌ترین صنایع کشور، امروز با مشکلات ساختاری متعددی روبه‌روست. قطع ارتباطات بانکی، وابستگی به واردات مواد اولیه و عدم حمایت از تولیدکنندگان داخلی، تنها بخشی از موانع رشد این صنعت است.
به گزارش خبرنگار ایلنا از البرز، صنعت نساجی ایران با وجود سابقه طولانی و ظرفیت‌های قابل‌توجه، سال‌هاست با مشکلات و چالش‌های مختلفی مواجه است.
اولین همایش بزرگ اقتصادی، چالش‌ها و رویکردهای نوین برندها، مراکز خرید و صنعت خرده فروشی به همت انجمن تخصصی صنایع همگن نساجی، پوشاک و چرم استان البرز با حضور اساتید بین المللی و با هدف آسیب شناسی بازار پوشاک ایران در سال 2025 میلادی؛ توانمندسازی مدیران؛ نقش مدیریت هوشمند در مراکز تجاری و توسعه مهارت های مدیریت خرده فروشی برگزار شد.
در این رویداد استانی جمعی از فعالان صنعت نساجی، پوشاک و مد از استان البرز گرد هم جمع شدند.
چالش های صنعت نساجی در ایران
یکی از اعضای اتاق بازرگانی البرز و فعالان تولید پوشاک در گفت‌و‌گو با ایلنا با اشاره به مهم‌ترین مشکلات این صنعت از وابستگی به واردات مواد اولیه، یاد کرد و گفت: یکی از اصلی‌ترین چالش‌ها، تأمین مواد اولیه مانند پنبه، الیاف مصنوعی و رنگ‌هاست. تولید داخلی پنبه به دلیل کمبود منابع آبی و نبود برنامه‌ریزی دقیق کاهش یافته و ایران به واردات پنبه وابسته شده است. هزینه بالای واردات مواد اولیه به‌دلیل مشکلات ارزی و محدودیت‌های تحریمی نیز فشار مضاعفی به تولیدکنندگان وارد می‌کند.
وی با اشاره به قاچاق و واردات غیرمجاز پوشاک نیز به عنوان یکی دیگر از مشکلات این صنعت نام برد و اظهار داشت: واردات غیرقانونی پوشاک از کشورهای همسایه به‌ویژه ترکیه و چین، بازار داخلی را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. قاچاق کالا به دلیل نابرابری در هزینه‌های تولید داخلی و خارجی، رقابت ناسالمی را در بازار به وجود آورده است.
این تولیدکننده پوشاک در استان البرز، مشکلات ارزی و بانکی را در صادرات پوشاک ایرانی موثر دانست و ادامه داد: تحریم‌های اقتصادی موجب قطع ارتباطات بانکی و دشواری در نقل‌وانتقال پول شده است. این موضوع توان صادراتی صنعت نساجی را کاهش داده و هزینه‌های تأمین مواد اولیه و تجهیزات را افزایش داده است. از طرفی نوسانات نرخ ارز نیز قیمت تمام‌شده محصولات را غیرقابل پیش‌بینی کرده و تولیدکنندگان را با مشکلات متعددی روبه‌رو کرده است.
فرسودگی تجهیزات و فناوری
کارشناسان صنعت نساجی معتقدند که بسیاری از واحدهای تولیدی از ماشین‌آلات قدیمی استفاده می‌کنند که بهره‌وری پایینی دارند و هزینه تولید را بالا می‌برند لذا نبود سرمایه‌گذاری برای نوسازی تجهیزات، رقابت‌پذیری این صنعت را در سطح جهانی کاهش داده است.
یکی از تولیدکنندگان پوشاک در استان البرز، صنعت نساجی را با صنایعی مانند خودروسازی مقایسه کرد و از تبعیض حمایت دولت در دو صنعت گلایه کرد و گفت: صنعت نساجی از حمایت کافی برخوردار نیست. تسهیلات بانکی محدود، قوانین پیچیده و فشارهای مالیاتی از جمله عواملی هستند که مانع رشد این صنعت شده‌اند.
وی از افزایش هزینه‌های تولید به ایلنا گفت و توضیح داد که هزینه‌های انرژی (برق، گاز) و قیمت مواد اولیه داخلی و خارجی به دلیل نبود سیاست‌های حمایتی مناسب افزایش یافته است. تولیدکنندگان به‌ویژه واحدهای کوچک، برای ادامه فعالیت خود به سرمایه در گردش، نیاز دارند که اغلب با محدودیت‌های مالی مواجه است.
ضعف در بازاریابی و صادرات
این فعال در صنعت نساجی از کاهش تقاضای داخلی خبر داد و به ایلنا گفت: قیمت بالای پوشاک ایرانی در مقایسه با محصولات وارداتی، تقاضای داخلی را کاهش داده است. از طرفی به دلیل تورم و مشکلات اقتصادی، قدرت خرید کاهش پیدا کرده و مردم اغلب به سمت پوشاک داخلی رو آورده اند.
وی اذعان داشت: تولیدکنندگان داخلی در توسعه برندهای معتبر و بازاریابی حرفه‌ای برای محصولات خود ضعیف عمل کرده‌اند. عدم تطابق محصولات با استانداردهای بین‌المللی و تنوع کم محصولات صادراتی، مزیت رقابتی ایران در بازارهای جهانی را کاهش داده است.
کیفیت و قیمت؛ آیا تولید ایرانی توان رقابت دارد؟
یداله مالمیر، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی البرز، در حاشیه برگزاری نخستین رویداد چالش‌ها و رویکردهای نوین برندها، مراکز خرید و صنعت خرده فروشی در استان البرز در جمع خبرنگاران حاضر شد و به بررسی وضعیت این صنعت، ظرفیت‌های مغفول و راهکارهای برون‌رفت از بحران پرداخت.
مالمیر در پاسخ به سئوال خبرنگار ایلنا مبنی بر مقایسه کیفیت پوشاک ایرانی نسبت به پوشاک وارداتی، معتقد است که کیفیت تولیدات ایرانی تا ۷۰ درصد به سطح برندهای خارجی نزدیک شده است.
نائب رئیس اتاق بازرگانی البرز در این باره افزود: اگر بتوانیم هزینه‌های تولید را کاهش دهیم، محصولات ایرانی رقابت‌پذیرتر می‌شوند. مردم بر اساس سلیقه و قیمت انتخاب می‌کنند. بنابراین، کاهش قیمت و افزایش کیفیت دو عامل کلیدی برای موفقیت در بازار داخلی و خارجی است.
عضو اتاق مشترک ایران و ایتالیا در پاسخ به ایلنا مبنی بر تاثیر واردات پوشاک بر رقابت سالم تاکید کرد و اذعان داشت: ما مخالف واردات پوشاک نیستیم. اتفاقا بازار واردات که آزاد باشد، رقابت ایجاد می شود و تولید کننده داخلی برای رسیدن به برندهای خارجی باید در بازار، رقابت کند.
قاچاق و واردات غیرمجاز؛ رقابت ناسالم به ضرر تولید داخلی
یکی دیگر از چالش‌های صنعت نساجی ایران، واردات بی‌رویه و قاچاق پوشاک است که چگونگی مدیریت آن، پرسشی بود که خبرنگار ایلنا مطرح کرد.
مالمیر در این ارتباط پاسخ داد: ما با رقابت مخالف نیستیم، اما رقابت باید سالم باشد. واردکنندگان باید مالیات و عوارض قانونی بپردازند. تولیدکننده داخلی در چنین شرایطی می‌تواند رقابت کند و بازار خود را حفظ کند. واردات غیرمجاز ضربه بزرگی به تولید داخلی وارد کرده است.
رئیس انجمن تخصصی صنایع همگن نساجی، پوشاک و چرم استان البرز، شرط پرداخت مالیات را برای هر دو طرف (تولیدکننده و واردکننده پوشاک) لازم دانست و گفت: جلوگیری از قاچاق و وضع قوانین موثر برای واردات، می‌تواند فضای رقابت را عادلانه‌تر کند.
وضعیت صادرات؛ پتانسیل‌های دیده نشده
مالمیر، عضو اتاق مشترک ایران و ایتالیا با اشاره به ظرفیت‌های قابل‌توجه صنعت نساجی ایران از صادرات شلوار جین به ترکیه گفت و تاکید کرد که محصولات ایرانی می‌توانند در بازارهای منطقه‌ای و اروپایی جایگاه بهتری داشته باشند.
نایب رئیس اول اتاق بازرگانی البرز با اشاره به صادرات یک میلیارد دلاری استان البرز در سال گذشته اظهار داشت: بازارهای آسیای میانه، عراق، افغانستان و حتی بخشی از اروپا پذیرای محصولات ایرانی هستند، اما مشکلات زیرساختی و سیاست‌های نادرست مانع استفاده از این فرصت‌ها شده‌اند.
قطع ارتباطات بانکی؛ سد بزرگ صادرات
مالمیر یکی از اصلی‌ترین موانع صادرات را قطع ارتباطات بانکی و ارزی با جهان دانست و گفت: نبود دسترسی به نظام بانکی بین‌المللی باعث شده تولیدکنندگان ایرانی نتوانند رقابتی موثر در بازار جهانی داشته باشند. این مسئله هزینه‌های تولید و صادرات را افزایش داده و توان رقابتی صنعت نساجی را تضعیف کرده است.
وابستگی به واردات مواد اولیه؛ چرا پنبه کشت نمی‌شود؟
رئیس انجمن تخصصی صنایع همگن نساجی، پوشاک و چرم استان البرز با تاکید بر اهمیت تامین مواد اولیه برای صنایع نساجی، به از دست رفتن ظرفیت کشت پنبه در استان البرز اشاره کرد: ما روزگاری در اشتهارد پنبه کشت می‌کردیم، اما امروز به دلیل مشکلاتی مانند کمبود آب، این ظرفیت از بین رفته است. اگر بتوانیم از پساب شهری برای احیای کشت پنبه استفاده کنیم، وابستگی به واردات کاهش می‌یابد و تولید داخلی رونق می‌گیرد.
تسهیلات مالی؛ حلقه مفقوده صنعت نساجی
مالمیر به کمبود تسهیلات مالی برای واحدهای صنعتی کوچک اشاره کرد و گفت: واحدهای کوچک نساجی می‌توانند با تسهیلات مالی اندک، اشتغال‌زایی قابل‌توجهی ایجاد کنند. در حالی که سرمایه‌گذاری در سایر صنایع برای ایجاد یک شغل هزینه‌های بالایی دارد، در صنعت نساجی می‌توان با سرمایه‌ای معادل نصف آن، دو شغل ایجاد کرد.
و در پایان
صنعت نساجی ایران با مشکلات جدی و ساختاری دست‌وپنجه نرم می‌کند. با این حال، اگر دولت و بخش خصوصی دست به دست هم دهند و از ظرفیت‌های داخلی بهره بگیرند، این صنعت می‌تواند به یکی از ارکان اصلی اقتصاد ایران تبدیل شود و سهم بزرگی در اشتغال‌زایی و صادرات کشور داشته باشد.
گزارش: معصومه امین زاده
