پیشنهادی برای ورود مردم به معاملات نفتی/ شورای فقهی بورس مخالفتی ندارد

سیدمهدی حسینی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره پیشنهاد انتشار اوراق مشارکت نفتی اظهار داشت: بنده ایده‌ای در رابطه با چگونگی تامین پروژه‌های نفتی مطرح کردم که مورد استقبال قرار گرفت و البته همزمان با موضوعی در همین رابطه شد که در دولت نیز مرود بحث و بررسی قرار گرفت.

وی افزود: بهرحال دولت دچار کمبود درآمد است، زیرا ما نمی‌توانیم نفت را صادر کنیم، البته صادرات پتروشیمی، صنایع معدنی و فولاد داریم اما پول و درآمد بزرگ مربوط به نفت بوده که آنگونه که باید صادر نمی‌شود، ما اکنون مشکلات مالی زیادی داریم که آثار آن را در فضای اقتصادی کشور می‌بینیم. از طرفی همسایگان، کشورهای نفتی عضو اوپک، اورپا و امریکا در دریای شمال، نفت‌شیل، قزاق‌ها در شمال، عراق در غرب در بالادست و پایین‌دست در حال توسعه و بالا بردن ظرفیت هستند، چراکه ظرفیت تولید است که حرف آخر را در بازار انرژی می‌زند. اما نقش ما مرتب کوچک‌تر شده، روزی ما نفر اول اوپک بودیم، سپس دوم شدیم، اکنون هم رتبه‌ای در این سازمان نداریم، این بدان معنا است که به لحاظ اقتصادی و جایگاه انرژی ضعیف می‌شویم که ممکن است مسائل امنیتی هم بدنبال داشته باشد. 

خطر امنیتی تولید دوبرابرای عراق

رئیس سابق کمیته قراردادهای جدید نفتی در ادامه گفت: بنده در مقاله‌ای که 12 سال پیش نوشتم، اعلام کردم که اگر عراق با نصف جمعیت ما، دو برابر تولید کند، با توجه به سوابقی که داشته چه خطرات امنیتی برای ما خواهد داشت. واقعیت این است که باید بالانس اقتصادی را با همسایگان حفظ کنیم. اینها زوایایی است که انگیزه پیشبرد پروژه یاد شده را ایجاد می‌کند، باید طرح‌های توسعه‌ای در بخش بالادست و چه پایین‌دستی که ارزش‌افزوده ایجاد می‌کند و چه پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها که پروژه‌های متعددی که روی دست‌مان مانده، اجرایی و کار  را به اتمام برسانیم، خیلی از پروژه‌ها اولویت تام ما هستند، اگر پروژه‌های سیراف ساخته نشود، نمی‌توانیم کاندنسیت پارس‌جنوبی را که کیفیت بالایی هم ندارد را پالایش و صادر کنیم، بنابراین باید این محصولات دور ریخته شود، تولید گاز را کم کنیم، یا موقتا انبار کنیم، اما این‌ها راه حل نیست باید پالایشگاه‌ها سریع‌تر ساخته شوند و برای این‌کار نیاز به پول داریم. 

چگونه اعتماد از دست رفته را بازگردانیم؟

وی ادامه داد: موضوع دیگر اینکه پول زیادی نزد مردم و نهادهای مختلف موجود است که باید به بخش تولید هدایت شود، سال‌های قبل که اوراق چاپ می‌شد، موسسات مالی و اعتباری پول‌های مردم را می‌گرفتند و سود و وام می‌دادند. با توجه به عملکردی که بسیاری از آنها داشته‌اند آثار خوبی در جامعه نداشت و اعتماد مردم را از دست دادند. اکنون باید اعتماد را برگردانیم، اینکه مردم بدنبال دلار و خرید ارز و طلا هستند به دلیل این است که به سیستم مالی و پولی اعتمادی نیست، مردم دنبال این هستند که سرمایه فیزیکی داشته باشند، ضمن اینکه قیمت طلا و ارز هم همواره رو به بالا بوده و این افق وجود دارد که سود بالایی دارند، با توجه به این مجموعه قضایا باید اعتماد را بازگردانیم، هم پول را جذب کنیم و هم آن را در مسیر تولید خرج کنیم.

بحران مالی E&Pهای ایرانی

حسینی توضیح داد: ما امروز به دلیل تحریم شرکت‌های سرمایه‌گذار خارجیِ ریسک‌پذیر را نداریم، هیچ کشوری از پول خود برای بالادست نفت خرج نمی‌کند، شرکت‌های E&P ایرانی هم بحران مالی دارند و نمی‌توانند آنگونه که ما انتظار داریم از عهده پروژه‌های توسعه‌ای خصوصا در میادین مشترک غرب کارون و پارس‌جنوبی برآیند، ضمن اینکه اجرایی شدن این پروژه منجر به اشتغال و رونق اقتصادی و پیمانکاران و کارگران مشغول به کار می‌شوند، تاحدی که می‌توانیم از رکود خارج شویم. بنابراین چند محور را مدنظر قرار دادیم تا پول در جای خودش خرج شده و اعمتادسازی شود. 

سرمایه‌گذاری از درآمدهای آتی

وی بیان کرد: امروز دنیا روی درآمدهای آتی خود کار می‌کند و این یک اصل اقتصادی است، مثلا فاینانس می‌کنند و تامین مالی یک پروژه را در نظر می‌گیرند چند سال بعد که پروژه راه می‌افتد از محل درآمدها بازپرداخت دارند. ما اکنون مشکل صادرات داریم، می‌توانیم از محل درآمدهای آتی سرمایه‌گذاری کرده و به کمک دولت بیاییم و برای دورانی که تحریم نباشیم، بازپرداخت تامین‌مالی صورت گرفته را تضمین کرده و پروژه‌ها را راه‌اندازی کنیم. 

الگوبرداری از نایمکس

این کارشناسی حوزه انرژی یادآور شد: در این پروژه بورس هم وارد بازی جدیدی می‌شود، اکنون دنیا بشدت روی نفت معامله می‌کند، بنده 12 سال قبل در اجلاس اوپک از رئیس بورس نیویورک؛ نایمکس در مورد میزان معاملات کاغذی نفت سوال کردم، پاسخ او 100 میلیون بشکه در روز بود و این در حالی است که میزان مصرف آن روز دنیا 80 میلیون بشکه و حداکثر 90 میلیون بشکه بود. دلیل آن، این بود که پول‌ها را جذب می‌کنند و ایجاد رونق اقتصادی می‌کنند. غیر از نیویورک، بورس لندن، شیکاگو، هلسینکی، توکیو و کره جنوبی هم معاملات کاغذی دارند، ما که پشتوانه هم داریم، می‌توانیم با این مجموعه اقدامات از بالادست نفت شروع کنیم، اگر در هر یک از پروژه‌ها پول داشته باشیم و یک یا دو سال روی پروژه کار کنیم به درآمد می‌رسیم و از از آن محل آن درآمد بقیه پروژه را جلو می‌بریم، تزریق اولیه و یا EARLY PRODUCTION چیزی است که ما نیاز داریم، از آن پس خود طرح بخش زیادی از درآمد را تامین می‌کند. در پایین‌دست نیز پروژه‌های اولویت‌دار باید جلو برود.

اصل و سود پول مردم تضمین می‌شود

وی ادامه داد: ساختار این تئوری اوراق نفتی این است که شرکت‌ ملی‌ نفت و وزارت‌ نفت باید تبعات همه ابعاد  قضیه، چه قیمت و چه بازپرداخت و سود و مالیات تضمین بدهند، تئوری این است که نفت را به قیمت روز ارز نیمایی قیمت‌گذاری کنند، مثلا اگر امروز نفت 40 دلار است و دلار نیمایی 20 هزار تومان، یک بشکه نفت 800 هزار تومان می‌شود، ما باید کف 800 هزار تومان را برای خریدار نفت کاغذی تضمین کنیم تا ضرر نکند، کف قیمت کافی نیست، سود باید باشد قیمت نفت هم آهسته‌آهسته به نفع خریدار بالا می‌رود، بنابراین در حقیقت مردم از طریق بورس انرژی وارد معاملات نفتی البته به صورت کاغذی شده‌اند، اگر کسی هم بخواهد امکان واگذاری و قابل خرید و فروش باشد که این رویه خود منجر به رونق شده و به افراد در کار مالی انعطاف می‌دهد. 

اوراق بر اساس ریال و بر مبنای ارز نیمایی است

حسینی تصریح کرد: اوراق بر اساس ریال و بر مبنای ارز نیمایی است عده‌ای می‌گفتند ارزهایی که دست مردم است جمع شود اما این بحث هم وجود دارد که اگر ارز روند صعودی داشته باشد بعید است مردم ورود کنند اما این امکان هم وجود دارد که عده‌ای ارزهای خانگی خود را در حوزه نفت سرمایه‌گذاری کنند.

تداوم تحریم و عملکرد نادرست؛ گره‌های احتمالی

وی خاطرنشان کرد: پیشنهاد بنده این بود که از دولت از سود مالیات نگیرد تا کار راه افتاده و جلو برود این چارچوب اصلی اوراق است، اما اینکه اوراق چند بشکه‌ای باشد باید دوباره بررسی و تعیین شود، تنها مشکلی که ممکن است ایجاد شود دو چیز است، یکی اینکه تحریم‌ها طول بکشد، البته فرض بر این است در امریکا اتفاقاتی می‌افتد، جوبایدن بر سر کار می‌آید و به گفته او مسئله تحریم ایران جمع می‌شود یا شکل دیگری پیدا می‌کند، ایراد احتمالی دوم اینکه عملکرد ما درست نباشد و علیرغم فکر خوب کار بخوبی اجرا نشود. اما اگر خوب پیش برود امیدواریم فضای جدیدی در داخل باز شود، حال که خودمان می‌خواهیم طرح‌ها را اجرا کرده و به لحاظ مالی به داخل متکی باشیم، باید آن را به جایی برسانیم.

احجام معاملات چقدر است؟

این کارشناس نفت در ادامه درباره حجم سرمایه‌گذاری گفت: اوراق باید در احجام مختلف امکان انتشار داشته باشد، می‌تواند از 5 بشکه تا هزاران بشکه باشد، فعلا مشخص نیست بورس چه برنامه‌ای دارد، باید در شورای عالی بورس هم تصویب شود. البته شورای فقهی ایرادی به آن وارد نکرد و برای اینکه ارز دچار حباب نشود بانک‌های سرمایه‌گذار می‌توانند بازیگردان قضیه باشند.