سایه تغییرات اقلیمی بر سر خزر/کاهش ۱۲ سانتی‌متری تراز آب در سال گذشته
دریای خزر مدیرکل مرکز علوم جو و اقیانوسی سازمان هواشناسی از کاهش ۱۲ سانتی‌متری تراز آب دریای خزر در سال گذشته خبر داد و گفت: بر اساس سناریوهای موجود این روند تا ۲۰ سال آینده ادامه خواهد داشت.
به گزارش ایلنا از وزارت راه و شهرسازی، بهزاد لایقی، مدیرکل مرکز علوم جو و اقیانوسی سازمان هواشناسی کشور با اشاره به اینکه حوزه آبریز دریای خزر، افزون بر کشورهای حاشیه این دریا، کشورهای گرجستان و اوکراین را نیز شامل می‌شود، گفت: سال گذشته در نشست کسپکام، میزان بارش‌ها در حوزه آبریز دریای خزر تا پایان سال ۲۰۱۸ را محاسبه کردیم که نشان از کاهش محسوس بارش در این حوزه داشت.
او افزود: ممکن است در برخی نقاط بارش‌ها بیشتر نیز شده باشد، اما باید در نظر داشت که تنها ۹ تا ۱۰ درصد آبی که دریای خزر را تغذیه می‌کند از ایران تامین می‌شود. بنابراین بارش در حوزه کشور ما هر اندازه بیشتر شده باشد، در نهایت حدود ۱۰ درصد از ورودی دریای خزر را تامین می‌کند و ۸۵ درصد آن از رودخانه ولگا تامین می‌شود.
مدیرکل مرکز علوم جو و اقیانوسی سازمان هواشناسی، کاهش بارش در حوزه آبریز دریای خزر را ناشی از تغییرات اقلیمی خواند و عنوان کرد: پیش‌بینی‌های آینده‌پژوهانه در این خصوص بر اساس سناریوهای هیات بین‌الدول تغییر اقلیم است که بر اساس انتشار گازهای گلخانه‌ای در دنیا طراحی می‌شود.
او گفت: این گزارش‌ها پیش‌بینی کرده‌‌‌اند که اگر تا ۲۰ سال آینده روند افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای همچنان ادامه داشته باشد، کاهش بارش در حوزه آبریز خزر همچنان تداوم می‌یابد. اگرچه در طی بحران کرونا انتشار این گازها نسبت به گذشته کاهش یافته است اما وقتی از پدیده‌ای در مقیاس سیاره‌ای سخن می‌گوییم، باید دو مقیاس مکانی و زمانی را در نظر گرفت. وقفه‌ای که بیماری کرونا در انتشار گازهای گلخانه ای در مقیاس زمانی ایجاد کرده است، در بلندمدت چندان اثرگذار نخواهد بود. مگر اینکه تحولات ناشی از این بیماری بر دیدگاه‌های کشورها اثر بگذارد و آنان در سیاست‌های خود در انتشار گازهای گلخانه‌ای تجدید نظر کنند.
لایقی با اشاره به اینکه مدل‌هایی که بر اساس سناریوهای تغییر اقلیم طراحی شده‌اند نشان از تداوم روند کاهشی تراز آب دریای خزر ظرف ۲۰ سال آینده دارد، افزود: شدت این کاهش تراز به گونه‌ای است که بخش قابل‌توجهی از خزر شمالی که مربوط به روسیه و قزاقستان است، خشک می‌شود.
او ادعای خشک شدن دریای خزر ظرف صد سال آینده را اغراق‌آمیز خواند و خاطرنشان کرد: روند کاهشی تراز آب دریای خزر که سال گذشته به ثبت رساندیم، ۱۰ تا ۱۲ سانتی متر است و اگر این روند تا ۱۰۰ سال آینده به همین شکل ادامه داشته باشد، در پایان این مدت حدود ۱۰ متر کاهش تراز را شاهد خواهیم بود. البته جای سوال است که این روند به همین شکل تداوم داشته باشد یا خیر. بنابراین این ادعای بدبینانه حتی با تداوم روند فعلی درست نخواهد بود. البته تداوم این شرایط می‌تواند بخشی از قسمت‌های کم‌عمق از جمله خزر شمالی را با مشکل مواجه کند. در حالی که خزر جنوبی که شامل سواحل کشور ما می‌شود عمق بیشتری نسبت به خزر شمالی و میانی دارد و عمق متوسط آن حدود ۳۳۰ متر است.
