سیگنال‌هایی که ساخت پالایشگاه به دنیا می‌فرستد/ آیا ایران خروج از بازار نفت را پذیرفته است؟

سیدمهدی حسینی در گفت‌وگو با ایلنا، درباره سیگنال‌هایی که ساخت پالایشگاه و پتروپالایشگاه از سوی ایران به بازار نفت می‌فرستد، اظهار داشت: ما باید در بازار نفت بمانیم. البته صادرات فرآورده هم نقطه قوت ما است و باید آن را تقویت کنیم، هر قدر صادرات بیشتری داشته باشیم وضع بهتری خواهیم داشت.

وی افزود: واقعیت این است که ما دو مزیت نسبی بزرگ نفت خام و گاز را داریم که باید بازار آنها را حفظ کنیم. باید از ابزار نفت به جهت دیپلماسی، اثرگذاری در بازار مثل همه کشورها برای کسب قدرت در سازمان‌های بین‌المللی استفاده کنیم. کشورهایی که تکنولوژی دارند از آن استفاده می‌کنند و یا می‌بینیم که آمریکا امروز می‌تواند دنیا را در قید و بند بگذارد و از قدرت نظامی و اقتصادی خود استفاده می‌کند، ما هم باید مزیت‌های نسبی خود را بدانیم و از آن حداکثر استفاده را بکنیم.

 رئیس سابق کمیته بازنگری در قراردادهای نفتی در ادامه گفت: قدرت فقط در قدرت نظامی خلاصه نمی‌شود ما باید قدرت اقتصادی داشته باشیم، نفت بخشی از قدرت ما و ابزاری برای توسعه اقتصادی است، وقتی نفت را در راستای اقتصاد توسعه دهیم اقتصاد بزرگ‌تر و سهم نفت کوچک‌تر می‌شود. ساخت پالایشگاه و پتروپالایشگاه هم در این جهت است که اقتصاد توسعه یابد و یکی از جاهایی است که اقتصاد کشور نفتی می‌تواند رشد و توسعه یابد.

وی بیان کرد: موضوع دیگر اینکه ممکن است تحریم طول بکشد، فروش فرآورده به لحاظ تنوع و کشتی‌های کوچک راحت‌تر از نفت خام است، ما بازارهای متنوعی در کشورهای همسایه داریم، بنابراین فروش فرآورده راحت‌تر خواهد بود بنابراین ساخت پالایشگاه در این جهت است، نه اینکه از بازار خارج شویم.

ما از بازار نفت نرفته‌ایم

حسینی تاکید کرد: البته این را باید بپذیریم که اکنون ما در بازار نفت حضوری نداریم، ما یک صادرکننده کوچک هستیم و دیگر قدرت دوم اوپک محسوب نمی‌شویم، اما این شرایط موقت است، ما از بازار خارج نشده‌ایم، دوباره سر جای خودمان بر می‌گردیم و باید هم اینطور باشد. اینکه بگوییم از بازار نفت خارج شویم، پالایشگاه و پتروپالایشگاه بسازیم و فرآورده صادر کنیم قابل قبول نیست.

وی یادآور شد: ما باید خودمان را کشور نفتی بدانیم و نفت و ساخت پالایشگاه هم در خدمت توسعه اقتصادی‌مان باشد، این رویه می‌تواند یک سیاست دائمی و درازمدت باشد و نه فقط برای این دوره.

اگر شخصی مثل صدام روی کار بیاید.......

این کارشناس ارشد حوزه انرژی درباره سخت شدن بازگشت به بازار نفت بعد از لغو تحریم‌ها گفت: ما کوتاهی کردیم. بنده 10 سال پیش گفتم در همسایگی ما عراق که نصف جمعیت ما دارد، برای تولید 7 میلیون بشکه هدف‌گذاری کرده، اگر ما بخواهیم همین میزان 3.5 میلیون بشکه تولید در روز را ادامه دهیم یعنی عراق دو برابر ما تولید خواهد کرد، بیشتر از دو برابر ما صادر خواهد کرد و سرانه ثروت این کشور 5 برابر ما می‌شود، این به معنای قدرت عراق و حتی یک خطر امنیتی در همسایگی ایران. زیرا با پیشینه‌ای که از عراق داریم اگر روزی شخصی مثل صدام روی کار بیاید قطعا همه این پول و قدرت اقتصادی صرف اهداف اقتصادی نمی‌شود بخشی هم به بخش نظامی تزریق می‌شود که ممکن است این کشور قدرتمند احتمالی با ما مشکل هم داشته باشد.

وی با بیان اینکه بازار، بازار رقابت است باید حواسمان را جمع کنیم، افزود: علاوه بر عراق یکی دیگر از کشورهایی که بازار ما را می‌گیرد روسیه با ظرفیت تولید 11 میلیون بشکه در روز است، بخشی از بازار ما هم دست عربستان افتاده است. مسلما بعد از  تحریم برای باز پس گرفتن بازارها مشکلاتی خواهیم داشت.

پس لرزه‌های کرونا بر بازار نفت

حسینی اظهار داشت: فراموش نکنیم چین به عنوان یک کشور محوری با قدرت و رشد اقتصادی بالا دچار بحران است و پیش‌بینی نمی‌شود رشد اقتصادی گذشته را داشته باشد، بحران کرونا هم بیش از پیش به این موضوع دامن زده، حتی اگر مسئله حل شود پس لرزه‌های آن تا مدتی روی تقاضای نفت این کشور باقی خواهد ماند.

وی گفت: نفت با رشد اقتصادی خصوصا در کشورهای در حال توسعه، خاورمیانه و مصرف کننده‌های بزرگ رابطه مستقیم دارد، یعنی اگر رشد اقتصادی چین افت کند تقاضا هم کاهش پیدا می‌کند و این یکی از مشکلات آتی ما در صادرات است. اما در مجموع طبق پیش‌بینی‌ها منهای حوادثی شبیه کرونا یک رشد اقتصادی بین 3 تا 4 درصد در سال 2020 اتفاق می‌افتد. رشد اقتصادی در 10 سال گذشته به طور متوسط 3.5 درصد بوده است. بنابراین رابطه مستقیم مصرف انرژی با رشد اقتصادی یک به دو است یعنی اگر رشد اقتصادی حدود 3 درصد در نظر بگیریم 1.5 درصد مصرف نفت خواهیم داشت، امروز دنیا 100 میلیون بشکه در روز تولید نفت دارد و طبق رشد اقتصادی تقاضا روزی 1.5 میلیون بشکه بالا می‌رود، بنابراین رشد تقاتضا بخشی از بازار را برای ما باز می‌کند.

هنری که ما را به بازار بازمی‌گرداند

وی تاکید کرد: به میزانی که بتوانیم دوباره خودمان را وارد بازار کنیم جا برایمان باز می‌شود، خصوصا اینکه کشورهایی مثل روسیه، عراقِ در حال توسعه و عربستان با ماکزیمم ظرفیت نفت پمپاژ می‌کنند، البته اوپک به خاطر موضوع کرونا قصد کاهش تولید دارد تا قیمت ریکاوری شود اما اینها سیاست‌های موقت برای تنظیم بازار است .

حسینی با بیان اینکه با افزایش تقاضای 1.5 میلیون بشکه‌ای، درها برای بازگشت نفت ما باز است، افزود: اگر تحریم کنار برود و ما هنر داشته باشیم به بازار بازمی‌گردیم.

وحشتی که امریکا با شیل راه انداخته

وی در ادامه به نفت شیل امریکا اشاره و تصریح کرد: وحشتی که امریکا در بازار به عنوان صادرکننده نفت با تکیه بر نفت شیل ایجاد کرده، نمی‌تواند ادامه یابد، درست است که یکباره به 8 میلیون بشکه تولید در روز رسیده اما این تکنیک پرهزینه و پردردسر است. خصوصا اینکه اگر قیمت‌ها به محدوده‌ای برسد که صرفه نداشته باشد بخش خصوصی این کشور کار را متوقف می‌کند. اگر قیمت نفت برنت به زیر 38 دلار برسد 10 تا 15 درصد نفت شیل امریکا می‌تواند ادامه حیات دهد، یعنی یکباره به یک عدد کوچک می‌رسند، حتی اگر به 50 دلار برسد 30 تا 40 درصد شیل را جواب می‌دهد. باید قیمت نفت برنت به بالای 70 برسد تا شیل 70 تا 80 درصد ظرفیت خود را پیش ببرد. بنابراین چون احتمال پایین آمدن قیمت‌ها و بالا رفتن هزینه‌ها وجود دارد نفت شیل شکننده است، خصوصا اینکه عمر چاه‌های شیل کوتاه و فقط 3 تا 4 ماه امکان برداشت دارند به همین دلیل گران در می‌آیند

این کارشناس ارشد حوزه انرژی با بیان اینکه نفت شیل در بلندمدت ترسناک نیست، خاطرنشان کرد: امریکا می‌خواهد قیمت را در محدوده 70 دلار نگه دارد، همیشه هم نمی‌تواند از ذخایر شیل وارد بازار کنند چون تقاضای بازار خودشان هم بالا می‌رود و باید پاسخگو باشند بنابراین هنوز هم واردکننده است زیرا در برابر 13 میلیون تولید، 20 میلیون بشکه مصرف دارد.

وی تاکید کرد: ما باید با این محاسبات برنامه‌های توسعه‌ای خود را تدوین کرده و بازاریابی کنیم. کار سخت است اما غیر ممکن نیست، باید توسعه را ادامه داده و ظرفیت‌ها را بالا ببریم.

با انتخاب غلط خود را از مزایا محروم کردیم

 حسینی در ادامه گفت: عده‌ای زمانی که ما تحریم هم نبودیم، نگذاشتتند توسعه اتفاق بیفتد و بحث خام فروشی را بهانه می‌کردند، در حالی که ابتدا بتوانیم نفت خام را استخراج، سپس تبدیل به پتروشیمی و فرآورده کنیم. داشتن ظرفیت در بازار یعنی قدرت، حتی اگر تولید نکنیم. بنابراین باید ظرفیت را بالا ببریم. گاهی قدرت و اثرگذاری سیاسی، اقتصادی و دیپلماتیک را با انتخاب غلط از بین برده و خود را از مزایا محروم کرده‌ایم، اکنون نباید این رویه را تکرار کنیم هر چند که ساخت پالایشگاه و پتروپالایشگاه در شرایط کنونی بجا است اما نباید به قیمت خروج از بازار نفت خام تمام شود.