صدای زنگ تغییر در بازار نفت خاورمیانه
یک کارشناس ارشد حوزه انرژی گفت: اکنون چین و هند جای آمریکا را در جذب مازاد نفت کشورهای منطقه گرفته‌اند و مسلما امریکا نیز امریکای ۲۰ سال پیش نیست که منطقه خاورمیانه برایش اهمیت داشته باشد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، بنا به آخرین اعلام آژانس بین‌المللی انرژی، در نیمه نخست سال جاری، میزان عرضه نفت، ۹۰۰ هزار بشکه از میزان تقاضای روزانه بازار بیشتر بوده است و در این بین شاید بتوان اینگونه ارزیابی کرد که آمریکا بیشترین نقش را در کاهش تقاضا نه در سال جاری بلکه طی یک برنامه ۴۰ ساله برای خروج از بازار نفت ایفا کرده است. این کشور که اکنون به تکنولوژی تولید از شیل دست یافته و روز به روز آن را گسترش می‌دهد و به دنبال اقتصادی کردن تولید از این ذخایر غیرمتعارف است.
به طوری که میانگین صادرات نفت خام آمریکا که در چهار ماهه اول سالهای ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ میلادی کمتر از ۵۰۰ هزار بشکه بود به دنبال سیاست‌های اقتصادی ترامپ در سالهای ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹، به ترتیب به ۱.۶ و ۲.۷ میلیون بشکه صعود کرد و صادرات هفتگی نفت آمریکا در نیمه فوریه سال ۲۰۱۹ میلادی به ۳.۶ میلیون بشکه در روز رسید.
همچنین واردات نفت خام و فرآورده‌های نفتی این بزرگترین واردکننده از میانگین روزانه ۱۴ میلیون بشکه در سال ۲۰۰۶ میلادی به ۹ میلیون بشکه در سال ۲۰۱۸ میلادی کاهش یافت و در همین حال صادرات نفت خام و فرآورده‌های نفتی این کشور با ۹ برابر افزایش از میانگین روزانه یک میلیون بشکه به ۹ میلیون بشکه در سال ۲۰۱۸ میلادی افزایش پیدا کرد. علاوه بر موضوع کاهش نیاز بزرگترین واردکننده به نفت، توسعه خودروهای برقی نیز عاملی تاثیر گذار در کمرنگ شدن نقش سوخت‌های فسیلی و البته کشورهای دارنده این ذخایر بویژه در خاورمیانه است، در کنار این عوامل ورود احتمالی چین به عنوان یکی از بزرگترین دارندگان نفت و گاز غیرمتعارف به جمع تولیدکنندگان نیز شاید نه در کوتاه مدت اما لاجرم اهمیت استراتژیک خاورمیانه را تغییر دهد. بنابراین در این شرایط به نظر می‌رسد اتخاذ سیاست عدم وابستگی به نفت در اقتصاد ایران و خروج از اقتصاد تک محصولی، اتکا به تولید داخل و صادرات غیرنفتی بیش از همیشه ضرورت دارد.
در این ارتباط مرتضی بهروزی‌فر در گفت‌وگو با ایلنا اظهار داشت: آمریکا قبلا بخش قابل توجهی از نیاز خود را از منطقه خاورمیانه و خلیج فارس تامین می‌کرد، اکنون وابستگی این کشور به منطقه بسیار کم شده حتی طی ۱۵ سال گذشته از کشوری مثل عربستان نیز وارداتش به شدت کاهش یافته است. مسلما این کشور، تولید داخلی را افزایش و وابستگی به منطقه خلیج فارس را کم کرده و قطعا اهمیت استراتژیکی که اکنون خاورمیانه برای آمریکا دارد کمتر از ۳۰ سال پیش است و این کاملا طبیعی است.
وی گفت: ایران که یکی از تامین کنندگان عمده نفت آمریکا حساب می‌شد و کشوری بوده که حجم قابل توجهی به ایالات متحده صادرات داشته، طی ۴۰ سال گذشته بعد از اشغال سفارت آمریکا عملا هیچ‌گونه مراوده نفتی با آمریکا نداشته و صادرات به این کشور صفر شده است. هر قدر وابستگی کشورهای بزرگ مثل امریکا و اروپا به نفت ایران کم شود بر بازار خارجی ما می‌تواند تاثیرگذار باشد.
این کارشناس ارشد حوزه انرژی تصریح کرد: پیش بینی‌ها نشان می‌دهد اگر اتفاق خاصی در بازارها نیفتد مثلا اگر نخواهیم خودروهای برقی را در نظر بگیریم تقاضای نفت تغییری نمی‌کند، اما در صورتی که برخی مشکلات تکنولوژیکی خودروهای برقی رفع شوند به شدت تقاضای نفت را تحت تاثیر قرار می‌دهند، اما در هر حال اکنون چین و هند جای آمریکا را در جذب مازاد نفت کشورهای منطقه گرفته‌اند و مسلما آمریکا نیز امریکای ۲۰ سال پیش نیست که منطقه خاورمیانه برایش اهمیت داشته باشد.
وی توضیح داد: طی ۱۵ سال گذشته آمریکا به شدت توانسته تولید نفت و گاز خود را از ذخایر غیر متعارف افزایش دهد که البته این یک برنامه ۲۰ ساله بود، در کنار آن اگر چین نیز با دارا بودن یکی از بزرگترین ذخایر نفت و گاز جهان به تکنولوژی دست یابد تا ذخایر خود را برداشت کند پا جای پای امریکا می‌گذارد و با افزایش تولید از ذخایر داخلی، وابستگی خود را به واردات کم می‌کند، ولی در کوتاه مدت و یا حداقل ۵ سال آینده اتفاق خاصی در حوزه واردات چین نمی‌افتد و پیش بینی می‌شود چین یکی از بزرگترین واردکنندگان نفت و گاز دنیا تا ۱۰ سال آینده باشد، البته این روند در صورتی تغییر می‌کند که خودروهای برقی جای خود را پیدا کنند.
بهروزی‌فر تاکید کرد: در هر حال نفت هنوز جایگاه خود را دارد، کشورهای منطقه به شدت به دنبال توسعه ظرفیت‌های خود هستند مثلا کشوری مثل عراق با شرکت‌های بزرگ دنیا ارتباط دارد، سرمایه گذاران بزرگی جذب کرده و عملا جایگاه خود را به عنوان دومین تولیدکننده اوپک ارتقا داده و پشت سر عربستان جلو می‌رود.
