کسری 178 میلیارد تومانی در اخذ عوارض/ ساخت سالانه تنها 50 کیلومتر آزادراه در کشور/حقوق کارگر ایرانی کمتر از یک دهم حقوق جهانی است

خدایار خاشع در گفت وگو با خبرنگار ایلنا درباره تکلیف آزادراه‌هایی که به برگشت سرمایه رسیده و تحویل وزارت راه شده‌اند، گفت: نگهداری و بهره برداری این آزادراه‌ها به عهده وزارت راه است که از طریق مناقصه به پیمانکاران واگذار می‌شود. پس از کسر هزینه‌های نگهداری و بهره‌برداری مابقی درآمد را مطابق قانون باید صرف بازپرداخت و مطالبات سایر پروژه‌های سرمایه گذاری آزادراه‌ها که بابت تبصره ( 5 ) قانون احداث پروژه های عمرانی بخش راه و ترابری از طریق مشارکت بانک ها و سایر منابع پولی و مالی کشور مصوب سال 1366 انجام شده، ‌پرداخت کنند.

وی افزود: مطابق تبصره ( 5 ) این قانون که در سال 1379 به تصویب رسید اگر درآمدهای پیش بینی شده در پروژه های آزادراهی محقق نشود و میزان درآمدها کمتر از 85% عدد پیش بینی شده در قرارداد باشد تا سقف 25% آن توسط دولت از محل درآمد سایر آزادراه‌های در دست دولت پرداخت خواهد شد.

دبیر کمیته شرکت های سرمایه گذار در آزادراه‌ها با اشاره مذاکرات عباس آخوندی وزیر وقت با رییس سازمان برنامه و بودجه درباره پرداخت بدهی  آزادراه‌هایی که به بازگشت سرمایه نرسیده‌اند،‌ اظهارداشت: مطابق مکاتبه وزیر وقت راه و شهرسازی در سال 1393 به ریاست سازمان برنامه و بودجه مطالبات سرمایه گذاران آزادراه‌ها از محل تبصره ( 5 ) تا پایان سال 1392 معادل 178 میلیارد تومان است و هم اکنون بسیار بیشتر شده است که امیدواریم از محل درآمد آزادراه‌های واگذار شده به دولت پرداخت شود.

 وی با بیان اینکه عملاً درآمد آزادراه‌ها جوابگوی سرمایه گذاری آنها نیست و تمایل به سرمایه گذاری در این صنعت کم است، افزود: مطابق قراردادهای مشارکت بین سرمایه گذاران و وزارت راه سالانه در ابتدای هر سال باید این نرخ عوارضی افزایش یابد اما در سال‌های اخیر این افزایش با تاخیرهای طولانی و حتی بیش از یکسال ابلاغ شد.

خاشع با بیان اینکه در پنجاه سال گذشته حدود 2400 کیلومتر آزادراه یعنی سالی حدود پنجاه کیلومتر آزادراه در ایران ساخته شده است، گفت: میزان ساخت آزادراه‌ها آمار قابل قبولی نیست و در حال حاضر هم 1150 کیلومتر آزادراه در قالب 12 محور آزادراهی با جمع طول 1150 کیلومتر در دست ساخت است که معادل پنجاه درصد آزادراه‌های در دست بهره برداری است.

 دبیر کمیته شرکت های سرمایه گذار در آزادراه‌ها با اشاره به میزان ساخت و ساز آزادراه های جدید در کشور گفت: هر چند پروژه های آزادراهی متعددی در دستور کار است  اما متاسفانه امسال با توجه به افزایش بسیار قیمت‌ها و عدم پیش بینی منابع مالی مربوطه توسط سرمایه گذاران روند پیشرفت این آزادراه‌ها بسیار کند شده است.

وی تاکید کرد: در حالی که تعداد قابل توجهی از این محورهای آزادراهی مقرر بود در سال جاری به اتمام برسد  با توجه به افزایش قیمت ها میزان پیشرفت فیزیکی پروژه‌ها مطابق با برنامه زمان بندی شده نخواهد بود ، از سوی دیگر مصوبات و قراردادهای مشارکت15 محور آزادراهی با طول بیش از 1،700 کیلومتر منعقد شده که این هم قابل تقدیر است اما با این هزینه‌ها امکان شروع جدی این قراردادها محتمل به نظر نمی‌رسد.

خاشع ادامه داد: در حال حاضر  مدیران دولتی و کارشناسان معتقدند که باید نرخ کالا و خدمات مانند سوخت و دارو  واقعی شود تا قاچاق کاهش یابد اما این سیاست در شرایطی قابل اجرا است که توان مالی مردم و میزان حقوق آنها هم در نظر گرفته شود. در حال حاضر حقوق یک کارگر ایرانی کمتر از یک دهم حقوق جهانی است اما انتظار داریم خدمات و کالا را به قیمت جهانی دریافت کند.

دبیر کمیته شرکت های سرمایه گذار در آزادراه‌ها گفت: قیمت ساخت آزادراه‌ها با دلار دولتی معادل قیمت جهانی است و ماشین آلات و عمده مصالح هم با قیمت جهانی استفاده می شود و مزیت هایی مانند دستمزد  نیریو انسانی با توجه به راندمان پایین و طولانی شدن پروژه ها کم رنگ می شود.  قیمت سوخت در ایران کمتر از قیمت جهانی است اما  به علت فرسوده بودن ناوگان ماشین آلات موجود، سوخت بسیار  بیشتر از نرم جهانی مصرف می‌شود.

وی افزود:  این مزیت ها در بخش نیروی انسانی و سوخت نقش چندانی در کاهش هزینه‌های ساخت ندارد و قیمت تمام شده ساخت آزادراه کمتر از قیمت جهانی نیست اما نرخ عوارض عبور آزادراه‌ها معادل یک دهم سایرکشورهاست و برای ادامه پروژه‌ها چاره‌ای جز مشارکت دولت نیست.

خاشع ادامه داد: تا پیش از وزارت آقای آخوندی، پنجاه درصد منابع مالی ساخت آزادراه توسط دولت تامین می‌شد تا کمکی به کاهش نرخ عوارض عبور آزادراه‌ها شود اما وزیر وقت اصرار به سرمایه گذاری صد درصدی بخش خصوصی داشت که در نهایت به علت عدم استقبال، سهم دولت در تامین منابع مالی  تا 30 درصد افزایش یافت و چندین قرارداد مشارکت منعقد شد اما با این افزایش هزینه های ساخت حتی با این میزان سهم مشارکت هم امکان ساخت آزادراه و برگشت سرمایه با این نرخ عوارض وجود نخواهد داشت و باید چاره دیگری اندیشیده شود.

وی همچنین در مورد کیفیت راهداری و نگهداری آزادراه‌ها اظهار داشت: بودجه پرداختی بابت نگهداری آزادراه‌ها حدود 15% درآمد آزادراه‌هاست که برای سال گذشته حدود کیلومتری پنجاه میلیون تومان در سال بود که نرم جهانی هزینه های راهداری و نگهداری آزادراه‌ها حدود 2 الی 6 درصد ارزش روز راه است اما بودجه تخصیص داده شده کمتر از یک پنجم بودجه مورد نیاز برای یک راهداری و نگهداری با کیفیت مناسب است بنابراین کیفیت راهداری ها علیرغم تلاش راهداران چندان مناسب نیست و علاوه بر تهدید جدی برای خودروهای عبوری عمر راه‌های ما نیز طولانی نخواهد بود و هزینه های دوچندانی به کشور تحمیل خواهد شد.