افزایش قیمت برق «مشترکین پرمصرف» از موثرترین راهکارهای جهانی برای حل بحران خاموشی

یادداشت- صابرآزادشهرکی تامین برق مصرفی در تابستان سال جاری با توجه با کاهش حجم بارندگیها و درنتیجه کاهش ظرفیت نیروگاه‌های برقابی بیش از سالهای گذشته به یک بحران تبدیل شده و خاموشیهای گسترده در سراسر کشور نیز گواه بر این مطلب است. در همین راستا نیز مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی گزارشی را تحت عنوان "ارزیابی ابعاد بحران تامین برق تابستان و راهکارهای مقابله با آن" منتشر کرده است.

در این پژوهش علاوه بر روشن نمودن موضوع بحران برق در فصل تابستان، به بررسی تجربیات برخی کشورهای جهان برای مقابله با این بحران پرداخته شده و راهکارهای مناسب نیز در غالب راهکارهای کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت ارایه شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که یکی از مهمترین راهکارهای جهانی برای حل بحران برق، افزایش قیمت برق برای مشترکین پرمصرف بوده است. در این یادداشت به تجربه قیمتگذاری در آمریکا اشاره میشود.

کمیسیون خدمات عمومی ایالت کالیفرنیا برای کنترل بحران برق در در ژوئن سال 2001، قیمت برق مشترکین دو شرکت SCE و PG$E را به طور چشمگیری افزایش داد. این افزایش قیمت برای همه مشترکین به صورت یکسان انجام نشد و افزایش قیمت با تمرکز بر مشترکین پرمصرف صورت گرفت. جدول زیر، درصد افزایش قیمت تعرفه های برق را در این سال نشان می دهد.

همانطور که از جدول فوق نیز مشاهده میشود، سیاست افزایش قیمت ایالت کالیفرنیا به طور یکسان برای همه مشترکین اعمال نشده و مشترکینی که دارای مصارف حداقلی بودند(دو پله اول) بدون هیچ افزایش قیمت و قیمت تعرفه برق مشترکین بسیار پرمصرف(واقع در پله پنجم) حدود 47% افزایش یافت. این سیاست هوشمندانه باعث شد تا توان مصرفی در زمان اوج بار حدود 12% نسبت به سال 2000 کاهش باید.

با توجه به اظهار نظرات مسئولان وزارت نیرو در سال جاری، حجم بارندگی امسال بهشدت کاهش یافته و با توجه به افزایش تقاضای مصرفی، بحران برق و در نتیجه خاموشی برق در برخی استانها مانند تهران قطعی خواهد بود.

با توجه به تجربه موفق در ایالت کالیفرنیا و همچنین دیگر تجربیات دنیا، قطعا یکی از راهکارهای موثر برای کنترل اوج بار، افزایش قیمت برق «مشترکین پرمصرف» است. با توجه به یارانهای بودن قیمت برق در کشور، مشترکین پرمصرف نه تنها قیمت بهای برق خود را به طور کامل پرداخت نمیکنند بلکه از یارانه پنهان برق بیشتری هم برخوردار هستند. اختلاف یارانه مشترکین پرمصرف و کممصرف به خوبی در شکل زیر مشهود است.

با توجه به اطلاعات قبض مشترکین، متوسط مصرف 85% مشترکین مناطق عادی زیر 300 کیلووات ساعت در ماه و مصرف برق حدود 78% مشترکین در زمان اوج بار فصل گرم نیز زیر 60 کیلووات ساعت در ماه است. در نتیجه اعداد 300 کیلووات ساعت در ماه (برای کل مصرف) یا 60 (برای مصرف در زمان اوج بار) برای مناطق عادی اعداد مناسبی برای الگوی مصرف ماهانه خواهند بود. پس از تعیین الگوی مصرف ماهانه برق، میتوان قیمت برق مشترکین پرمصرف را به صورت محسوس افزایش داد.

مرکز پژوهشهای مجلس پیشنهاد داده است که علاوه بر افزایش محسوس قیمت برق مشترکین پرمصرف، تمامی درآمد حاصل از این افزایش قیمت به مشترکین کممصرف پاداش داده شود. این روش پیشنهادی علاوه بر رضایت عمومی، قطعا بر کاهش اوج مصرف برق موثر بوده و بخش قابل توجهی از بحران برق سال جاری را حل خواهد کرد.

منبع:

ارزیابی ابعاد بحران تأمین برق تابستان و راهکارهای مقابله با آن، مرکزپژوهشهای مجلس شورای اسلامی، تیرماه